سفارش گذار (Maker) و سفارش بردار (Taker) در بازار چه کسانی هستند؟
یکی از مهم‌ترین مسائلی که تریدرهای فعال در بازار رمز ارزها باید همواره آن را در نظر داشته باشند، میزان کارمزدهایی است که بایستی به صرافی‌های ارز دیجیتال پرداخت کنند. اگرچه میزان این کارمزدها اغلب ناچیز است، ولی اگر تریدرها به همین میزان ناچیز توجه نکنند، ممکن است سود کسب‌شده از طریق ترید رمز ارزها تماما صرف پرداخت هزینه‌های جانبی و کارمزدهای صرافی‌ها شود.
ازاین‌رو در این مطلب قصد داریم تا به ۲ مفهوم سفارش گذار و سفارش بردار در ترید رمز ارزها بپردازیم. اما پیش از آنکه بتوانیم به‌درستی مفاهیم Maker و Taker را درک کنیم، بایستی کمی در مورد مفهومی پایه‌ای به نام نقدشوندگی اطلاع داشته باشیم.
نقدشوندگی چیست؟
زمانی که می‌شنوید که فردی می‌گوید یک دارایی نقدشدنی است یا یک دارایی غیرقابل نقد شدن است، وی در حال صحبت در مورد نحوه فروش آسان آن دارایی است. به‌عنوان‌مثال ۱ اونس طلا یک دارایی نقدشدنی است، چرا که درزمانی کوتاه می‌توان آن را به‌راحتی با پول نقد معامله کرد.
از طرفی بازار نقدشوندگی نیز بازاری است که در آن می‌توانید دارایی‌های خود را به‌راحتی و با ارزشی منصفانه خریده و بفروشید. درواقع در این بازار تقاضای بالایی از طرف کسانی که می‌خواهند دارایی را به‌دست آورند و عرضه بالا از طرف افرادی که مایل به فروش آن هستند وجود دارد.
از طرفی با توجه به این میزان فعالیت در این بازارها، خریداران و فروشندگان تمایل دارند که میانه‌رو باشند و این بدین معنا است که کمترین سفارش فروش یا قیمت درخواستی (ask price) تقریبا مشابه بالاترین سفارش خرید یا قیمت پیشنهادی (bid price) خواهد بود. نتیجه اینکه، تفاوت در اصل میان بالاترین پیشنهاد و کمترین درخواست خواهد بود و این تفاوت را «اسپرد خرید-فروش» (Bid-Ask Spread) می‌گویند.
بالعکس، یک بازار غیر نقد هیچ‌یک از این خصوصیات را از خود نشان نمی‌دهد و اگر قصد دارید تا دارایی را بفروشید، در این نوع بازارها، با فروش آن با قیمت مناسب مشکل خواهید داشت، چرا که تقاضای زیادی برای آن وجود ندارد و نتیجتا اینکه بازارهای بدون نقدشوندگی معمولا دارای اسپرد خرید-فروش بسیار بیشتری هستند. حال که در مورد مفهوم نقد شوندگی صحبت کردیم، زمان آن است که به ۲ مفهوم سفارش گذار (Maker) و سفارش بردار (Taker) بپردازیم.
سفارش گذار و سفارش بردار چیست؟
احتمالا بارها با عنوان سفارش گذار و سفارش بردار در بازارهای مالی و صرافی‌های دیجیتال روبه‌رو شده‌اید. مثل تمام بازارهای دیگر در دنیا، زمانی که یک شخص دارایی دیجیتالی دارد که می‌خواهد آن را به فروش برساند به صرافی دیجیتال مراجعه کرده و آن را برای فروش به دیگر افراد قرار می‌دهد. شخصی که قصد خرید یک ارز دیجیتال را داشته باشد نیز به صفحه مربوطه مراجعه کرده و آن دارایی را می‌خرد. به شخصی که سفارش خرید ثبت می‌کند «سفارش گذار» (Makers) و به شخصی که دارایی دیجیتال خود را به فروش می‌گذارد «سفارش بردار» می‌گوییم.
واضح است که شخصی که سفارش می‌گذارد حجم نقدینگی را به صرافی دیجیتال وارد می‌کند و شخصی که سفارش برمی‌دارد این حجم نقدینگی را کاهش می‌دهد. در هر بار جابه‌جایی کارمزدی از سفارش گذار و سفارش بردار کم می‌شود که در ادامه بیشتر توضیح خواهیم داد.
کارمزد سفارش گذاری و سفارش برداری چیست؟
صرافی‌های کارمزدهای گوناگونی از کاربران می‌گیرند. مثلا اگر بخواهید از یک صرافی دیگر یا یک کیف پول دیگر به یک صرافی پول واریز کنید کارمزدی از شما دریافت نمی‌شود. ولی اگر بخواهید از صرافی پول خارج کنید باید کارمزدی را به صرافی بپردازید.
معمولا کارمزدها در بین صرافی‌های متفاوت رقابتی است زیرا کلیه صرافی‌های دیجیتال تمایل به افزایش ترافیک در وب‌سایت خود دارند و هر چه تعداد کاربران آن‌ها بیشتر باشد، معاملات بیشتری در صرافی انجام خواهد شد و نتیجتا درآمد صرافی بیشتر خواهد شد. در حقیقت علت استفاده از این مدل دریافت کارمزد در برخی صرافی‌های دیجیتال این است که به تحریک فعالیت‌های معاملاتی کاربران کمک خواهد کرد.
البته پرداخت کارمزد به واریز و برداشت از صرافی محدود نمی‌شود و هر زمان که سفارش خرید یا فروش سفارش گذار و سفارش بردار عملی شود نیز کارمزدی از کاربران کسر می‌شود.
در بعضی صرافی‌ها کارمزد سفارش گذار کمتر از سفارش بردار یا حتی صفر است، علت این مسئله نیز این است که سفارش گذار دارد نقدینگی صرافی را بالاتر می‌برد.
کارمزدها معمولا درصدی از مبلغ کل سفارش هستند. در صرافی بایننس می‌توان دید که کارمزد برای سفارش گذار و بردار ۰.۱ درصد است که اگر قرار باشد با توکن اصلی این صرافی یعنی BNB پرداخت شود این کارمزد به ۰.۰۷۵ می‌رسد. البته این صرافی برای خرید‌وفروش‌های بیشتر از یک حجم خاص کارمزد کمتری دریافت می‌کند. مثلا برای بیش از ۱۰ هزار بیت کوین یا دو هزار BNB کارمزد عادی برای سفارش گذار ۰.۰۷ درصد و برای سفارش بردار ۰.۰۹ درصد تبدیل می‌شود که با استفاده از BNB این کارمزد ۲۵ درصد کاهش پیدا می‌کند. لیست کامل را می‌توانید از اینجا مشاهده کنید.
یکی از علل کمتر بودن کارمزد سفارش گذار در این است که صرافی‌ها تمایل دارند که افراد بیشتری نقدینگی را به صرافی آن‌ها وارد کنند و همان‌طور که می‌دانید هرچه حجم نقدینگی یک صرافی بیشتر باشد افراد بیشتری به آن اعتماد کرده و وارد می‌شوند.
حال که با این موارد آشنا شدید جا دارد کمی در رابطه با انواع سفارش‌ها صحبت کنیم.
انواع سفارش‌ها
۴ نوع معامله متفاوت برای ثبت سفارش در صرافی‌ها وجود دارد که شامل سفارش محدود، سفارش بازار و stop-loss order و buy-stop order می‌شود که قصد داریم دو نوع سفارش اول را بیشتر برایتان توضیح دهیم.
اگر علاقه دارید که بیشتر در مورد انواع سفارش‌ها بدانید بهتر است به مقاله «انواع سفارش در ترید ارز دیجیتال» رجوع کنید.
سفارش محدود (Limit Order)
«سفارشات محدود» (Limit Order) سفارشاتی هستند که در آن‌ها کاربران دارایی مد نظر خود را با یک قیمت خاص به فروش می‌گذارند یا هنگام ثبت سفارش خرید یک قیمت خاص را انتخاب می‌کنند. این نوع سفارشات بلافاصله اجرا نخواهند شد و در عوض فرد تریدر بایستی منتظر بماند تا زمانی که یک خریدار یا فروشنده حاضر به پرداخت قیمت فروش مدنظر آن باشد.
مثلا امکان دارد زمانی که قیمت بیت کوین ۳۹،۳۰۰ است، کاربری بیت کوین خود را به قیمت ۳۹،۵۰۰ به فروش بگذارد. اگر قیمت بیت کوین ریزش پیدا کند و به ۳۹ هزار دلار برسد، سفارش کاربر انجام نمی‌شود تا زمانی که دوباره قیمت به ۳۹۵۰۰ یا بالاتر از آن برود. ممکن است این سفارش روز‌ها یا حتی ماه‌ها طول بکشد تا انجام شود.
سفارش بازار یا Market Order
«سفارشات بازار» (Market Order) نیز سفارشاتی هستند که در آن‌ها کاربران با قیمت فعلی بازار معامله را انجام می‌دهد. زمانی که شخص سفارش خود را ثبت می‌کند، معامله در لحظه انجام می‌شود ولی قیمت خرید یا فروش دقیقا از قبل مشخص نیست و تنها مناسب‌ترین قیمت ممکن در آن لحظه است.
در حالت سفارش محدود شما کارمزدی کمتری نسبت به سفارش بازار می‌پردازید. درواقع اگر شما سفارش محدود ثبت کنید، در این صورت کارمزد سفارش گذار یا maker از شما دریافت خواهد شد و اگر سفارش بازار ثبت کنید، کارمزد سفارش بردار یا taker از شما دریافت خواهد شد. حال ممکن است برایتان سوال پیش بیاید که چرا باید شخصی سفارش بازار را با کارمزد بیشتر انجام دهد.
اصولا زمانی که قیمت دچار نوسان می‌شود معامله در آن لحظه اهمیت بسیار بالایی دارد. مثلا ممکن است که قیمت بیت کوین از ۳۵ هزار دلار در عرض چند دقیقه به ۴۰ هزار دلار برسد. در این حالت شخص ترجیح می‌دهد که سریع‌تر از دیگر معامله‌گران بیت کوین خریداری کند (چون سفارش‌ها به سرعت دارند پر می‌شوند و قیمت بالا می‌رود) و اگر کارمزدی که در این حالت پرداخت می‌کند بیشتر از حالت Limit Order باشد برایش اهمیتی ندارد. چون سود نهایی او بیشتر است.
سخن پایانی
اساسا اکثر بازارهای معاملاتی حال حاضر در دنیا از Maker و Taker تشکیل شده‌اند و بازار رمز ارزها نیز از این موضوع مستثنا نیستند. کارمزدهای خرید و فروش برای کاربران سفارش گذار و سفارش بردار متفاوت است زیرا همان‌طور که اشاره کردیم صرافی‌ها بیشترتمایل دارند که افراد سفارش گذار نقدینگی به صرافی وارد کنند.
در نتیجه کارمزد کمتری از آن‌ها می‌گیرند البته باید گفت که این یک اصل کلی نیست و اگر قصد دارید که خرید و فروشی را در یک صرافی انجام دهید بهتر است به قسمت کارمزدهای صرافی وارد شوید و کارمزدهای گوناگون را مشاهده کنید. اگر شما نیز تجربه پرداخت کارمزدی کمتر را در یکی از صرافی‌های بین‌المللی دارید آن را در قسمت نظرات با ما در میان بگذارید.
