هر آنچه باید در رابطه با اندیکاتور فیبوناچی بدانید!
بازارهای مالی به دلیل نوسان‌های زیادی که دارند هم می‌توانند پرسود باشند و هم به ضررهای جبران‌ناپذیری ختم شوند. از همان زمان‌های قدیم که مردم روی به سرمایه‌گذاری و معامله در بازارهای مالی مختلفی مثل بورس و فارکس آوردند، تلاش‌های بسیاری میشود تا از راه‌های مختلف، قیمت آینده را پیش‌بینی کرد و بدین ترتیب به سوددهی رسید.
این موضوع در بازار ارزهای دیجیتال که بازه‌ی نوسان و سود و ضرر آن بسیار بیشتر از بازارهای دیگر است، اهمیت بیشتری دارد. مهم‌ترین راهی که سرمایه‌گذاران برای این پیش‌بینی از آن استفاده می‌کنند، تحلیل تکنیکال یا فنی است. استفاده از این تحلیل‌ها که انواع مختلفی دارند همیشه به جواب درست نمی‌رسد، ولی شانس ما را برای تصمیم‌گیری درست بالاتر می‌برد.
امروزه برای تحلیل تکنیکال از روش‌ها و الگوهای متنوعی استفاده میشود که در این بین چند مورد از آن‌ها به دلیل درصد خطای کم، بیش از دیگران مورد توجه قرار گرفته‌اند. از جمله‌ی این تحلیل‌ها میتوان به نظریه «موج الیوت» (Elliott Wave Theory) یا «روش وایکوف» (Wyckoff Method) اشاره کرد. همچنین در تحلیل تکنیکال از اندیکاتورهای زیادی کمک گرفته میشود که مهم‌ترین آن‌ها میانگین متحرک، باندهای بولینجر (Bollinger Bands)، ابرهای ایچیموکو (Ichimoku Clouds) و غیره هستند.
اندیکاتور فیبوناچی یکی دیگر از این ابزارهای فوق‌العاده محبوب است که هزاران معامله‌کننده در سرمایه‌گذاری‌های خود از آن کمک می‌گیرند. برای همین در این مقاله به طور کامل در مورد این اندیکاتور صحبت خواهیم کرد. با ما همراه باشید.
اندیکاتور فیبوناچی چیست؟
«اندیکاتور فیبوناچی» (Fibonacci Indicator) که به آن «اصلاح فیبوناچی» هم می‌گویند، ابزاری در «تحلیل تکنیکال» (Technical Analysis) است که به کمک آن سرمایه‌گذاران سعی می‌کنند نقاط مهم نمودار قیمت یک ارز را پیدا کنند. اما قبل از اینکه به توضیح فیبوناچی برسیم بیایید در مورد اینکه اصلا اندیکاتور چیست صحبت کنیم.
اندیکاتور (Indicator) که در این مفهوم بهترین معادل فارسی برای آن «نمایش‌گر» یا «نشان‌دهنده» است به نشانه‌هایی که روی نمودار ظاهر میشود و اطلاعات اضافی در مورد قیمت و حجم معاملات را براساس محاسبات ریاضی نمایش می‌دهد، گفته میشود. حتی برخی از این اندیکاتورها قیمت احتمالی بعدی را هم پیش‌بینی می‌کنند و روی نمودار نشان می‌دهند.
جالب است بدانید که اندیکاتور فیبوناچی بر اساس سری فیبوناچی که بیش از ۷۰۰ سال پیش کشف شد، کار می‌کند. این سری در قرن ۱۳ میلادی توسط ریاضی‌دان مشهور «لئوناردو فیبوناچی» (Leonardo Fibonacci) کشف شد و اکنون پایه و اساس یکی از مهم‌ترین اندیکاتورهای بازارهای مالی است.
این سری از روی روابط خاصی که بین اعداد وجود دارد، نسبت‌هایی را پدید آورده است که روی نمودار قیمت نمایش داده میشوند. این نسبت‌ها به ترتیب صفر درصد، ۲۳.۶ درصد، ۳۸.۲ درصد، ۶۱.۸ درصد، ۷۸.۶ درصد و ۱۰۰ درصد هستند. البته با اینکه ۵۰ درصد جزوی از نسبت‌های فیبوناچی نیست، بسیاری از معامله‌گرها آن را یکی از سطوح مهم درنظر می‌گیرند، زیرا نقطه میانی بازه قیمتی را نشان می‌دهد. همچنین نسبت‌هایی خارج از سری فیبوناچی هم استفاده میشوند که بعضی از آن‌ها شامل ۱۶۱.۸ درصد، ۲۶۱.۸ درصد و ۴۲۳.۶ درصد میشوند.
در ادامه در مورد اینکه چگونه باید از این درصدها استفاده کرد صحبت خواهیم کرد. در حال حاضر، نکته حائز اهمیت در این است که این نسبت‌ها می‌توانند نشان‌دهنده سطوح مهم در نمودار قیمت یک ارز باشند. سطوح مهمی مثل مقاومت، حمایت، نقاط اصلاحی، نقاط ورود، نقاط خروج و نقاط حدضرر همگی به کمک اندیکاتور فیبوناچی قابل محاسبه هستند.
سطوح فیبوناچی چگونه محاسبه میشوند؟
از آنجایی که این درصدها در هر اندیکاتور فیبوناچی که در نمودارهای مختلف استفاده میشود، یکسان هستند لازم نیست که خودتان به‌صورت دستی آن‌ها را محاسبه کنید. بااینحال، برای اینکه بفهمیم این سطوح چگونه محاسبه شده‌اند باید از خود سری فیبوناچی شروع کنیم.
بیایید یک سری از اعداد را در نظر بگیریم که از ۰ و ۱ شروع میشوند. عدد بعدی در این سری برابر با مجموع دو عدد قبلی خواهد بود. بنابراین، بعد از ۰ و ۱ عدد بعدی برابر با حاصل جمع ۰ و ۱ یعنی ۱ خواهد بود. در این لحظه سری ما برابر است با ۰ و ۱ و ۱ و به همین ترتیب، عدد بعدی برابر با مجموع ۱ و ۱ یعنی ۲ خواهد بود. اگر به همین ترتیب ادامه دهیم به سری فیبوناچی خواهیم رسید که چند رقم ابتدایی آن برابر است با:
اگر کمی فکر کنید احتمالا یادتان می‌آید که در مدارس خودمان هم این سری تدریس میشود. البته توجه داشته باشید که این سری به‌صورت مستقیم و به همین شکل روی نمودار نمایش داده نمی‌شوند. با این حال، سطوحی که در اندیکاتور فیبوناچی مشخص شده‌اند همگی به شکلی از این سری گرفته میشوند.
به جز چند عدد اول این سری، اگر هر عددی را تقسیم بر عدد بعدی آن بکنید همیشه به نسبت ۰.۶۱۸ خواهید رسید. مثلا اگر ۲۱ را تقسیم بر ۳۴ بکنیم عدد ۰.۶۱۷۶ حاصل میشوند. همچنین اگر عددی را تقسیم بر عددی که دو پله با خودش فاصله دارد بکنیم، همیشه به نسبت ۰.۳۸۲ می‌رسیم. برای مثال اگر ۲۱ را تقسیم بر ۵۵ کنیم پاسخ ۰.۳۸۱۸ خواهد بود. تمام سطوحی که در اندیکاتور فیبوناچی می‌بینیم (به جز ۵۰ درصد) همگی با این روش محاسبه شده‌اند.
سری فیبوناچی و نسبت طلایی
همان‌طور که گفتیم سری فیبوناچی در قرن ۱۳ میلادی توسط ریاضی‌دان مشهور لئوناردو فیبوناچی کشف شد. «نسبت طلایی» (The Golden Ratio) هم که یک نسبت ریاضی شناخته‌شده به شمار می‌رود، از روی همین سری گرفته شده است. اما سوال اصلی اینجاست که چرا این اعداد این‌قدر مهم هستند؟
نسبت طلایی که به آن عدد فی هم می‌گویند، زمانی اتفاق می‌افتد که نسبت بخش بزرگ‌تر به بخش کوچک‌تر از عددی برابر با نسبت کل آن به بخش بزرگ‌تر باشد. مسئله زمانی جالب‌تر میشود که بدانیم این نسبت حتی در طبیعت هم رعایت شده است. از اتم‌ها و ستاره‌ها گرفته تا کهکشان‌ها و حتی کندوهای عسل همگی از این نسبت پیروی می‌کنند.
به همین دلیل، سال‌هاست که هنرمندان، مهندسان و طراحان در طراحی‌ها و سازه‌های خود این نسبت را اعمال می‌کنند تا محصول نهایی از نظر بصری چشم‌نوازتر شود. حتی در ساخت اهرام مصر و نقاشی مشهور مونا لیزا از لئوناردو داوینچی یا لوگوی شرکت توییتر هم این نسبت رعایت شده است. به همین ترتیب، این نسبت در بازارهای مالی ازجمله بازار ارزهای دیجیتال هم اهمیت بسیاری پیدا کرده است.
چگونه از اندیکاتور فیبوناچی استفاده کنیم؟
حال که با اندیکاتور فیبوناچی آشنا شدیم و فلسفه پشت آن را هم فهمیدیم، زمان آن رسیده است که یاد بگیریم چگونه از این اندیکاتور در معاملات خود کمک بگیریم.
برای استفاده از اندیکاتور فیبوناچی روی نمودار معمولا گزینه‌ای با همین نام برای انتخاب وجود دارد. بعد از انتخاب اندیکاتور فیبوناچی نوبت می‌رسد به کشیدن این اندیکاتور که باید بین دو نقطه اعمال شود. این دو نقطه معمولا بالاترین نقطه و پایین‌ترین نقطه از یک بازه خاص است. بدین ترتیب، بازه و سطوحی که با این کار روی نمودار پدیدار میشوند، به‌عنوان اساس تحلیل‌های بعدی ما عمل خواهند کرد. معمولا این بازه با توجه به روند بازار کشیده میشود.
برای مثال، در یک روند صعودی پایین‌ترین نقطه سطح ۱ (یا ۱۰۰ درصد) و بالاترین نقطه سطح ۰ (یا صفر درصد) خواهد بود. با کشیدن اندیکاتور فیبوناچی روی این روند صعودی، معامله‌گرها می‌توانند نقاط حمایتی را پیدا کنند که در زمان اصلاح بازار قیمت به این سطوح واکنش نشان می‌دهد. برای همین است که به این اندیکاتور، اندیکاتور اصلاح فیبوناچی هم می‌گویند.
به‌همین‌شکل، در یک روند نزولی نیز پایین‌ترین نقطه سطح ۰ (صفر درصد) و بالاترین نقطه سطح ۱ (۱۰۰ درصد) خواهد بود. توجه داشته باشید که چون این یک روند نزولی است، پس منظور از اصلاح حرکت از پایین به بالا (افزایش قیمت) خواهد بود. برای همین در روندهای نزولی از اندیکاتور فیبوناچی برای پیدا کردن نقاط مقاومتی استفاده میشود. یعنی نقاطی که قیمت در صورت رسیدن به آن برای بالاتر رفتن به مشکل برخواهد خورد.
معنای هر سطح از فیبوناچی
معامله‌گرها می‌توانند از سطوح فیبوناچی برای پیدا کردن نقاط ورود به معامله، اهدافی که بهتر است در آنجا از معامله خارج شوند یا نقاط حدضرر استفاده کنند. البته این موضوع می‌تواند بسته به استراتژی و سبک معامله افراد متفاوت باشد.
برخی از استراتژی‌های معامله ترجیح می‌دهند با استفاده از دو سطح مشخصی از فیبوناچی معاملات خود را باز و بسته کنند. برای مثال فرض کنید در یک اصلاح هستیم که بعد از یک روند صعودی آغاز شده است. در این شرایط خرید در سطح ۳۸.۲ فیبوناچی و فروش در سطح ۲۳.۶ یک استراتژی خوب خواهد بود.
نکته‌ی دیگر این است که بسیاری از سرمایه‌گذاران از سطوح فیبوناچی در کنار نظریه موج الیوت استفاده می‌کنند تا ارتباط بین ساختار موج‌ها و نقاط مهم قیمتی را بشناسند. با این روش میتوان با احتمال بالایی اندازه اصلاحات بازار در موج‌های مختلف را پیش‌بینی کرد.
در کل اندیکاتورهای تحلیل تکنیکال زمانی قدرت بیشتری پیدا می‌کنند که آن‌ها را با دیگر اندیکاتورها ترکیب کنید. اندیکاتور فیبوناچی هم از این قاعده مستثنی نیست. به عبارت دیگر، یک اندیکاتور ممکن است به تنهایی نتواند سیگنال خرید مطمئنی صادر کند، ولی درصورت ترکیب با اندیکاتورهای دیگر ممکن است این اتفاق بیفتد.
به‌همین‌دلیل، وقتی قیمت به یکی از سطوح فیبوناچی می‌رسد ممکن است تغییر جهت دهد یا ندهد. برای همین حتما باید از یک اندیکاتور دیگر برای تایید این سطوح کمک گرفته شود. همچنین مدیریت ریسک و در نظر داشتن شرایط بازار و دیگر عوامل هم نباید فراموش شود.
سخن پایانی
نسبت‌های فیبوناچی در همه‌جا از طبیعت گرفته تا هنر و گرافیک پیدا میشود. برای همین، بسیاری از معامله‌گرها معتقدند استفاده از این نسبت‌ها در بازارهای مالی به نفع‌شان خواهد بود.
بااینحال، نکته مهمی که باید حتما به آن توجه کرد این است که اندیکاتور فیبوناچی هم مانند دیگر اندیکاتورهای بازارهای مالی روی هیچ اصل علمی یا قوانین فیزیکی استوار نیستند. برای همین شاید بتوان گفت دلیل اینکه نسبت‌های فیبوناچی این‌قدر خوب جواب می‌دهند، این باشد که تقریبا همه معامله‌گرهای بازارهای مالی و به‌خصوص بازار ارزهای دیجیتال به آن توجه می‌کنند. وقتی اکثریت به این نسبت‌ها پایبند باشند ناخودآگاه بازار در همین سمت حرکت خواهد کرد.
پس شاید استفاده از نسبت‌های فیبوناچی در نمودار قیمت ارزها چندان منطقی به‌نظر نرسد، ولی از آنجایی که بیشتر افراد به آن پایبند هستند، میتوان از آن‌ها برای پیش‌بینی حرکت قیمت استفاده کرد.
برای دریافت مشاوره تخصصی رایگان از کارشناسان ما، اطلاعات خواسته شده رو تکمیل فرمایید.
بسیار عالی توضیح داده شده است.