شبکه همتا به همتا یا P2P چیست؟ چه نقشی در بلاک چین دارد؟

در دنیای امروز که سیاست‌‌های تحمیل‌شده از جانب دولت‌ها روز‌به‌روز زندگی را برای مردم عادی سخت‌تر کرده، دستیابی به تکنولوژی‌ شبکه همتا به همتا امید به بازگرداندن عدالت را در دل افراد زنده می‌کند.

اما شبکه همتا به همتا که طی سال‌های اخیر مورد توجه بسیاری از کاربران قرار گرفته چیست و چه قابلیتی دارد؟ قصد داریم در این مقاله شما را با موضوعاتی از قبیل ساختار، انواع، مزایا و معایب شبکه همتا به همتا بیشتر آشنا کنیم. پس ما را همراهی کنید.

شبکه همتا به همتا چیست؟

«شبکه همتا به همتا» (Peer to Peer Network) که اصطلاحا P2P هم نامیده می‌شود، تحولات بزرگ و قابل توجهی را در زمینه‌ ذخیره اطلاعات و داده ایجاد کرده و به عنوان یکی از اجزای اصلی تکنولوژی «بلاک چین» (Blockchain) شناخته می‌شود.

همین موضوع موجب محبوبیت شبکه‌های همتا به همتا در بین کاربران و فعالان حوزه‌ ارزهای دیجیتال شده است. اما منظور از شبکه همتا به همتا چیست؟ در حقیقت شبکه همتا به همتا به گونه‌ای طراحی شده که کاربران بتوانند از طریق آن بدون حضور هیچ واسطه و شخص ثالثی با یکدیگر ارتباط برقرار کنند.

برای درک بهتر کاربرد شبکه همتا به همتا کافیست زمانی را در نظر بگیرید که می‌خواهید پیامی را به دوست خود ارسال کنید. در حالت عادی پیام‌ به سرور مشخصی منتقل می‌شود و بعد از آنجا به دوست شما ارسال خواهد شد.

اما شبکه همتا به همتا بستری را فراهم کرده که پیام به‌صورت مستقیم بین شما و دوستتان رد و بدل شود و هیچ واسطه‌ای در این بین وجود نداشته باشد، درست مانند مکالمه‌ای که در زندگی روزمره با سایر افراد دارید.

پس می‌توان گفت که کامپیوترها یا اصطلاحا نودهای شبکه هم‌زمان قابلیت دریافت و ارسال اطلاعات را دارند. به طور کلی در هر شبکه چندین دستگاه از طریق اینترنت و کابل یا بی‌سیم به یکدیگر متصل می‌شوند و تبادل اطلاعات می‌کنند.

تا پیش از پیدایش تکنولوژی بلاک چین سرورها غالبا به صورت متمرکز مورد استفاده قرار می‌گرفتند. بدین صورت تمام امور و درخواست کاربران توسط یک فرد، سازمان یا شرکت مشخص مدیریت و رسیدگی می‌شد.

به‌کارگیری چنین ساختاری در زندگی روزمره مشکلاتی را با خود به همراه دارد، برای مثال اگر شبکه به هر دلیلی مورد حمله‌ قرار بگیرد، هکرها به تمام اطلاعات شخصی افراد دسترسی خواهند داشت. شما قادر به کنترل اطلاعات ذخیره شده در شبکه نخواهید بود و علاوه بر آن نمی‌دانید که این حجم بالا از داده‌ دقیقاً در چه زمینه‌ای مورد استفاده قرار می‌گیرد.

برای مثال هنگامی که عکسی در تلگرام به اشتراک گذاشته می‌شود، عکس در پایگاه اطلاعات شرکت توسعه‌دهنده‌ی تلگرام ذخیره می‌شود. بنابراین آن‌ها می‌توانند به خواست خودشان و بدون اطلاع شما عکس را پخش کنند یا در هر زمینه‌ی دیگری از آن استفاده کنند. جالب است بدانید که این تکنولوژی قبل از پیدایش ارزهای دیجیتال هم مورد استفاده قرار می‌گرفت اما بیت کوین مفهوم جدیدی به شبکه همتا به همتا بخشید و به نحوی موجب فراگیری هرچه بیشتر آن در جوامع جهانی شد.

شبکه همتا به همتا چگونه کار می‌کند؟

حالا برای درک بهتر شبکه همتا به همتا لازم است نکاتی را درباره‌ نحوه‌ عملکرد آن بدانید. شبکه‌ همتا به همتا چگونه کار می‌کند؟ از آنجایی که در شبکه‌ همتا به همتا هیچ نهاد و سازمانی مشخصی برای مدیریت و کنترل داده‌ها در نظر گرفته نشده، مسئولیت حفظ شبکه بر عهده‌ کاربران است.

بدین معنی که نودها هم‌زمان نقش گیرنده و فرستنده را ایفا می‌کنند. می‌توان این ویژگی را به عنوان تنها تفاوت ساختاری P2P با سایر شبکه‌ها سنتی دانست. پس نتیجه می‌گیریم که نودهای شبکه همتا به همتا از دو عملکرد متفاوت برخوردار‌ند. از آنجایی که فرایند دریافت و ارسال اطلاعات همزمان اتفاق می‌افتد، شبکه سرعت بالایی دارد. یکی دیگر از مزایای رقابتی شبکه همتا به همتا مقاومت در برابر حملات سایبری و ارائه خدمات امنیتی قابل قبول به کاربران است.

انواع شبکه همتا به همتا

• Unstructured P2P network
• Structured P2P network
• Hybrid P2P network

جالب است بدانید که شبکه‌های همتا به همتا به سه دسته تقسیم می‌شوند. اما هر یک از آن‌ها دقیقا از چه ساختار و قابلیتی برخوردارند؟ در این بخش هر یک از آن‌ها را به صورت مختصر مورد بررسی قرار می‌دهیم.

• Unstructured P2P network: اولین نوع شبکه همتا به همتا، Unstructured P2P network نام دارد. با توجه به اسمی که برای آن در نظر گرفته شده، شبکه ساختار سازمان یافته‌ای ندارد. بدین معنی که نودهای شبکه بدون هیچ ترتیب مشخصی با یکدیگر ارتباط برقرار می‌کنند. از آنجایی که Unstructured P2P networks از قانون خاصی پیروی نمی‌کنند، گزینه‌ خوبی برای انجام کارهای پرتکرار هستند.

• Structured P2P network: نوع دوم شبکه همتا به همتا درست در نقطه‌ مقابل نوع اول قرار دارد. بدین صورت که اطلاعات موجود در شبکه از ساختار سازمان یافته‌ای برخوردارند و نودها برای برقراری ارتباط با یکدیگر از قوانین خاصی پیروی می‌کنند. طبق تحقیقات صورت‌گرفته در این نوع از شبکه همتا به همتا، توابع هش به منظور دسترسی به داده‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند. به طور کلی می‌توان گفت که Structured P2P networks از کارایی نسبتا بیشتری برخوردارند. البته ناگفته نماند که این ساختار علاوه بر ارائه‌ عملکرد خوب، هزینه بیشتری هم دارد.

• Hybrid P2P network: نوع آخر شبکه همتا به همتا Hybrid نام دارد. Hybrid ترکیبی از شبکه گیرنده / فرستنده و همتا به همتا است. این نوع بیشتر در مواقعی مورد استفاده قرار می‌گیرد که به یک سرور مرکزی با قابلیت شبکه همتا به همتا نیاز داشته باشید. بسیاری از کارشناسان کارایی بالا و قابل توجه Hybrid در مقایسه با سایر شبکه‌های همتا به همتا را به عنوان یکی از مزیت‌های اصلی آن می‌شناسند.

نقش شبکه همتا به همتا در بلاک چین

همانطور که در بخش‌های قبل هم گفته شد شبکه همتا به همتا یکی از اجزای اصلی، ساختار ارزهای دیجیتال محسوب می‌شود. در حقیقت ساتوشی ناکاماتو برای اولین‌بار در «وایت پیپر» (White Paper) بیت کوین، عبارت شبکه‌ همتا به همتا را به کار برد. همان‌طور که می‌دانید بیت کوین با پیاده‌سازی تکنولوژی بلاک چین موجب کشف قابلیت بسیار بالای آن شد.

جالب است بدانید که مدیریت و حفظ بلاک چین تنها با کمک شبکه‌ همتا به همتا امکان‌پذیر است. تکنولوژی بلاک چین و شبکه همتا به همتا به عنوان دو جزء جدایی‌ناپذیر از یکدیگر شناخته می‌شوند. همین موضوع موجب شده تا ارزهای دیجیتال دیگر نیازی به حضور و نظارت شخص ثالث نداشته باشند.

مزایا و معایب شبکه همتا به همتا

در حقیقت به‌کارگیری شبکه همتا به همتا مزایا و معایبی را با خود به همراه دارد. حالا قصد داریم در ادامه نقاط ضعف و مزیت‌های رقابتی شبکه همتا به همتا را در مقایسه با سایر گزینه‌ها مورد نقد و بررسی قرار دهیم. پس با ما همراه باشید.

مزایا شبکه همتا به همتا

استفاده از آن برای افراد ساده‌تر است و بدون وجود شخص یا سازمانی برای کنترل هزینه‌ کمتری دارد.

در درجه اول طراحی منحصر به فرد و کاربردی شبکه همتا به همتا به منظور نصب و به‌کارگیری آن را برای تمام افراد ساده کرده است. برخلاف گذشته که فقط یک سرور به منابع و اطلاعات شبکه دسترسی داشت، در شبکه همتا به همتا اطلاعات در اختیار تمام کاربران قرار دارد. از آنجایی هیچ نهاد و سازمان مشخصی وظیفه نظارت و مدیریت شبکه همتا به همتا را بر عهده ندارد، خدمات ارائه‌شده به کاربران نیز بهتر است.

برای مثال بروز ایرادات فنی در سرور به هیچ عنوان عملکرد سایر نودهای شبکه را تحت تأثیر قرار نمی‌دهد. اما در سیستم سنتی هر زمان که سرور مرکزی با مشکل مواجه شود، شبکه به کلی از کار می‌افتد. در شبکه همتا به همتا مدیریت و کنترل اطلاعات برعهده‌ خود کاربران است. پس برخلاف سیستم سنتی نیازی به کنترل ۲۴ ساعته شبکه توسط یک مدیر و سازمان مشخص نیست. در آخر می‌توان گفت که هزینه‌های ناشی از پیاده‌سازی و حفظ شبکه همتا به همتا در مقایسه با سایر گزینه‌ها بسیار ناچیز است.

معایب شبکه همتا به همتا

مدیریت داده‌ها سخت است و کاربران باید تمام اطلاعات شبکه را بر روی سیستم خود ذخیره کنند.

در حقیقت به‌کارگیری شبکه همتا به همتا مزایا و معایبی را هم با خود به همراه خواهد داشت. همان‌طور که می‌دانید شبکه همتا به همتا از ساختاری کاملا غیر متمرکز برخوردار است و همین موضوع مدیریت و کنترل داده‌ها را دشوار کرده است. شبکه همتا به همتا در برابر ویروس‌های کامپیوتری مقاوم نیست.

بنابراین امکان پخش ویروس در بین تمام نودهای شبکه بالاست. متأسفانه بروز چنین مشکلاتی ساختار و عملکرد کلی شبکه را تحت تاثیر قرار می‌دهد. بازیابی و ذخیره اطلاعات در شبکه همتا به همتا اصلا کار ساده‌ای نیست. بدین صورت که هر کاربر برای جلوگیری از چنین مشکلاتی مستلزم است که تمام اطلاعات را بر روی کامپیوتر خود ذخیره کند.

نکات کلیدی

• شبکه همتا به همتا توانست تحول بزرگی را در زمینه ذخیره و مدیریت اطلاعات ایجاد کند. شما به راحتی می‌توانید با به‌کارگیری شبکه همتا به همتا، بدون حضور و دخالت هیچ واسطه‌ای تبادل اطلاعات کنید.
• ضعف‌های سیستمی و ساختاری موجود در دنیا قدرت را در اختیار عده‌ محدودی از افراد قرار داده است. پس می‌توان هدف اصلی از پیدایش شبکه‌های همتا به همتا را برقراری عدالت و رفع مشکلات این چنینی دانست.
• شبکه همتا به همتا جزء جدانشدنی تکنولوژی بلاک چین محسوب می‌شود. بنابراین می‌توان گفت که قابلیت بالای شبکه‌های همتا به همتا بعد از پیدایش اولین ارز دیجیتال یعنی بیت کوین توجه بسیاری از افراد را به خود جلب کرد.
• شبکه همتا به همتا خدمات امنیتی قابل قبولی را به کاربران خود ارائه می‌دهد و در برابر حملات سایبری مقاوم است.

سخن پایانی

حتما تا به اینجا متوجه قابلیت‌ بسیار بالا و منحصر به فرد شبکه‌های همتا به همتا شده‌اید. طبق تحقیقات صورت‌گرفته تعداد زیادی از افراد مطرح در دنیای تکنولوژی و همچنین ارزهای دیجیتال معتقدند که شبکه همتا به همتا می‌تواند تحولات قابل‌ توجهی را در دنیا به وجود آورد. به نظر شما با توجه به شرایط کنونی کشور، کدام یک از سازمان‌ها می‌توانند با به‌کارگیری شبکه همتا به همتا خدمات بهتری را به کاربران خود ارائه دهند؟ نظرات خودتان را با ما به اشتراک بگذارید.