اصطلاحات بورس | آشنایی با ۱۷ اصطلاح مهم که باید بدانید!
تیم محتوای حسینی فایننسفروردین ۱۱, ۱۴۰۳
۲ مطالعه این مقاله 5 دقیقه زمان می‌برد.
یکی از بدیهی‌ترین کارها و قدم‌ها برای ورود به هر کسب‌و‌کار یا بازاری، آشنایی با مفاهیم اولیه، یا به بیانی دیگر یادگیری الفبا و اصطلاحات اولیهی مربوط به کسب‌و‌کار یا بازار مورد نظر است. ورود به بازار سرمایه‌گذاری بورس نیز از این قاعده مستثنا نیست.
حتی می‌توان گفت، با وجود اقبال عمومی این روزها نسبت به سرمایه‌گذاری در بازار بورس، ضرورت آشنایی با مفاهیم اولیه بورس و اصطلاحات آن بیشتر از هر بازار سرمایه‌گذاری دیگری احساس میشود.
در این نوشتار سعی شده تا شما با اصطلاحات اولیه بورس که شناخت آن‌ها برای هرشخصی که قصد ورود به این بازار و سرمایه‌گذاری در آن را دارد ضروری و لازم است، آشنا شوید. در ادامه به بیان توضیحات مختصری در مورد ۱۷ اصطلاح رایج در بازار بورس پرداخته می‌پردازیم.
پرتفوی یا سبد سهام (Portfolio) مجموعه سهامی است که هر شخص سرمایهگذار خریداری میکند. در واقع اگر سرمایهگذار سهامهای مختلفی را در بورس اوراق بهادار خریداری کند، دارای یک پرتفوی یا سبد سهام میشود. با خرید سهامهای مختلف و تشکیل پرتفوی یا سبد سهام، ریسک سرمایه‌گذاری در بورس کاهش می‌یابد.
شاخص بورس
به عددی که وضعیت بازار بورس را به طور کلی نشان می‌دهد شاخص بورس گفته میشود. در واقع این شاخص روند صعودی یا نزولی این بازار را بازگو میکند. در بازار سرمایه گذاری بورس چندین شاخص وجود دارد که در ادامه به معرفی مهم ترین آن‌ها می‌پردازیم:
شاخص کل بورس: شاخص کل بورس که در بازار بورس اوراق بهادار ایران با نام شاخص بورس تهران TEDPIX شناخته میشود، نشان‌گر سطح عمومی قیمت سهامهای شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس و همچنین سود آن‌هاست. البته چیزی که در مورد شاخص کل بورس باید مورد توجه قرار گیرد، عدد شاخص کل نیست؛ بلکه تغییرات این شاخص که بیان کننده میانگین بازدهی بورس در طول زمان مورد نظر ماست، حائز اهمیت است.
شاخص قیمت: این شاخص که یکی از اساسی‌ترین شاخص‌های موجود در بازار بورس اوراق بهادار است، سیر عمومی قیمت سهام تمامی شرکت‌هایی که در بورس اوراق بهادار پذیرفته شده‌اند را نشان می‌دهد. در این شاخص مانند شاخص کل، هرچه شرکت پذیرفته‌شده دارای سرمایه یا به اصطلاح وزن بیشتری باشد، تأثیرگذاری بیشتری بر شاخص قیمت دارد.
شاخص پنجاه شرکت فعال‌تر: طبق سازوکار موجود در در این بازار سرمایه‌گذاری، بورس هر سه ماه یک بار، فهرست پنجاه شرکت فعال‌تر را بر اساس میزان نقدشوندگی سهام آن‌ها منتشر میکند. هرچه سهام یک شرکت راحت‌تر و با سرعت بیشتری خرید و فروش شود، در اصطلاح نقدشونده‌تر است.
علاوه بر این سه شاخص مهم، شاخص‌های دیگری مانند شاخص ۳۰ شرکت بزرگ، شاخص صنعت، شاخص واسطه‌گری‌های مالی و… در بورس محاسبه و ارزیابی می‌شوند.
صندوق سرمایه‌گذاری قابل معامله در بورس
صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله در بورس Exchange Tradable Funds یا به اختصار ETF یکی از انواع صندوق‌های سرمایه‌گذاری در بورس هستند که داراییهای مختلفی واحدهای آن‌ها را تشکیل می‌دهند.
این واحدها در طول روز در بازار بورس مانند سایر سهامهای موجود در بورس اوراق بهادار معامله می‌شوند. در واقع صندوق‌های قابل معامله برای کمک به هدفمند شدن سرمایه‌گذاری در بورس به خصوص برای افراد غیر حرفه‌ای تأسیس و تشکیل شده‌اند. در این صندوق‌ها، یک تیم حرفه‌ای تلاش میکند تا صندوق را به سود برساند.
صندوق سرمایه‌گذاری مشترک
صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک یا همان Mutual Funds یکی از محل‌های سرمایه‌گذاری غیر مستقیم در بازار بورس هستند که خصوصا برای افراد غیرحرفه‌ای مناسب هستند.
تیم حرفه‌ای این صندوق‌ها با یکی کردن دارایی افراد مختلف و سرمایه‌گذاری به صورت یک‌پارچه در بورس، شرایط سرمایه‌گذاری را از لحاظ ریسک سرمایه‌گذاری و بازدهی آن، آسان‌تر و امن‌تر می‌کنند.
صندوق سرمایه‌گذاری شاخصی
صندوق سرمایه‌گذاری شاخصی یا Index Fund با هدف منطبق کردن سبد سهام سرمایه‌گذاری یا همان پرتفوی با شاخص بازار به وجود آمده است. صندوق شاخصی ملزم است تا منابع موجود در خود را بر اساس الگوی معین یکی از شاخص‌های موجود در بازار بورس اوراق بهادار (شاخص کل، شاخص قیمت یا هر شاخص دیگری بنا بر صلاح‌دید) سرمایه‌گذاری کند. معمولا خرید و فروش در این صندوق‌ها زمانی انجام میشود که سرمایه موجود با ورود یا خروج یک سرمایهگذار کم یا زیاد شود.
سبدگردانی
به چینش صحیح داراییهای یک فرد در یک سبد بورسی سبدگردانی (Separately Managed Account) میگویند. در این ساز وکار بورسی، سبدگردان میزان سرمایه و زمان خرید و فروش سهام را به دقت مشخص میکند.
در واقع در این کار، فردی حرفه‌ای به همراه یک تیم تحلیل‌گر، برای سرمایهگذار یک سبد متشکل از اوراق بهادار و سکه طلا تشکیل می‌دهد و آن را در طول زمان مدیریت میکند. برای اطلاعات بیشتر در رابطه با سبدگردانی به مقاله سبدگرانی چیست و سبدگردان کیست مراجعه کنید.
تحلیل بنیادی
تحلیل بنیادی یا همان تحلیل فاندمنتال یا Fundamental Analysis، تحلیلی است که به سرمایهگذار کمک میکند تا ارزش واقعی سهام یک شرکت را بررسی و ارزیابی کند.
در واقع این تحلیل به شخص سرمایهگذار کمک میکند تا با توجه به ارزش ذاتی سهام شرکت، نسبت به خریدو فروش آن تصمیم‌گیری کند.
تحلیل تکنیکال
تحلیل تکنیکال یا Technical Analysis که یکی از معمول‌ترین شیوه‌های تحلیل بازار مالی بورس است، با مطالعه نمودارها و داده‌های بورس اوراق بهادار، الگوها و روندهای موجود در این آن را شناسایی میکند. در نتیجه به سرمایهگذار کمک میکند تا پیش‌بینی قابل اعتمادی از آینده بورس به دست آورد.
اوراق قرضه یا بدهی
اوراق قرضه یا بدهی مانند سایر اوراق موجود در بازار سرمایه‌گذاری بورس، یک نوع ابزار بدهی هستند که با شرایط مشخصی بین طرفین معامله ردوبدل می‌شوند.
در این اسناد انتقال‌دهنده تعهد می‌دهد که سود سالیانه را در زمان‌های مشخص به دارنده‌ی اسناد بپردازد و در سررسید تعیین‌شده اصل مبلغ را به دارنده پرداخت نماید. دارنده‌ی اوراق قرضه یا بدهی با وجود اینکه از حقوق دریافت سود و اصل سرمایه برخوردار است، در شرکت مالکیتی ندارد.
دارایی تحت مدیریت
دارایی تحت مدیریت (Asset Under Management) یا به اختصار AUM، به تمامی سرمایه‌ای گفته میشود که یک نهاد مالی به مدیریت آن‌ها در بورس می‌پردازد.
این سرمایه، دارایی مشتریانی است که آن را در اختیار این نهاد مال قرار داده اند. نهاد مالی در ازای این مدیریت سرمایه، از مشتری خود کارمزدی متناسب با سرمایه تحت مدیریت خود می‌گیرد.
مفهوم ارزش خالص دارایی
مفهوم ارزش خالص دارایی (Net Asset Value) یا به اختصار (NAV)، به ارزش روز کل دارایی‌ها و سرمایه‌های یک نهاد بورسی مانند صندوق اختصاصی یا صندوق اشتراکی، منهای ارزش روز بدهی‌های آن نهاد بورسی اشاره میکند.
عرضه اولیه
وقتی که سهام یک شرکت برای نخستین بار در بورس به عموم معرفی و عرضه میشود، «عرضه اولیه سهام» یا IPO مخفف عبارت (Initial Public Offering) صورت گرفته است.
این نوع عرضه بیشتر توسط شرکت‌های تازه تأسیس و جوان که برای گسترش نیاز به سرمایه دارند، انجام میشود. البته یکی از راه‌های تبدیل شرکت‌های خصوصی به سهامی عام نیز عرضه اولیه است.
بازار گاوی
زمانی به بازار بورس بازار گاوی یا Bull Market گفته میشود که تقاضا به شدت زیاد و در مقابل عرضه کم باشد. در واقع در دوره‌ای که قیمت‌ها رو به فزونی و افزایش است بازار گاوی تشکیل میشود. در این موقعیت خریداران برای دست‌یابی به سود بیشتر خواستار خرید سهام هستند و فروشندگان به فروش سهام خود تمایلی ندارند.
بازار خرسی
در مقابل بازار گاوی بازار خرسی یا Bear Market قرار دارد. این بازار موقعیتی است که در آن قیمت اوراق کاهش یافته و جو منفی و بدبینی در بازار حاکم میشود. بر خلاف بازار گاوی که نشان‌دهنده‌ی گشایش و رونق اقتصادی است.
ضریب بتا
به شاخصی که بر طبق داده‌های تاریخی معامله‌های سهام به دست می‌آید، ضریب بتا (β) میگویند. این شاخص نشان‌دهنده‌ی سطح ریسک‌پذیری سازمان‌یافته‌ای است که به صاحب سهام با به دست آوردن سهم مورد نظر، نسبت به کل بازار بورس تحمیل شده است.
سخن پایانی
ورود به بازارهای مالی، مستلزم داشتن دانش کافی از فضای آن بازار و شناخت اصطلاحات مرسوم آن بازار است. حال که با این اصطلاحات آشنا شدید، می‌توانید اخبار مربوط به بازار بورس و اوراق بهادار را به راحتی رصد کنید و با دیدی باز‌تر نسبت به این اخبار واکنش نشان دهید.
به خاطر داشته باشید که دانستن اصطلاحات به معنای داشتن دانش تحلیل در بازار نیست اما به شما در فهم بیشتر، کمک شایانی میکند.
ارتباط مستقیم با کارشناسان حسینی فایننسشما هم به سرمایه‌گذاری در بازارهای مالی و کسب سود از اون‌ها فکر می‌کنید اما نمی‌دونید چطور باید شروع کنید؟
برای دریافت مشاوره تخصصی رایگان از کارشناسان ما، اطلاعات خواسته شده رو تکمیل فرمایید.
سلام روز شما بخیر باشه ممنون که نظرتون رو با ما درمیون گذاشتید بله حق با شماست. البته ما سعی کردیم داخل مقاله بیشتر از اصطلاحات رایج‌تر استفاده کنیم که مطلب مناسب افراد مبتدی هم باشه. اگر می‌خواید بیشتر و جامع‌تر آشنا بشید می‌تونید مقالات دیگه بورسی هم توی سایت مطالعه کنید. موفق باشید.
ممنون از اطلاعات مفیدتون اما اصطلاحات بورس محدود به این چند تا نیست خیلی وسیع و گسترده هست خواهشمندم اضافه کنید شما مرجع هستید و از شما انتظار داریم
سلام روز شما بخیر باشه
ممنون که نظرتون رو با ما درمیون گذاشتید
بله حق با شماست. البته ما سعی کردیم داخل مقاله بیشتر از اصطلاحات رایج‌تر استفاده کنیم که مطلب مناسب افراد مبتدی هم باشه.
اگر می‌خواید بیشتر و جامع‌تر آشنا بشید می‌تونید مقالات دیگه بورسی هم توی سایت مطالعه کنید.
موفق باشید.