مارجین تریدینگ (Margin Trading) چیست؟

احتمالا در میان انواع روش‌های معاملاتی و ترید، نام مارجین تریدینگ به گوش‌تان خورده است. در همین ابتدای مقاله باید ذکر کرد که این روش از ترید مخصوص افرادی است که در حوزه‌ ترید، تجربه‌ بسیار بالایی دارند و از امتحان کردن روش‌های پر ریسک استقبال می‌کنند. پس در ادامه با ما باشید تا ببینیم چرا مارجین تریدینگ یکی از پرسود‌ترین و البته پرخطرترین روش‌های معامله است.

مارجین تریدینگ چیست؟

«مارجین تریدینگ» (Margin Trading) که در فارسی از آن با عناوینی مثل «معاملات مارجین»، «معامله در حاشیه قیمت» و «معاملات حاشیه‌ای» یاد می‌شود، به روشی برای معامله‌ دارایی‌های مختلف با استفاده از منابع مالی اشخاص ثالث گفته می‌شود.

تفاوتی که مارجین تریدینگ با معاملات معمولی دارد در این است که در مارجین تریدینگ می‌توان با چند برابر سرمایه‌ اولیه‌ خود به معامله پرداخت. به عبارت دیگر در مارجین تریدینگ کاربران در صورت داشتن یک ترید موفق چند برابر حالت عادی سود می‌کنند.

همین موضوع باعث شده که مارجین تریدینگ در بین سرمایه‌گذاران بازارهای مالی کم‌نوسان مثل بازار فارکس از محبوبیت بالایی برخوردار باشد. با‌این‌حال، از مارجین تریدینگ در بازارهای مالی دیگر مثل بورس، کالاهای اقتصادی و ارزهای دیجیتال هم استفاده می‌شود.

در بازارهای سنتی معمولا این سرمایه‌های اضافی توسط کارگزاری‌های سرمایه‌گذاری تامین می‌شود. اما در بازار ارزهای دیجیتال این سرمایه‌ها توسط دیگر افراد در اختیار تریدرها قرار می‌گیرد. این افراد هم به خاطر قرض دادن پول خود، براساس تقاضای بازار سود دریافت می‌کنند. البته برخی از صرافی‌های ارز دیجیتال خودشان هم در تامین سرمایه‌های اضافی مارجین تریدینگ مشارکت دارند ولی این اتفاق به‌ندرت به وقوع می‌پیوندد.

حالا که تاحدودی با مارجین تریدینگ آشنا شدیم بیایید در مورد نحوه‌ کار آن هم بیشتر بدانیم.

مارجین تریدینگ چگونه کار می‌کند؟

وقتی یک ترید مارجین ثبت می‌شود، تریدر باید درصدی از کل ارزش آن را پرداخت کند. به این مبلغ اولیه مارجین می‌گویند که رابطه‌ نزدیکی هم با مفهوم «اهرم» (Leverage) و معاملات اهرمی دارد. درواقع، از حساب‌های مارجین تریدینگ برای ایجاد معاملات اهرمی استفاده می‌شود و اهرم هم نرخ سرمایه‌ قرض‌گرفته‌شده نسبت به سرمایه‌ اولیه خود تریدر را نشان می‌دهد.

برای مثال فرض کنیم شما می‌خواهید معامله‌ای به ارزش ۱۰۰ هزار دلار باز کنید که اهرم آن ۱۰ به ۱ است. در این صورت مبلغ اولیه‌ای که شما باید پرداخت کنید تنها یک‌دهم کل ارزش معامله یعنی ۱۰ هزار دلار خواهد بود.

قوانین مربوط به این اهرم‌ها و نرخ آن‌ها بستگی زیادی به ماهیت بازار مالی و پلتفرمی که در آن به معامله می‌پردازید، دارد. مثلا در بازار بورس نرخ مرسوم اهرم ۲ به ۱ است در حالی که در بازار «معاملات آتی» (Futures Market) این رقم به ۱۵ به ۱ می‌رسد. در بازار فارکس اهرم ۵۰ به ۱ است و حتی در برخی مواقع از اهرم‌های ۱۰۰ به ۱ و ۲۰۰ به ۱ هم استفاده می‌شود.

در بازار ارزهای دیجیتال هم این نرخ چیزی بین ۲ به ۱ و ۱۰۰ به ۱ است. در این بازار معمولا برای توصیف اهرم‌ها از حرف ایکس (x) در جلوی اهرم استفاده می‌شود. به عبارت دیگر برای توصیف اهرم ۱۰ به ۱ از 10x استفاده می‌شود.

یکی از مزیت‌های جالب مارجین تریدینگ امکان باز کردن «موقعیت‌های خرید» یا لانگ (Long) و «موقعیت‌های فروش» یا شورت (Short) است. در موقعیت لانگ که به آن «پوزیشن لانگ» (Long Position) هم می‌گویند تریدر با انتظار اینکه ارزش دارایی مورد معامله بالا خواهد رفت، مقداری از آن را خریداری می‌کند و در قیمت‌های بالا به‌فروش می‌رساند.

در «پوزیشن شورت» (Short position) هم تریدر با انتظار اینکه ارزش آن دارایی پایین خواهد رفت، مقداری از آن را در قیمت فعلی می‌فروشد و در قیمت‌های پایین دوباره آن را خریداری می‌کند.

نکته‌ دیگر این است تا زمانی که پوزیشن شما باز باشد، دارایی‌هایتان به عنوان وثیقه‌ سرمایه‌ای که قرض گرفته‌اید، محسوب می‌شوند. باید حتما به این نکته توجه داشته باشید زیرا درصورتی که بازار برخلاف پیش‌بینی شما پیش برود و این حرکت از یک حد معین بیشتر شود، صرافی می‌تواند دارایی‌های شما را به‌فروش برساند.

برای مثال فرض کنیم شما پوزیشن لانگ اهرم‌دار باز کرده‌اید. درصورتی که بازار برخلاف پیش‌بینی شما به شدت پایین بیاید «مارجین کال» (Margin Call) اتفاق می‌افتد که می‌توان به آن «درخواست حاشیه» هم اطلاق کرد. مارجین کال زمانی اتفاق می‌افتد که پوزیشن شما برخلاف پیش‌بینی‌تان پیش برود و آن‌قدر فاصله پیدا کند که از شما خواسته می‌شود مقدار مارجین یا حاشیه‌ خود را بالا ببرید.

یعنی باید پول بیشتری وارد حساب خود کنید و اگر امکان این کار را نداشته باشید دارایی‌هایتان به اصطلاح «لیکوئید» (Liquid) می‌شود. به این معنی که صرافی دارایی‌های شما را برای جبران ضرری که وارد کرده‌اید برای خود برمی‌دارد. این موضوع زمانی اتفاق می‌افتد که کل دارایی‌های حساب مارجین شما از میزان حداقل مارجینی که آن صرافی مشخص کرده پایین‌تر می‌رود.

پس همان‌طور که می‌بینید مارجین تریدینگ خطرات خود را هم دارد که در بخش بعدی بیشتر در مورد آن صحبت می‌کنیم.

مزایا و معایب مارجین تریدینگ

• استفاده از درصد کمی از سرمایه
• سود یا ضرری چند برابری
• روشی پرریسک و خطرناک

مهم‌ترین مزیت مارجین تریدینگ این است که به کمک آن می‌تواند چند برابر حالت عادی سود کرد. دلیل دیگری که سرمایه‌گذاران تمایل به مارجین تریدینگ دارند تنوع‌سازی سبد خرید آن‌ها است. به عبارت دیگر، سرمایه‌گذاران می‌توانند با درصد کمی از دارایی‌های خود، در ارزهای مختلفی پوزیشن باز کنند.

تاکنون تنها در مورد مزیت‌های مارجین تریدینگ صحبت کردیم و اکنون زمان آن رسیده که آن‌روی سکه را هم ببینیم. در مارجین تریدینگ به همان اندازه‌ای که می‌توان چند برابر دارایی‌های اولیه‌ خود سود کرد، به همان اندازه می‌توان ضرر هم کرد. برخلاف معاملات عادی که به آن معاملات «اسپات» (Spot) هم گفته می‌شود، در مارجین تریدینگ ضررهای شما می‌تواند بیشتر از مقدار دارایی‌هایتان شود.

به همین دلیل احتمال از دست رفتن کل دارایی‌هایتان هم وجود دارد. برای همین است که از معاملات مارجین به عنوان روش خطرناک و ریسکی سرمایه‌گذاری یاد می‌شود که تازه‌واردها و کم‌تجربه‌ها بهتر است از آن دور بمانند. در اهرم‌های بالا حتی یک حرکت کوچک در قیمت یک ارز می‌توان منجر به ضررهای جبران‌ناپذیری شود. برای همین همیشه بهتر است در مارجین تریدینگ از استراتژی‌های مرسوم مدیریت سرمایه و ریسک استفاده کنید.

مارجین تریدینگ در ارزهای دیجیتال

معاملات مارجین در بازارهای مالی به خودی‌خود دارای ریسک بالایی هستند و این ریسک در بازار ارزهای دیجیتال چندبرابر می‌شود. دلیل آن هم نوسان‌های بالایی است که در این بازار شاهد آن هستیم. استفاده از استراتژی‌های مدیریت سرمایه و ریسک ممکن است در بعضی مواقع به کمک شما بیاید ولی مارجین تریدینگ چیزی نیست که بتوانیم آن را به کم‌تجربه‌ها پیشنهاد بدهیم. پس اگر شما هم به‌تازگی وارد سرمایه‌گذاری در این حوزه شده‌اید حالاحالاها به مارجین تریدینگ فکر نکنید.

حتی اگر تحلیل تکنیکال و نمودارخوانی بلد باشید، بتوانید روند بازار را تشخیص دهید و به درستی نقاط ورود و خروج را تشخیص دهید باز هم در خطر از دست دادن بخش عمده‌ای از سرمایه‌ خود قرار دارید. با‌این‌حال استفاده از این استراتژی‌ها در درازمدت به نفع‌تان خواهد بود و پیشنهاد می‌کنیم حتما از آن‌ها استفاده کنید.

مارجین فاندینگ

آن دسته از سرمایه‌گذارانی که اعصاب سروکله زدن با اهرم و ریسک سود بیشتر را ندارند می‌توانند از راه دیگری از مارجین تریدینگ سود کسب کنند. برخی از صرافی‌ها و پلتفرم‌های ارز دیجیتال بخشی دارند که به آن «مارجین فاندینگ» (Margin Funding) می‌گویند. در این بخش که می‌توان به آن «تأمین سرمایه‌ مارجین» هم گفت، کاربران ارزهای خود را به‌سپرده می‌گذارند تا مارجین بقیه‌ سرمایه‌گذاران از آنجا تأمین شود.

بدین ترتیب هم این افراد سود سپرده‌ خود را دریافت می‌کنند و هم سرمایه‌گذاران خطرپذیر می‌توانند از سپرده آن‌ها در مارجین تریدینگ استفاده کنند. با اینکه قوانین مربوط به مارجین فاندینگ ممکن است در صرافی‌های مختلف متفاوت از هم باشد ولی در کل ریسک سپردن سرمایه در آن‌ها بسیار کم است.

دلیل آن هم امکان لیکوئید شدن پوزیشن کاربرانی است که از سپرده‌ این افراد استفاده می‌کنند و همان‌طور که گفتیم در صورت لیکوئید شدن صرافی تمام دارایی حساب مارجین سرمایه‌گذار را برای خود برمی‌دارد و از آن برای بازگرداندن سپرده‌ افراد تأمین‌کننده‌ مارجین استفاده می‌کند.

با‌این‌حال نباید فراموش کرد که در مارجین فاندینگ هم باید سرمایه‌ شما در کیف پول صرافی باقی بماند. بنابراین حتما باید از خطرات احتمالی این کار مثل امکان هک و بلوکه‌شدن آگاهی داشته و یک صرافی معتبر را برای این کار انتخاب کنید.

بهترین صرافی‌‌ها برای مارجین تریدینگ

• BaseFEX
• PrimeXBT
• BitMax
• Bybit
• CEX.io
• Binance

انتخاب بهترین صرافی برای مارجین تریدینگ ارزهای دیجیتال کار سختی است. دلیل آن هم تعداد بی‌شمار صرافی‌هایی است که این امکان را در اختیار شما قرار می‌دهند. انجام معاملات مارجین در بزرگ‌ترین صرافی‌های ارز دیجیتال همیشه هم چیز خوبی نیست. درواقع باید در انتخاب یک صرافی مناسب برای انجام معاملات مارجین خود به چند عامل مهم توجه داشته باشیم که در ادامه با آن‌ها آشنا خواهید شد.

نکته‌ اول این است که صرافی‌های مختلف اهرم‌های متفاوت از هم را ارائه می‌دهند. برخی از صرافی‌ها مثل BaseFEX و PrimeXBT امکان معامله با ۱۰۰ اهرم را هم دارند. عامل دیگری که باید به آن توجه داشت نرخ بهره‌ای است که صرافی مورد نظر روی پوزیشن‌ها می‌گیرد. اگر به این نکته توجه نداشته باشید ممکن است در انتها مجبور شوید بهره‌های بالایی را پرداخت کنید.

به عنوان مثال صرافی BitMax یکی از صرافی‌های محبوب در بین تریدرهایی است که از معاملات مارجین استفاده می‌کنند. این صرافی تا ۱۰۰ اهرم را پشتیبانی می‌کند و نرخ بهره‌ آن هم متغیر است. نرخ بهره‌ای که BitMax دریافت می‌کند آن‌قدر کم است که تنها به ۳.۶۵ درصد در سال یا ۰.۰۱ درصد در روز می‌رسد.

برخی از تریدرهای معاملات مارجین ترجیح می‌دهند از انواع پیشرفته‌تر ثبت سفارش به‌منظور برداشت سود و تعیین حدضرر پله‌ای استفاده کنند تا خطر لیکوئید شدن خود را به حداقل برسانند. بعضی از صرافی‌های معاملات مارجین ممکن است این نوع از سفارش‌ها را نداشته باشند.

پس این یک عامل مهم دیگر در انتخاب بهترین صرافی برای انجام معاملات مارجین است. صرافی ByBit یکی دیگر از صرافی‌های خوب است که تا ۱۰۰ اهرم را پشتیبانی می‌کند و می‌توان انواع مختلف ثبت سفارش‌های پیشرفته را در آن انجام داد.

عامل دیگر امکان واریز «پول فیات» (Fiat Money) مثل دلار و یورو به‌صورت مستقیم است. بدین ترتیب در صورت نیاز می‌توان به‌راحتی از طریق پرداخت اینترنتی حساب مارجین خود را شارژ کرد تا خطر لیکوئید شدن از بین برود یا کاهش یابد. صرافی CEX.io از جمله صرافی‌هایی است که این امکان را به کاربران خود می‌دهد که البته برای ما ایرانی‌ها این عامل چندان مهم نیست زیرا امکان پرداخت اینترنتی پول فیات را نداریم.

از دیگر صرافی‌های پشتیبانی‌کننده از مارجین تریدینگ می‌توان به صرافی محبوب ایرانی‌ها یعنی «بایننس» (Binance) اشاره کرد که البته طبق گفته‌ راهنمای آن نیاز به تأیید هویت دارد.

نکاتی که باید در مارجین تریدینگ رعایت کرد

همان‌طور که گفتیم مارجین تریدینگ جزو استراتژی‌های ترید بسیار ریسکی است که به‌شدت به حرکات کوتاه‌مدت بازار بستگی دارد. علاوه بر این، بازار ارزهای دیجیتال نوسان بیشتری نسبت به بازارهای مالی دیگر دارد که این خطر را دوچندان می‌کند.

به همین دلیل رعایت کردن چند نکته در هنگام فعالیت در مارجین تریدینگ می‌تواند این ریسک را کاهش دهد. در ادامه به چند مورد از این نکات اشاره می‌کنیم:

• از رقم‌های پایین شروع کنید: اگر اولین بار است که قصد ورود به معاملات مارجین را دارید حتما بخش کوچکی از سرمایه‌ خود را وارد آن کرده و از اهرم‌های پایین استفاده کنید.
• ابتدا در معاملات آزمایشی شرکت کنید: معاملات آزمایشی به کاربران اجازه می‌دهند در یک محیط شبیه‌سازی‌شده به انجام معاملات بپردازند بدون اینکه نیاز باشد از پول خود استفاده کنند. به عبارت دیگر، برخی از صرافی‌ها محیط آزمایشی دارند که کاملا از نظر قیمت و ظاهر شبیه محیط اصلی مارجین تریدینگ است ولی درواقع همه‌چیز در آن به‌صورت آزمایشی به وقوع می‌پیوندد. در این محیط می‌توانید با استفاده از سرمایه‌ اولیه‌ای که در اختیارتان گذاشته می‌شود، به آزمون و خطا بپردازید.
• انواع مختلف سفارش‌گذاری را بشناسید: استفاده از انواع مختلف سفارش‌گذاری مثل سفارش با قیمت دلخواه (Limit)، سفارش در زمان رسیدن قیمت به یک نقطه‌ خاص (Stop) و انواع دیگر را یاد بگیرید. استفاده از این روش‌ها برای مدیریت ریسک ضروری است.
• به صورت پله‌ای سودبرداری کنید: برای مثال اگر پوزیشن شما به سود مطلوبی رسیده چند درصد از آن را در همان قیمت بفروشید، بعد از رسیدن قیمت به مقادیر بالاتر چند درصد دیگر را بفروشید. بدین ترتیب به‌صورت پله‌ای سودهای کسب شده را دریافت خواهید کرد و درصورت پایین رفتن قیمت می‌توانید بدون ضرر از آن خارج شوید.
• حواس‌تان به نرخ کارمزد و بهره باشد: هنگام باز کردن پوزیشن در مارجین تریدینگ به نسبت سرمایه‌ای که قرض می‌گیرید، بهره هم پرداخت می‌کنید. علاوه بر این، در هنگام مارجین تریدینگ خود صرافی هم کارمزدهایی دریافت می‌کند که می‌تواند سود کسب‌شده‌ شما را تحت‌تأثیر قرار دهد.
• قوانین مشخصی برای خود تعریف کنید: برای کسب سود در مارجین تریدینگ باید حتما استراتژی مدیریت ریسک داشته باشید و به آن پایبند بمانید. برای مثال حتما باید برای خود حد سود در نظر گرفته باشید و زمانی که پوزیشن‌های شما به آن حد رسیدند، از پوزیشن خارج شوید و دیگر به احتمال کسب سود در صورت خارج نشدن از پوزیشن فکر نکنید.
• به تحلیل‌های تکنیکال و فاندامنتال توجه داشته باشید: حرکت قیمت در بازار ارزهای دیجیتال معمولا از روی عوامل فنی یا تکنیکال صورت می‌پذیرد. شاید دلیل آن تعداد بالای افرادی باشد که از روی تحلیل تکنیکال به خریدوفروش می‌پردازند. تحلیل فاندامنتال یا بنیادی هم می‌تواند تأثیرات خاص خود را داشته باشد. این تاثیرات معمولا به‌صورت ناگهانی و با شدت زیاد هستند؛ مثل تغییر در قوانین کشورها در مورد ارزهای دیجیتال، انتقال حجم‌های زیادی از بیت کوین از صرافی به کیف پول یا برعکس، هک شدن یک صرافی خاص که همگی جزو تحلیل فاندامنتال محسوب می‌شوند.

سخن پایانی

مارجین تریدینگ در بازار ارزهای دیجیتال مزایا و برتری‌های خاص خود را دارد. به کمک این نوع از سرمایه‌گذاری می‌توانید چند برابر سرمایه‌ اولیه‌ خود کسب سود کنید. با این حال باید توجه داشته باشید که به همان نسبت امکان از دست رفتن تمام سرمایه هم وجود دارد. به همین دلیل مارجین تریدینگ به افراد تازه‌وارد و کم‌تجربه که به تازگی پا به دنیای پرنوسان و بزرگ ارزهای دیجیتال گذاشته‌اند توصیه نمی‌شود.

در انتخاب بهترین صرافی برای معاملات مارجین هم باید به چندین عامل مهم توجه کرد که در طول مقاله به آن‌ها اشاره کردیم. در انتها نیز به بیان مهم‌ترین نکات برای مدیریت سرمایه و ریسک پرداختیم که رعایت آن‌ها می‌تواند شما را از زیان‌های جبران‌ناپذیر دور نگه دارد.

اگر مدتی می‌شود که در ارزهای دیجیتال سرمایه‌گذاری می‌کنید و به دنبال راهی کوتاه‌مدت برای کسب سود زیاد هستید، مارجین تریدینگ می‌تواند یکی از انتخاب‌های خوب و البته پرریسک برای شما باشد.