انواع سفارش در ترید ارز دیجیتال که باید با آن‌ها آشنا باشید

همه‌ ما به عنوان کاربرهای یکی از جدیدترین بازارهای مالی یعنی بازار ارزهای دیجیتال، باید با امکانات صرافی‌ها،‌ از جمله دفتر سفارش و انواع سفارش در آن‌ها آشنا باشیم. سفارش‌های مختلف نتایج کاملا متفاوتی را رقم می‌زنند و درک تفاوت‌های آن‌ها اهمیت زیادی دارد.

حالت‌های مختلفی برای انواع سفارش‌ها در صرافی وجود دارد که در این مقاله می‌خواهیم سفارش بازار، سفارش محدود و سفارش استاپ را معرفی و بررسی کنیم. البته هر کدام از این سفارش‌ها زیرمجموعه‌هایی هم دارند که تا حد ممکن سعی می‌کنیم در مورد آن‌ها نیز صحبت کنیم.

شما چه تصمیم به خرید داشته باشید و چه بخواهید چیزی را بفروشید، نیاز دارید که ابتدا اولویت خود را مشخص کنید. انجام لحظه‌ای سفارش با قیمت حدودی برایتان مهم‌تر است یا اینکه ترجیح می‌دهید معامله در قیمت مشخص‌شده‌ خودتان انجام شود و حاضرید هر چقدر نیاز باشد منتظر بمانید؟

می‌خواهید سفارش شما همان لحظه در دفتر سفارش ثبت شود یا اینکه بعد از رسیدن به محدوده‌ مد نظرتان، این اتفاق بیفتد؟ برای یافتن پاسخ این سوال‌ها، با ما در معرفی انواع سفارش‌ها همراه باشید.

انواع سفارش‌ها

به طور کلی انواع سفارش‌ها در بازارهای مالی به سه دسته‌ اصلی تقسیم می‌شوند که به «سفارش بازار» (Market Order)، «سفارش محدود» (Limit Order) و «سفارش استاپ» (Stop Order) معروف هستند. هر کدام از این سفارش‌ها کاربرد خاصی دارد و در موقعیت مشخصی استفاده می‌شود.

هیچ کدام از آن‌ها بهتر یا بدتر از دیگری نیستند بلکه هر کدام در شرایط مختلف می‌توانند بهترین نتیجه را برای معامله‌گر رقم بزنند. البته انواع سفارش‌ها فقط به این سه نوع محدود نمی‌شوند و موارد دیگری نیز وجود دارند که با ترکیب این حالت‌ها به وجود می‌آیند و در انتهای این مطلب آن‌ها را نیز بررسی می‌کنیم.

سفارش بازار (Market Order)

سفارش بازار یا Market Order‌ به سفارشی گفته می‌شود که در آن، دارایی مورد نظر (مثل سهام، کالا، ارز دیجیتال و…) در قیمت فعلی بازار، خریداری یا فروخته شود. این نوع سفارش بلافاصله پس از ثبت شدن، اجرا و تکمیل می‌شود و نکته‌ مهم این است که قیمت دقیق آن قبل از اجرا مشخص نیست و به قیمت بازار بستگی دارد. Market Order‌ها برای زمانی مناسبند که معامله‌گر می‌خواهد سفارشش در لحظه اجرا شود، در حقیقت زمانی که انجامِ کاملِ معامله در لحظه، بر قیمت آن اولویت داشته باشد، از سفارش بازار استفاده می‌شود.

اصولا زمانی که قیمت یک دارایی در بازار به ثبات رسیده و تضمینِ پُرشدن (Fill) سفارش برای معامله‌گرها مهم باشد، به سراغ سفارش بازار می‌روند. در هنگام استفاده از Market Order‌ نکاتی وجود دارد که باید آن‌ها را مد نظر داشته باشیم:

اصولا قیمت فعلی بازار را می‌توان از روی بیشترین قیمت خرید (همان Bid‌)، کمترین قیمت فروش (همان Ask)‌ و آخرین معامله‌ انجام‌شده متوجه شد. البته قیمت آخرین معامله، الزاما به معنی قیمت فعلی نیست؛ چون در بعضی مارکت‌ها با حجم کم، ممکن است چند دقیقه یا چند ساعت از آخرین معامله گذشته و قیمت در این مدت تغییر زیادی کرده باشد. همچنین در شرایطی که قیمت بازار در کوتاه مدت نوسان زیادی دارد، بهتر است به جای قیمت آخرین معامله، به قیمت‌های Bid و Ask توجه شود.

نکته‌ دیگر در مورد سفارش‌های بازار این است که در بازار‌هایی که ۲۴ ساعته باز نیستند، این سفارش‌ها فقط در ساعات فعالیت بازار اجرا می‌شوند، یعنی اگر یک Market Order در خارج از این زمان‌ها ثبت شود، در ابتدای روز بعد و با بازشدن بازار،‌ اجرا خواهد شد و نکته اینجاست که ممکن است در طول این چند ساعت، قیمت دچار نوسان شدیدی شده و قیمت بازار نسبت به زمان ثبت سفارش تغییر زیادی کرده باشد.

سفارش محدود (Limit Order)

سفارش محدود یا Limit Order‌ نوع دیگری از انواع سفارش‌ها در صرافی است که در آن قیمت خرید یا فروش از قبل مشخص می‌شود. علت استفاده‌ کلمه‌ محدود یا Limit‌ برای این نوع سفارش این است که درحقیقت بیشترین قیمتی که قرار است برای خرید پرداخت شود یا کمترین قیمتی که قرار است برای فروش دریافت شود، از قبل محدود می‌شود.

معامله‌گرها زمانی از سفارش محدود استفاده می‌کنند که بخواهند یک دارایی مثل ارز دیجیتال را ارزان‌تر از قیمت فعلی بخرند یا گران‌تر از قیمت فعلی بفروشند. یک سفارش محدود فقط زمانی اجرا می‌شود که قیمت بازار به قیمت تعیین‌شده در سفارش برسد که این زمان ممکن است چندین ساعت و یا حتی چندین روز طول بکشد یا اینکه قیمت هیچوقت به آن محدوده نرسد.

مثلا اگر همین الان یک سفارش خرید بیت کوین از نوع Limit Order روی قیمت ۱۰ دلار ثبت کنید،‌ احتمالا فقط زمانی این سفارش اجرا می‌شود که بیت کوین در روزهای آخر عمر خود باشد و دیگر کسی به آن اهمیت ندهد. از آنجایی که سفارش محدود مدت زمانی به صورت معلق در دفتر سفارش باقی می‌ماند، به آن Pending Order هم گفته می‌شود.

هنگام استفاده از سفارش محدود باید نسبت به چند نکته آگاهی داشته باشیم. اول اینکه رسیدن قیمت به محدوده‌ مشخص‌شده در سفارش الزاما به معنی Fill یا انجام کامل سفارش ما نیست،‌ زیرا ممکن است سفارش‌های دیگری جلوتر از سفارش ما ثبت شده باشند که در این صورت ابتدا آن‌ها اجرا شده و موجودی دارایی مورد نظر در آن قیمت را به اتمام برسانند.

نکته‌ دوم مربوط به بازارهایی می‌شود که ۲۴ ساعته نیستند، یعنی بازار ارز دیجیتال شامل این قضیه نمی‌شود؛ ولی خالی از لطف نیست که بدانیم یک سفارش محدودِ خرید ممکن است در قیمتی پایین‌تر و یا یک سفارش فروش در قیمتی بالاتر از چیزی که در سفارش مشخص کرده‌ایم اجرا شود (یعنی به نفع ما شود!).

این اتفاق زمانی پیش می‌آید که سفارش ما روی حالت Good ‘til Cancel باشد یعنی تا زمانی که سفارش را کنسل نکرده‌ایم، باز بماند و در اولین فرصت اجرا شود. در این نوع بازارها که معاملات در ساعت مشخصی شروع و در انتهای روز به پایان می‌رسد، اگر سفارش ما تا انتهای روز جاری اجرا نشود و فردا، قیمت‌ در محدوده‌ دلخواه ما باز شود،‌ سفارش ما ممکن است حتی با قیمتی بهتر از قیمت مد نظر ما انجام شود. اما اگر سفارش ما روی حالت Day Only تنظیم شده باشد، چنین اتفاقی نخواهد افتاد و سفارش فقط تا انتهای همان روز معتبر است.

سفارش استاپ (Stop Order)

سفارش استاپ یا Stop Order‌ نوع خاصی از انواع سفارش‌ها است و به این صورت عمل می‌کند که تا زمانی که قیمت به محدوده‌ مشخص‌شده در سفارش (همان Stop) نرسد،‌ آن را در دفتر سفارش ثبت نمی‌کند. به محض رسیدن قیمت بازار به قیمتِ استاپ، سفارش به یک Market Order‌ (و یا در شرایط خاصی به یک Limit Order)‌ تبدیل می‌شود و در دفتر سفارش ثبت می‌شود. به سفارش خرید استاپ، Buy Stop و به سفارش فروش استاپ، Sell Stop یا در بعضی مواقع Stop loss هم گفته می‌شود.

یکی از مواردی که از Stop Orderها استفاده می‌کنیم زمانی است که دارایی خاصی را خریده و وارد سود شده‌ایم. در چنین مواقعی برای ذخیره‌ سود می‌توان با ثبت سفارش در استاپی پایین‌تر از قیمت فعلی، انتظار داشت که اگر قیمت تا حد مشخصی پایین برود، سفارش ما ثبت و اجرا شود تا سود بدست آمده از دست نرود.

یکی دیگر از کاربردهای Stop Order زمانی است که فکر می‌کنیم اگر قیمت یک دارایی، مقاومت مهمی را بشکند، از آن هم بالاتر خواهد رفت و یک سفارش خرید از نوع استاپ در محدوده‌ بالای مقاومت ثبت می‌کنیم. ممکن است این سوال پیش بیاید که مگر برای این منظور نمی‌توانیم از همان Limit Orderها استفاده کنیم؟ پاسخ این است که اولا سفارش‌های استاپ تا قبل از رسیدن محدوده‌ استاپ، در دفتر سفارش ثبت نمی‌شوند و دوما با رسیدن استاپ، تمام سفارش اصطلاحا پُر می‌شود ولی ممکن است مقداری از یک Limit Order‌ به صورت انجام نشده (Unfilled) باقی بماند.

نکته‌ مهمی که باید نسبت به آن آگاه باشیم این است که یک سفارش استاپ همیشه الزاما در محدوده‌ نزدیک قیمت فعلی اجرا نخواهد شد؛ یعنی ممکن است نوسان قیمت به حدی شدید باشد که در همان زمان که استاپ فعال می‌شود، قیمت باز هم جابه‌جا شود و سفارش ما که تبدیل به یک Market Order شده، در قیمت فعلی که با استاپ فاصله‌‌ دارد، اجرا شود.

سایر انواع سفارش‌ها

تا اینجا با سه نوع اصلی انواع سفارش آشنا شدیم. با پیشرفت تکنولوژی، امکانات بیشتری توسط صرافی‌ها و کارگزاری‌ها برای معامله‌گران فراهم شده و با ترکیب سفارش‌های Market ،Limit و Stop، حالت‌های دیگری نیز به وجود می‌آید که در ادامه چند مورد از مهم‌ترین آن‌ها را معرفی می‌کنیم.

• Stop-Limit Order: در این نوع سفارش، وقتی قیمت به محدوده‌ مشخص‌شده یا همان استاپ می‌رسد، سفارش به جای اینکه به یک Market Order‌ تبدیل شده و اجرا شود، به یک Limit Order تبدیل می‌شود؛ یعنی شرط دومی هم باید به وقوع بپیوندد تا این سفارش اجرا شود و آن قیمت Limit است. این ویژگی باعث کاهش خطر اجرا شدن تمامِ سفارش در شرایط نوسان‌های شدید بازار می‌شود.
• All or None (AON): این قابلیت به معنای «همه یا هیچ» که بیشتر در دارایی‌هایی که حجم معاملات کمی دارند استفاده می‌شود، تضمین می‌کند که سفارش ما یا به طور کامل انجام می‌شود یا به صورت دست‌نخورده باقی می‌ماند.
• Immediate or Cancel (IOC): این قابلیت زمانی استفاده می‌شود که بخواهیم در یک لحظه‌ و قیمت مشخص، هر مقدار ارز یا دارایی مورد نظر را که در دسترس قرار دارد معامله کنیم. یک سفارش IOC ظرف چند ثانیه بعد از ثبت، اجرا می‌شود و اگر دارایی مورد نظر به اندازه‌ سفارش عرضه شود، سفارش به طور کامل انجام می‌شود، در غیر این صورت، تمام یا بخشی از سفارش که انجام نشده، کنسل خواهد شد.
• Fill or Kill (FOK): این ویژگی در حقیقت ترکیب دو قابلیت قبلی یعنی AON و IOC است. یک سفارش Fill or Kill فقط زمانی اجرا می‌شود که تمام سفارش در ظرف چند‌ثانیه قابل اجرا باشد در غیراین‌صورت سفارش کنسل می‌شود.
• Good ‘Til Canceled (GTC): این ویژگی مربوط به اعمال محدودیت زمانی برای سفارش‌هاست. به کمک آن می‌توانیم به صرافی یا کارگزاری اعلام کنیم که سفارش ما تا چه زمانی در دفتر سفارش به‌صورت ثبت‌شده باقی بماند. (بیشتر کارگزاری‌ها این زمان را تا حدود ۹۰ روز در نظر می‌گیرند.)

تأثیر گپ قیمتی روی انواع سفارش‌ها

«گپ قیمتی» (Price Gap) زمانی پیش می‌آید که یک نوسان یا حرکت شدید در قیمت رخ بدهد و در محدوده‌ خاصی از قیمت، معامله‌ای صورت نگیرد. در این حالت در چارت قیمت آن ارز یا سهام، یک فاصله یا گپ ایجاد می‌شود. این گپ‌های قیمتی ممکن است روی برخی سفارش‌ها بی‌تأثیر و روی برخی دیگر تأثیر زیادی داشه باشند.

می‌دانیم که تفاوت سفارش‌های Limit Order‌ و Stop Order در تعیین قیمت دقیق اجرا شدن آن‌هاست. اگر یک گپ در جهت نزولی روی چارت قیمت پدیدار شود، می‌تواند روی یک سفارش Sell-Stop‌ تأثیر منفی گذاشته و به ضرر معامله‌گر شود. برای مثال سفارش معامله‌گر برای فروش با استاپ در محدوده‌ ۳۰ دلار تعیین شده، ولی قیمت بعد از گپ در محدوده‌ ۲۰ دلار باز می‌شود و شاید آن سفارش روی ۱۹ دلار انجام شود که فاصله‌ زیادی با قیمت مورد انتظار معامله‌گر دارد.

به طور مشابه، این اتفاق می‌تواند برای سفارش Buy-Stop هم رخ بدهد، یعنی وقوع یک گپ صعودی باعث شود که سفارش در قیمت بالاتری از حد انتظار انجام شده و معامله‌گر گران‌تر خرید کند. البته گپ‌های قیمتی همیشه به ضرر معامله‌گرها نیستند و اگر در خلاف جهت معامله اتفاق بیفتند، باعث ارزان‌تر خریدن و گران‌تر فروختن سفارش می‌شوند.

سخن پایانی

در این مقاله به بررسی انواع سفارش‌ها در صرافی‌ها و کارگزاری‌های بازارهای مالی پرداختیم. درست است که بازار ارزهای دیجیتال حدود یک دهه بیشتر قدمت ندارد، ولی بسیاری از امکانات و قابلیت‌هایی که معامله‌گرهای دیگر بازارهای مالی سال‌هاست از آن‌ها استفاده می‌کنند، در این بازار هم وجود دارد و هر چه بیشتر درباره‌ آن‌ها بدانیم، سریع‌تر پیشرفت می‌کنیم.

انواع سفارش در صرافی‌ها به سه دسته‌ اصلی سفارش بازار، سفارش محدود و سفارش استاپ تقسیم می‌شوند. سفارش بازار در قیمت فعلی بازار به طور کامل اجرا می‌شود. سفارش محدود فقط در شرایطی اجرا می‌شود که قیمت به مقدار مشخص‌شده در سفارش برسد و سفارش استاپ زمانی که قیمت به محدوده‌ استاپ رسید، در دفتر سفارش ثبت و اجرا می‌شود. با ترکیب این سه نوع سفارش و دیگر قابلیت‌های اجرایی،‌ دامنه‌ وسیعی از سفارش‌ها برای معامله‌گران فراهم شده که با استفاده از هر کدام در شرایط مناسب بتوانند به سودهای خوبی برسند.