همه چیز درباره اوراق مشارکت + نکات مهم
روش‌ها و راه‌های مختلفی برای سرمایهگذاری در بازارهای مالی وجود دارد که اوراق مشارکت یکی از این روش‌ها است. در واقع اوراق مشارکت یکی از انواع اوراق بدهی در ایران است که در تامین مالی پروژه‌های دولتی و خصوصی تاثیر بسزایی دارد.
به عبارت دیگر، سرمایه‌گذاران میتوانند با خرید اوراق مشارکت در تامین مالی یک پروژه خاص شریک شوند و به ازای آن سودهای تضمینی مشخصی را در سررسیدهای تعیین شده دریافت نمایند. در نهایت در زمان سررسید اوراق، رابطه بین خریداران اوراق با شرکت منتشرکننده قطع شده و اصل و سود سرمایه خریدار برگردانده میشود. اگر شما هم قصد سرمایهگذاری به کمک اوراق مشارکت را دارید و می‌خواهید نکات مهم را در رابطه با این روش بدانید، تا انتهای مقاله همراه ما باشید.
اوراق مشارکت چیست؟
«اوراق مشارکت» (Corporate bond) نوعی اوراق بهادر است که توسط یک شرکت، به‌منظور جذب نقدینگی مالی مورد نیاز برای ایجاد، تکمیل و توسعه طرح‌های تولیدی، ساختمانی و خدماتی شامل منابع مالی مورد نیاز برای واحدهای تولیدی، صادر شده و به سرمایه‌گذاران فروخته میشود.
در واقع یک شرکت در ازای دریافت سرمایه مورد نیاز خود، مقداری سود از پیش تعیین شده با نرخ بهره ثابت را به سرمایه‌گذار پرداخت می‌نماید. در نهایت نیز زمانی که اوراق مشارکت منقضی شود یا به سر رسید خود برسد، پرداخت‌ها متوقف شده و سرمایه اولیه خریدار برگردانده میشود.
گفتنی است که انتشار این اوراق اغلب توسط شرکت‌های دولتی، شهرداری‌ها، موسسات و نهادهای عمومی غیر دولتی، شرکت‌های وابسته به دولت، شرکت‌های سهامی عام و خاص و شرکت‌های تعاونی انجام می‌گیرد.
نکات مهم در رابطه با اوراق مشارکت
همانطور که می‌دانید در بازار سرمایه بین ریسک و بازده رابطه مستقیمی وجود دارد. اوراق مشارکت با توجه به اینکه بازدهی و سود از پیش تعیین شده‌ای دارند، به همین دلیل ریسکی را متوجه سرمایه‌گذار نمی‌کنند. بنابراین سود حاصل شده از این روش نسبت به سایر اوراق بهادار کمتر خواهد بود.
سود حاصل از اوراق مشارکت معاف از مالیات بوده و بهصورت علیالحساب به دارنده اوراق پرداخت میشود. همچنین در پایان پروژه و در زمان سررسید نهایی، ارائه‌کنندگان اوراق باید مقدار سود قطعی پروژه را محاسبه کرده و در صورتی که سود قطعی بیشتر از سود علیالحساب باشد، مقدار ما‌به‌التفاوت را به مشتری پرداخت نمایند. البته در صورتی که سود پروژه از سود علیالحساب کمتر باشد، مقدار ضرر و زیان بر عهده ضامن اوراق مشارکت خواهد بود و سرمایه‌گذار هیچ وظیفه‌ای مبنی بر جبران خسارت ندارد.
علاوه بر این، اوراق مشارکت به دو صورت بی‌نام و با نام منتشر میشود. اوراق با نام تنها به اسم خریدار بوده و در صورت گم شدن و مفقودی برگه اوراق، سود و اصل سپرده به شخصی جز مالک تعلق نمی‌گیرد و همچنین امکان خرید و فروش آن نیز وجود ندارد. در صورتی که اوراق بی‌نام همانند اسکناس و چک است و دارندگان این اوراق باید در حفظ و نگهداری آن دقت کافی داشته باشند. ناگفته نماند که اخیرا اکثر اوراق مشارکت منتشر شده با نام هستند.
دارندگان اوراق مشارکت برای دریافت سود مشارکت خود، میتوانند در زمان‌های تعیین شده به بانک‌ها مراجعه نمایند و با ارائه برگه‌های اوراق مشارکت سود خود را دریافت کنند. همچنین بانک‌ها این امکان را برای سرمایه‌گذاران فراهم کرده‌اند تا با پرداخت کارمزدهای جزئی از بانک بخواهد تا سود اوراق را در زمان‌های تعیین شده به حساب آن‌ها واریز کنند که در این حالت دیگر نیازی به مراجعه حضوری به بانک نیست.
نحوه فروش اوراق مشارکت
اوراق مشارکت معمولا به صورت سررسیدهای سه تا چهار ساله منتشر می‌شوند، اما اگر سرمایه‌گذاران قبل از سررسید اوراق به پول خود نیاز داشته باشند، میتوانند با مراجعه به بانک و تحویل اوراق، اصل سرمایه خود را دریافت نمایند. لازم به ذکر است سودهای دریافتی تا قبل از تحویل اوراق به بانک متعلق به فرد است و بانک‌ها به‌دلیل تسویه زودتر از موعد ممکن است، مقدار نرخ بهره را پایین‌تر بیاورند.
علاوه بر این، در صورتی که اوراق مشارکت مورد تایید بازار بورس یا فرا بورس باشد، دارندگان اوراق میتوانند با مراجعه به شرکت‌های کارگزاری نسبت به فروش قبل از سررسید اوراق مشارکت خود اقدام نمایند. در این حالت اوراق مشارکت همانند سهام در بازار بورس به فروش خواهد رسید و همچنین سود دارنده اوراق نیز درصورت فروش زودهنگام، کاهش نخواهد یافت.
انواع اوراق مشارکت
سرمایه‌گذاران در هنگام خرید و فروش اوراق مشارکت باید این نکته را در نظر داشته باشند که قصد خرید کدام نوع از اوراق را دارند. اوراق مشارکت منتشر شده در ایران به سه دسته اوراق مشارکت ساده، اوراق مشارکت قابل تبدیل به سهم و اوراق مشارکت قابل تعویض تقسیم می‌شوند.
اوراق مشارکت ساده
رایج‌ترین نوع از اوراق مشارکت است و به‌دلیل سادگی و عدم پیچیدگی یک روش سرمایهگذاری ایمن برای عموم به‌شمار می‌رود. این اوراق به دو شکل با نام و بی نام عرضه میشود و دارندگان آن نیز میتوانند تا زمان سررسید صبر کنند و سود و اصل سرمایه خود را دریافت نمایند. همچنین امکان فروش پیش از زمان موعد نیز وجود دارد.
اوراق مشارکت قابل تبدیل به سهام
در این نوع از ورقه مشارکت، در صورتی که شرکت ناشر اوراق در وضعیت اقتصادی و سوددهی بهتری نسبت به زمان انتشار اولیه اوراق باشد، دارندگان اوراق میتوانند ورقه مشارکت خود را تبدیل به سهام شرکت بکنند و در توسعه و پیشرفت آن شرکت سهیم باشند.
اوراق مشارکت قابل تعویض
این اوراق میتوانند با سهام سایر شرکت‌های پذیرفته شده در بورس تعویض شوند. در واقع در زمان سررسید، به جای پرداخت مبلغ اصلی، این اوراق با سهام سایر شرکت‌ها معاوضه میشود.
سخن پایانی
همانطور که گفتیم اوراق مشارکت نوعی اوراق بهادر است که جهت تامین مالی پروژه‌های دولتی و خصوصی منتشر میشود و به دارندگان آن در طی بازه‌های زمانی مشخص سودهای علیالحساب معینی پرداخت می‌کند. در حقیقت می‌توان گفت، خرید اوراق مشارکت یک نوع روش سرمایهگذاری سودده با ریسک پایین است که سود حاصل از این روش تضمین شده بوده و بهصورت علیالحساب به دارندگان اوراق پرداخت می‌گردد. همچنین در صورت زیان، سود تضمینی از طرف دولت یا ضامن اوراق، پرداخت خواهد شد.
به طور کلی می‌توان گفت، سرمایهگذاری در این اوراق نوعی سرمایهگذاری کوتاه مدت با بازدهی متوسط است. در واقع سود این اوراق از سود بانکی بیشتر بوده، در نتیجه این امر موجب ترغیب عموم مردم به سرمایهگذاری در این روش میشود.
برای دریافت مشاوره تخصصی رایگان از کارشناسان ما، اطلاعات خواسته شده رو تکمیل فرمایید.
