آربیتراژ؛ کم ریسک‌ترین راه کسب سود در بازارهای مالی
بازارهای مالی محلی برای کسب درآمد و بهره‌مند شدن از سودهای موجود در بازار هستند که برای این کار روش‌های مختلفی وجود دارد. برخی‌ها با خرید و نگهداری یک دارایی، امیدوار به افزایش قیمت آن در دراز مدت هستند و برخی دیگر با استفاده از ترید روزانه، در طول روز اقدام به خرید و فروش دارایی‌های مختلف می‌کنند. در این بین برخی از سرمایه‌گذاران نیز ترجیح می‌دهند از استراتژی دیگری به نام «آربیتراژ» (Arbitrage) برای کسب سودهای ساده و کم‌دردسر استفاده کنند.
کسب درآمد با آربیتراژ به دلیل اینکه در کوتاه مدت به نتیجه رسیده و می‌تواند کمترین ریسک را در بین استراتژی‌های دیگر داشته باشد، یکی از روش‌های قابل‌توجه و پراستفاده در بین مردم است که در این مقاله می‌خواهیم به طور کامل و با زبانی ساده در مورد آن صحبت کنیم. برای اینکه بهتر مفهوم آربیتراژ را بفهمید مثال‌های ملموسی را نیز برایتان شرح خواهیم داد تا خودتان هم بتوانید در آینده فرصت‌های مناسب آربیتراژ را پیدا کنید.
آربیتراژ چیست؟
واژه آربیتراژ شکل فارسی‌شده کلمه Arbitrage است که در ادبیات مالی به خرید یک دارایی در یک بازار و بلافاصله فروختن آن با قیمت بالاتر در بازاری دیگر گفته می‌شود. این کار با هدف کسب سودهای کوچک ولی پرتکرار انجام می‌شود و از ناکارآمدی‌های موجود در نحوه‌ی قیمت‌گذاری یک دارایی در صرافی‌ها و بازارهای مختلف بهره می‌برد.
کسب سود از آربیتراژ در اکثر بازارهای مالی ممکن است و فرقی نمی‌کند که در بازار سهام فعال هستید یا به فعالیت در بازارهای دیگری مثل فارکس، ارز دیجیتال و بورس کالا علاقه دارید. در هر صورت گاهی موقعیت‌هایی پیش می‌آید که برای مثال قیمت یک ارز دیجیتال در یک صرافی با قیمت همان ارز دیجیتال در یک صرافی دیگر اختلاف قیمت هرچند ناچیزی دارد.
همین اختلاف ناچیز در صورتی که با حجم بالا خرید و فروش شود، می‌تواند در کوتاه‌ترین زمان سود کم‌ریسکی را نصیب سرمایه‌گذار کند. برای درک بهتر آربیتراژ بیایید در بخش بعدی چند مثال بزنیم.
مثالی از یک آربیتراژ
شاید برای ما ایرانی‌ها بهترین راه درک مفهوم آربیتراژ خرید و فروش خودروی نو باشد. همه‌ی ما می‌دانیم که قیمت کارخانه یک خودرو در ایران بسیار پایین‌تر از قیمت آن در بازار آزاد است. بنابراین اگر به هر طریقی بتوانید یک خودروی نو را به قیمت کارخانه بخرید و بلافاصله آن را با قیمت بیشتر در بازار آزاد بفروشید، در واقع یک آربیتراژ انجام داده‌اید.
به این اتفاق در بازارهای مالی «آربیتراژ تریدینگ» (Arbitrage Trading) گفته می‌شود که البته می‌توان آن را معامله‌گری آربیتراژ، ترید آربیتراژ و حتی اربیتراژ خالی نیز خطاب کرد.
به عنوان مثالی دیگر که اتفاقاً همین چند روز قبل از نوشتن این مقاله در بازار ارزهای دیجیتال فراهم شده بود و هر ایرانی می‌توانست به راحتی از آن استفاده کند، مربوط به ارز دیجیتال «تتر» (Tether) با نماد USDT می‌شد.
در این موقعیت آربیتراژگیری کاربران می‌توانستند تتر را با قیمت ۴۷ هزار تومان در یک صرافی ارز دیجیتال خریداری کرده و با انتقال سریع آن به صرافی دیگری که قیمت تتر در آن به ۴۸ هزار رسیده بود، دلارهای دیجیتال خود را بفروشند و از این اختلاف قیمت پیش آمده استفاده کنند. در نظر داشته باشید که قیمت تتر همواره درحال تغییر بوده و این یک مثال است.
با این حال نباید از هزینه‌های مربوط به انتقال رمزارزها و کارمزد خرید و فروش در صرافی‌ها صرف نظر شود، زیرا بسیاری اوقات با کسر این هزینه‌ها عملاً هیچ سودی نصیب معامله‌گر آربیتراژ نمی‌شود.
بنابراین قبل از آربیتراژگیری یکی از مهم‌ترین کارها این است که هزینه‌های نقل و انتقال و کارمزد و خرید و فروش نیز در محاسبه سود آربیتراژ لحاظ شود. این مشکل معمولاً با بالا بودن حجم آربیتراژ حل می‌شود، زیرا سودی که از اختلاف قیمت پیش آمده به دست می‌آید بیشتر از هزینه کارمزد و انتقال خواهد بود.
به عنوان مثال دیگری از آربیتراژ فرض کنید سهام یک شرکت در بورس نیویورک با قیمت ۲۰ دلار معامله می‌شود در حالی که قیمت آن همزمان در بورس لندن ۲۰ دلار و ۵ سنت است. در چنین شرایطی سرمایه‌گذار می‌تواند با خرید در بورس نیویورک و فروش آنی آن در بورس لندن در هر سهم ۵ سنت سود کند که اگر تعداد سهم‌های خریداری شده زیاد باشد، سود به دست آمده نیز قابل‌توجه خواهد بود.
آربیتراژ چگونه کار می‌کند؟
همان‌طور که گفتیم آربیتراژ به دلیل وجود اختلاف قیمت یک دارایی در دو بازار مختلف به وجود می‌آید که به لطف آن می‌توان با خرید در یک بازار و فروش آن در بازار دیگر یکی از کم‌ریسک‌ترین کسب سودها را تجربه کرد.
برای داشتن یک آربیتراژ خوب ممکن است سناریوهای پیچیده‌تری نیز شکل بگیرد. برای مثال، کسب سود از اختلاف قیمت سه ارز در بازار فارکس هم یک آربیتراژ محسوب می‌شود. در این سناریوی فرضی، شما می‌توانید بعد از بررسی اختلاف قیمت ارزهای مدنظر و حصول اطمینان از سودآور بودن آربیتراژ، دلارهای خود را به یورو تبدیل کند، سپس یوروی خود را با پوند معامله کرده و در نهایت پوندهای دریافتی را دوباره به دلار تبدیل کنید. بدین ترتیب، تعداد دلارهای شما بیشتر خواهد شد و عملاً سود کم‌دردسری نصیبتان شده است.
اما نکته مهمی که باید به آن توجه داشته باشید این است که در بسیاری از بازارها، آربیتراژ توسط سازمان‌های مالی بزرگ و با حجم‌های بسیار زیاد انجام می‌شود و تنها چند ثانیه برای این کار وجود دارد. به عبارت دیگر، اختلاف قیمت‌های پیش آمده بین یک دارایی در دو بازار مختلف تنها چند ثانیه و حتی کمتر فراهم می‌شود و خیلی زود دوباره از بین می‌رود. برای همین پیدا کردن چنین فرصت‌های آربیتراژگیری معمولاً نیاز به نرم‌افزارها و ربات‌های آربیتراژ مخصوص دارد.
اهمیت آربیتراژ
درست است که آربیتراژ از ناکارآمدی‌های پیش آمده در بازار برای کسب سود استفاده می‌کند، ولی همین خرید و فروشی که صورت می‌گیرد، باعث می‌شود اختلاف قیمت پیش آمده یک دارایی در دو یا چند بازار مختلف خیلی سریع از بین برود و یکپارچکی قیمت حفظ شود. بنابراین اهمیت آربیتراژ نه تنها به خاطر احتمال کسب سود کم‌ریسک و کم‌دردسر است، بلکه باعث رفع ناکارآمدی و اضافه شدن نقدینگی به بازار نیز می‌شود.
آیا آربیتراژ بدون ریسک است؟
اگر عنوان مقاله را دوباره بخوانید متوجه می‌شوید که از آربیتراژ به عنوان فرصت سرمایه‌گذاری کم‌ریسک یاد شده است. این یعنی آربیتراژ هم مانند هر استراتژی دیگر بدون ریسک نیست و خطرات خاص خود را دارد.
دلیل اینکه می‌گوییم آربیتراژ بدون ریسک نیست این است که عوامل مختلفی در اجرای موفقیت‌آمیز آن نقش دارند. برای مثال اگر بدون در نظر گرفتن هزینه‌های مربوط به کارمزد و انتقال اقدام به آربیتراژگیری کنید و حجم مناسبی هم نداشته باشید، عملاً هیچ سودی نصیبتان نخواهد شد و چه بسا متضرر هم شوید.
علاوه بر این، سرعت عمل نیز در آربیتراژ حرف اول را می‌زند. اگر به اندازه کافی سریع نباشید، ممکن است تا قبل از فروش یک دارایی قیمت آن از قیمت خرید هم کمتر شود یا اختلاف قیمت به قدری کاهش یابد که دیگر هیچ سودی در پی نداشته باشد.
برای همین است که گفتیم برای کسب سود از آربیتراژ و پیدا کردن فرصت‌های مناسب از نرم‌افزار و ربات مخصوص این کار استفاده می‌شود. با این حال بازارهای مالی بسیار متنوع هستند و همان‌طور که در مثال مربوط به اختلاف قیمت تتر هم دیدیم، گاهی اوقات فرصت‌های آربیتراژگیری مناسبی هم پیش می‌آید که افراد زیادی می‌توانند از آن استفاده کنند.
سخن پایانی
آربیتراژ یکی از کم‌ریسک‌ترین راه‌های کسب سود در بازارهای مالی است که در بسیاری از بازارها مثل ارز دیجیتال، فارکس، سهام و بورس کالا جواب می‌دهد. آربیتراژ در تعریف ساده خود به خرید یک دارایی در یک بازار و فروش آن در بازاری دیگر و به قیمت بالاتر گفته می‌شود که در کمترین زمان انجام شده و سود کم‌دردسری را نصیب سرمایه‌گذار می‌کند.
با این حال آربیتراژ هم مانند هر سرمایه‌گذاری دیگری خالی از ایراد نیست و ریسک‌های خاص خود را به همراه دارد که در طول مقاله در مورد آن‌ها صحبت کردیم. علاوه‌براین، مثال‌های ملموس و قابل‌درکی نیز برایتان ارائه شد تا یک بار برای همیشه با این مفهوم و استراژی مهم بازارهای مالی آشنا شوید.
برای دریافت مشاوره تخصصی رایگان از کارشناسان ما، اطلاعات خواسته شده رو تکمیل فرمایید.
