هاوینگ بیت کوین چیست و چه تاثیری بر قیمت دارد؟
تقریباً همه کسانی که در بازار ارزهای دیجیتال فعالیت داشته و به معامله‌ی «بیت کوین» (Bitcoin) و سایر رمزارزها می‌پردازند، در حد سطحی هم که شده با مفهوم بیت کوین و ارزهای دیجیتال آشنایی دارند. برای مثال؛ همه‌ی ما می‌دانیم که بیت کوین یک پول مجازی است و به کمک آن می‌توان بدون دخالت نهادهای ثانویه مثل بانک، در کسری از ثانیه مقدار زیادی پول را از یک نقطه از کره‌ی زمین به آن سر جهان ارسال کرد.
اما فراتر از این تعاریف ساده، اتفاقات ریز و درشت زیادی در پشت پرده انجام میشود تا بیت کوین اعتباری که هم‌اکنون دارد را حفظ کند. یکی از همین اتفاقات نصف شدن پاداش استخراج‌کننده‌ها است که هر چهار سال یک بار اتفاق افتاده و باعث میشود، عرضهی بیت کوین رفته‌رفته کاهش یابد. این موضوع در ادبیات ارزهای دیجیتال با اصطلاح «هاوینگ» یا «هالوینگ» (Halving) شناخته میشود و امروز می‌خواهیم با جزئیات بیشتری در این مورد صحبت کنیم.
بنابراین اگر ذهن شما هم درگیر سوالاتی نظیر اینکه نصف شدن پاداش استخراج چه تاثیری روی بیت کوین دارد و چرا چنین مکانیزمی در سیستم بیت کوین قرار داده شده، یا اصلاً خود استخراج چه معنایی دارد و ارتباط آن با هاوینگ بیت کوین چیست، شده است پس حتماً تا انتهای مقاله همراه ما باشید تا به شکلی ساده و با ارائه‌ی مثال‌های ملموس همه‌چیز را برایتان شفاف‌سازی کنیم.
هاوینگ بیت کوین چیست؟
هاوینگ بیت کوین به فرآیند نصف شدن پاداش استخراج گفته میشود که هر چهار سال یک بار اتفاق افتاده و در جریان آن نرخ تولید بیت کوینهای جدید هم به نصف کاهش می‌یابد. این واژه معادل کلمه‌ی Halving انگلیسی است که در لغت به معنای «نصف شدن» است. با این حال در ادبیات رمزارزی داخل کشور از اصطلاح هاوینگ یا هالوینگ برای اشاره به این رویداد استفاده میشود.
این تعریف سرراستِ هاوینگ بیت کوین است ولی کمک چندانی به درک مفهوم آن نمی‌کند. بنابراین بیایید برای اینکه بهتر با مفهوم هاوینگ بیت کوین و چرایی نصف شدن پاداش استخراج آشنا شویم، یک بار دیگر نحوه‌ی فعالیت سیستم بیت کوین را با هم مرور کنیم.
همان‌طور که می‌دانید، بیت کوین یک سیستم غیرمتمرکز است و هیچ نهاد خارجی روی فعالیت آن تاثیرگذار نیست. این یعنی مانند شبکه‌ی پرداخت سنتی که در آن همه‌ی تراکنش‌ها توسط بانک مدیریت میشود، در بیت کوین خبری از چنین شرکت‌های مرکزی نیست و تراکنش‌ها توسط کاربران و طی عملیات خاصی تایید و پردازش می‌شوند.
در حقیقت برای تایید و پردازش تراکنش‌های انجام شده در بیت کوین به افراد داوطلبی نیاز داریم که قدرت سخت‌افزاری رایانه‌ی خود را در اختیار شبکه قرار دهند. رایانه‌های این افراد که به آن‌ها «ماینر» یا «استخراج‌کننده» (Miner) می‌گوییم، با انجام محاسبات سنگین ریاضی، تراکنش‌های انجام شده را تایید کرده و به پاس انرژی و زمانی که صرف می‌کنند، مقداری بیت کوین نیز به حسابشان واریز میشود. به خود این عملیات نیز استخراج بیت کوین می‌گویند.
بدین ترتیب هم تراکنش‌های انجام شده در شبکه‌ی بیت کوین بدون دخالت شرکت‌ها و نهادهای مرکزی و به‌شکلی غیرمتمرکز توسط خود کاربران تایید و پردازش شده و هم بیت کوینهای جدید تولید و به چرخه‌ی بازار روانه می‌گردند.
اما موضوع مهمی که وجود دارد این است که موجودی کل بیت کوین در ۲۱ میلیون واحد قفل شده و هیچ‌وقت قرار نیست تعداد کل بیت کوینهای موجود از این رقم فراتر بروند. این محدودیت را «ساتوشی ناکاموتو» (Satoshi Nakamoto)، خالق افسانه‌ای و ناشناس بیت کوین در زمان طراحی این سیستم بنا کرده تا با گذشت زمان ارزش بیت کوین حفظ شده و حتی بالاتر برود. او حتی قانونی را نیز به این محدودیت اضافه کرده که براساس آن هر چهار سال یک بار، پاداشی که به استخراج‌کننده‌ها داده میشود نصف شده و بیت کوینهای کمتری روانه‌ی بازار می‌شوند.
در سال ۲۰۰۹ میلادی که بیت کوین اولین روزهای فعالیت خود را سپری میکرد، پاداش استخراج ۵۰ بیت کوین بود. این یعنی هر ۱۰ دقیقه یک بار که یک بلاک با موفقیت استخراج می‌شد، ۵۰ بیت کوین جدید هم به بازار عرضه می‌شد که رقم زیادی است. هاوینگ دقیقاً برای کنترل این عرضه طراحی شده و به خاطر آن در سال ۲۰۱۲ میلادی این پاداش به ۲۵ بیت کوین کاهش یافت. به همین ترتیب در سال ۲۰۱۶ این رقم به ۱۲.۵ و در سال ۲۰۲۰ به ۶.۲۵ بیت کوین رسیده است.
چرا هاوینگ بیت کوین اتفاق می‌افتد؟
برای درک بهتر فلسفه‌ی هاوینگ بیت کوین باید با مفهوم «عرضه و تقاضا» (Supply and Demand) آشنا شویم. منظور از عرضه، تعداد دارایی موجود در بازار است که در مورد بیت کوین، همان تعداد بیت کوینهای استخراج‌شده و قابل خریدوفروش در بازار است. تقاضا نیز همان‌طور که از اسمش پیداست به تمایل و رغبت سرمایه‌گذاران به خرید یک دارایی که در اینجا بیت کوین است، گفته میشود.
در حالت کلی، هرچه تعداد یک دارایی کم و تقاضا برای خرید آن زیاد باشد، رفته‌رفته منجر به افزایش قیمت و ارزش آن خواهد شد. در طرف دیگر هرچه تعداد یک دارایی زیاد و تقاضا برای خرید آن کم باشد، با گذشت زمان از ارزش آن کم میشود. به عنوان مثال همین کشور خودمان را در نظر بگیرید که بعضی مواقع شاهد هستیم به دلیل کمبود یک محصول در بازار قیمت آن هرچند به صورت مقطعی ولی در هر صورت با افزایش روبه‌رو میشود و بعدها با افزایش موجودی آن قیمت‌ها دوباره به قیمت واقعی نزدیک‌تر می‌شوند.
بنابراین ساتوشی ناکاموتو هم از همین ایده الهام گرفته و برای اینکه بیت کوین بتواند ارزش خود را با گذشت زمان حفظ کرده و حتی باارزش‌تر شود، نه تنها موجودی آن را محدود در نظر گرفته؛ بلکه عرضهی آن را نیز با استفاده از هاوینگ بیت کوین کنترل کرده است.
در حال حاضر، چیزی حدود ۱۹ میلیون بیت کوین در گردش است و قرار است در طول سال‌های آینده ۲ میلیون واحد باقی‌مانده نیز در جریان عملیات استخراج به استخراج‌کننده‌ها پرداخت و توسط آنان وارد چرخه‌ی بازار شود. اما نکته‌ی جالب اینجاست که چون هر چهار سال این مقدار نصف میشود، عرضهی ۲ میلیون بیت کوین باقی‌مانده، زمان بسیار زیادی طول خواهد کشید و طبق پیشبینیها در سال ۲۱۴۰ میلادی شاهد آخرین استخراج بیت کوین خواهیم بود.
بنابراین، در پاسخ به این سوال که چرا هاوینگ بیت کوین اتفاق می‌افتد و پاداش استخراج‌کننده‌ها نصف میشود؛ باید گفت که این کار برای کاهش عرضهی بیت کوین صورت می‌گیرد و اگر تقاضا برای خرید این رمزارز ثابت باقی مانده یا بیشتر شود، منجر به افزایش ارزش آن خواهد شد.
تصور کنید که اگر هنوز هم مانند اولین روزهای شروع فعالیت بیت کوین هر ده دقیقه ۵۰ بیت کوین به استخراج‌کننده‌ها داده می‌شد، چه حجمی از این رمزارز پرطرفدار وارد بازار شده و به فروش می‌رفت. اتفاقی که طبیعتاً با ایجاد فشار فروش بیشتر نسبت به زمان فعلی که پاداش استخراج تنها ۶.۲۵ بیت کوین است، قیمت پادشاه رمزارزها را پایین‌تر از قیمت فعلی‌اش می‌کشاند.
تاثیر هاوینگ بر قیمت بیت کوین
براساس قانون عرضه و تقاضا، هاوینگ روی کاغذ باعث افزایش ارزش بیت کوین میشود. اما این افزایش تنها روی کاغذ باقی نمانده و در تاریخچه‌ی قیمت بیت کوین نیز به وجوه قابل لمس است.
اولین هاوینگ بیت کوین در ۲۸ نوامبر ۲۰۱۲ میلادی انجام شد و توانست در عرض کمتر از یک سال قیمت بیت کوین را از ۱۲ دلار به نزدیکی‌های ۱۲۰۰ دلار برساند. چهار سال بعد دومین هاوینگ بیت کوین در تاریخ ۹ جولای ۲۰۱۶ انجام شد و قیمت بیت کوین که در آن زمان‌ها به ۶۴۷ دلار نزول کرده بود تا آخرین روزهای سال ۲۰۱۷ میلادی به حدود ۱۹ هزار دلار رسید.
آخرین هاوینگ بیت کوین نیز همین دو سال پیش در ۱۱ می ۲۰۲۰ میلادی انجام شد و روند صعودی اخیر بیت کوین را به دنبال داشت. روندی که قیمت بیت کوین را تا اطراف ۶۹ هزار دلار بالا برد.
بنابراین اگر بخواهیم به تاریخ اعتماد کنیم، بعد از هاوینگ بعدی که قرار است در سال ۲۰۲۴ میلادی اتفاق بیفتد، بیت کوین می‌تواند دوباره روند صعودی جدیدی را در پیش بگیرد.
البته این نکته را هم فراموش نکنید که در طول این سال‌ها با اینکه هاوینگ بیت کوین باعث افزایش قابل‌توجه ارزش بیت کوین شده ولی در بین این فواصل، این رمزارز محبوب با فراز و نشیب‌های فراوانی همراه بوده و افت‌های شدیدی را نیز تجربه کرده است.
هاوینگ بعدی بیت کوین
همان‌طور که در بخش قبلی هم اشاره کردیم هاوینگ بعدی بیت کوین طبق پیشبینیها در اوایل سال ۲۰۲۴ میلادی اتفاق می‌افتد. دلیل این عدم قطعیت در تاریخ هاوینگ به این خاطر است که در واقع این رویداد بعد از استخراج هر ۲۱۰ هزار بلاک انجام میشود و چون استخراج هر بلاک به صورت تقریبی ۱۰ دقیقه طول می‌کشد، تاریخ و روز دقیق آن مشخص نیست. در واقع با اینکه میانگین استخراج هر بلاک ۱۰ دقیقه است ولی در حقیقت بین ۸ تا ۱۲ دقیقه نوسان می‌کند.
خود این نوسان زمان تولید بلاک هم به سیستم افزایش و کاهش درجه‌ی سختی بیت کوین برمی‌گردد که برای کسب اطلاعات بیشتر در این مورد، می‌توانید مقاله‌ی بیت کوین چیست را مطالعه کنید.
بنابراین اگر فرض کنیم در هر ۱۰ دقیقه یک بلاک استخراج شود در هر ساعت ۶ بلاک و در هر ۲۴ روز ۱۴۴ بلاک استخراج میشود که اگر ۲۱۰ هزار را بر ۱۴۴ تقسیم کنیم با عددی حدود ۱۴۵۸ مواجه می‌شویم. این یعنی استخراج ۲۱۰ هزار بلاک ۱۴۵۸ روز طول می‌کشد که همان حدود چهار سال است. برای همین است که می‌گوییم هاوینگ بیت کوین هر چهار سال یکبار انجام میشود.
تاثیر هاوینگ بر ماینرهای بیت کوین
اکنون سوال مهمی مطرح میشود و آن اینکه اگر هر چهار سال یک بار پاداش ماینرها و استخراج‌کنندگان بیت کوین کاهش می‌یابد، آیا باعث کاهش درآمد آن‌ها و در نتیجه ادامه ندادن به این کار نمی‌شود؟ به همین ترتیب در سال ۲۱۴۰ میلادی که آخرین بیت کوین استخراج شده و پاداش استخراج به صفر می‌رسد ماینرها با چه انگیزه‌ای به استخراج ادامه خواهند داد؟ در پاسخ به این سوال‌ها باید دو نکته را در نظر بگیرید.
اولین نکته اینکه ماینرها علاوه بر بیت کوینهای جدید تولید شده، کارمزدهای پرداختی توسط کاربر برای انجام تراکنش را نیز دریافت می‌کنند. بنابراین با اینکه دیگر بیت کوینهای جدید تولید نمی‌شوند ولی ماینرها هنوز به پاس زحمات خود مقداری بیت کوین دریافت می‌کنند. درست است که این مقدار نسبت به پاداش فعلی کمتر خواهد بود ولی پیش‌بینی میشود ارزش بیت کوین تا آن زمان بسیار بیشتر از ارزش فعلی آن شده و در نتیجه ماینرها هنوز انگیزه‌ی مالی برای تایید تراکنش‌ها را داشته باشند.
نکته‌ی دوم این است که هاوینگ با اینکه مقدار پاداش دریافتی را نصف می‌کند ولی از طرف دیگر باعث افزایش ارزش بیت کوین هم میشود. بدین ترتیب ماینرها هنوز هم انگیزه‌ی مالی برای ادامه‌ی استخراج را دارند.
اما اگر این اتفاق نیفتد چه؟ به عبارت دیگر اگر با هاوینگ بیت کوین ارزش آن بیشتر نشود و ماینرها با ضرر مواجه شوند، چه اتفاقی می‌افتد؟ تغییر درجه‌ی سختی استخراج که قبلاً هم به آن اشاره کردیم، این مشکل را نیز حل می‌کند. اگر پاداش استخراج بیت کوین نصف شود ولی ارزش آن تغییر نکند، درجه‌ی سختی استخراج کاهش می‌یابد تا ماینرها راحت‌تر بتوانند به استخراج بیت کوین بپردازند. این یعنی ماینرها با صرف هزینه‌ی کمتری می‌توانند بیت کوینهای جدید را استخراج کرده و به فعالیت خود ادامه دهند.
تاکنون دوبار در تاریخ بیت کوین کاهش درجه‌ی سختی استخراج موفق شده انگیزه‌ی مالی ماینرها برای استخراج را حفظ کند. اما در هر صورت این سیستم بسیار پیش‌گویانه است و معلوم نیست بازار ارزهای دیجیتال در شرایط سخت چه عکس‌العملی به آن نشان خواهد داد.
سخن پایانی
هاوینگ بیت کوین یا نصف شدن پاداش استخراج نرخ تولید بیت کوینهای جدید را کاهش می‌دهد که این اتفاق معمولاً هر چهار سال یک بار به وقوع می‌پیوندد. طبق پیشبینیها آخرین هاوینگ بیت کوین در سال ۲۱۴۰ میلادی انجام خواهد شد و بعد از آن دیگر خبری از تولید بیت کوینهای جدید نخواهد بود. در آن زمان ماینرها تنها بیت کوینهای پرداختی به عنوان کارمزد تراکنش‌ها را دریافت خواهند کرد ولی ارزش آن به اندازه‌ای خواهد بود که هنوز هم برای آن‌ها سودآوری داشته باشد.
هاوینگ بیت کوین تاثیر مثبت زیادی روی این رمزارز پرطرفدار می‌گذارد و سابقه نشان داده بعد از انجام هر هاوینگ، روند صعودی جدیدی برای بیت کوین آغاز میشود. آخرین هاوینگ در سال ۲۰۲۰ میلادی انجام شد و دیدیدم که بیت کوین توانست در عرض چند ماه سقف قیمتی جدیدی را در نزدیکی‌های ۶۹ هزار دلار ثبت کند. هاوینگ بعدی نیز قرار است در اولین ماه‌های سال ۲۰۲۴ انجام شود که در آن زمان پاداش استخراج به ۳.۱۲۵ بیت کوین خواهد رسید.
برای دریافت مشاوره تخصصی رایگان از کارشناسان ما، اطلاعات خواسته شده رو تکمیل فرمایید.
قبلا یک سایت بود که هاوینگ بعدی بیت کوین رو اعلام میکرد زمان دقیقش رو اون آدرسش چیه ممنون میشم راهنمایی کنید
سلام دوست عزیز هاوینگ بعدی بیت کوین مشخص هست
۱۸ مارچ ۲۰۲۴ هاوینگ بعدی اتفاق خواهد افتاد
خیلی ممنون . مفید بود