نماد بورسی چیست؟ | شناخت کامل نمادهای بورسی

در بازار بورس و اوراق بهادار تهران، شرکت‌های مختلفی پذیرفته شده و فعالیت می‌کنند که هر کدام از آن‌ها یک شناسه‌ی خاص دارند.

این شناسه معمولاً از ترکیب زمینه‌ی فعالیت آن شرکت و مخفف اسم آن تشکیل می‌شود که در ادبیات بورسی به آن نماد معاملاتی یا نماد بورسی می‌گوییم.

حتی اگر چندان هم با بورس آشنا نباشید، احتمالاً بارها در اخبار و سایت‌های مختلف با کلمات به ظاهر بی‌معنایی مثل «وبصادر»، «ستران»، «شسپا» و موارد شبیه به این مواجه شده‌اید. این‌ها همان نمادهای بورسی هستند و هدف از ایجاد آن‌ها شناسایی آسان سهام شرکت‌های مختلف است.

برای آشنایی بیشتر با این کلمات و اطلاعات مختلفی که در اختیار ما قرار می‌دهند، می‌خواهیم در ادامه‌ی این مقاله با جزئیات بیشتری در مورد نمادهای بورسی صحبت کنیم.

مطمئن هستیم که هم‌اکنون سوالات زیادی در ذهن خود دارید. آیا از روی نماد بورسی می‌توان زمینه‌ی فعالیت یک شرکت را فهمید؟ آیا نمادهای معاملاتی تنها مختص بازار بورس است؟ نماد شرکت‌های بورسی بر چه اساسی انتخاب می‌شود و اصلاً تعریف نماد بورسی چیست؟

همراه ما باشید تا به ترتیب به همه‌ی این سوالات پاسخ دهیم.

 

نماد بورس یا نماد معاملاتی یعنی چه؟

همان‌طور که گفتیم، در بازار بورس و اوراق بهادار تهران، سهام شرکت‌های زیادی عرضه شده است که برای شناسایی راحت‌تر و سریع‌تر آن‌ها از یک کلمه‌ی منحصر به فرد استفاده می‌شود که به آن نماد معاملاتی یا «نماد بورس» (Stock Symbol) می‌گوییم.

به عنوان مثال؛ برای اشاره به سهام بانک صادرات از واژه‌ی «وبصادر» استفاده می‌شود. این واژه از ترکیب حرف «و» در ابتدای آن و «بصادر» در ادامه تشکیل شده است که حرف «و» نشان‌دهنده‌ی حوزه‌ی فعالیت شرکت و «بصادر» از به هم پیوستن چند حرف اول «بانک صادرات» به وجود آمده است.

البته به این نکته هم توجه داشته باشید که ممکن است نماد بورسی یک شرکت از این قاعده مستثنی باشد. به عبارت دیگر برخی از نمادهای بورسی در ابتدای خود حرفی را که مربوط به زمینه‌ی فعالیت آن شرکت است، در خود نداشته و تنها از خلاصه‌ی اسم کامل آن شرکت تشکیل می‌شوند.

برای نمونه با اینکه حرف اول نمادهای مربوط به گروه فلزات اساسی حرف «ف» است ولی نمادهایی مثل «هرمز» که متعلق به فولاد هرمزگان جنوب است، این حرف را در ابتدای خود ندارد.

لیست کامل نمادهای معملاتی بورس ایران در سایت رسمی شرکت مدیریت فناوری بورس تهران قابل مشاهده است که با مراجعه به سایت tsetmc.com می‌توان به آن دسترسی داشت.

بیشتر بدانید: خرید پله ‌ای در بازار بورس چیست؟

 

حرف اول هر نماد بورس نشانه‌ چیست؟

تاکنون فهمیدیم که حرف اول بیشتر نمادهای معملاتی نشان‌دهنده‌ی زمینه‌ی فعالیت آن شرکت است و برای همین از روی نماد بورسی یک شرکت تا حد زیادی می‌توان حوزه‌ی فعالیت آن را فهمید. همچنین به حروف «و» و «ف» اشاره کردیم که به ترتیب نشان‌دهنده‌ی گروه بانک‌ها و فلزات اساسی هستند.

در ادامه نیز به صورت دقیق‌تر بقیه‌ی حروف تشکیل‌دهنده‌ی ابتدای هر نماد را معرفی می‌کنیم. البته توجه داشته باشید که لیست این حروف بسیار بیشتر از موارد اشاره شده در این مقاله است که برای آشنایی کامل‌تر با آن‌ها می‌توانید به سایت رسمی بورس و اوراق بهادار تهران مراجعه کنید.

 

حرف «و» – گروه بانک‌ ها و موسسات اعتباری

اگر در ابتدای نماد یک شرکت حرف «و» وجود داشت، نشان می‌دهد که آن شرکت جزو گروه بانک‌ها، موسسات اعتباری و سایر نهادهای پولی قرار دارد. مثل نمادهای «وسینا» مربوط به بانک سینا، «وکار» مربوط به بانک کارآفرین، «وپاسار» مربوط به بانک پاسارگاد، «وبملت» مربوط به بانک ملت یا «وبصادر» مربوط به بانک صادرات.

البته ممکن است شرکتی در ابتدای نماد خود حرف «و» را نداشته باشد ولی جزو این گروه قرار بگیرد، مثل نماد «دی» که مربوط به بانک دی است.

همچنین ممکن است برخی از نمادهایی که با حرف «و» شروع می‌شوند، جزو گروه بانک‌ها و موسسات اعتباری طبقه‌بندی نشده باشند، مثل نماد «وتعاون» که مربوط به بیمه تعاون است.

 

حروف «س» و «ک» – گروه شرکت‌ های سیمانی، گچ و آهک

در ادبیات بورس ایران برای اشاره به شرکت‌های سیمانی از حرف «س» استفاده می‌شود. برای اشاره به چند نماد شناخته‌شده از گروه شرکت‌های سیمانی می‌توان به «سکرد» (سیمان کردستان)، «ساربیل» (سیمان آرتا اردبیل)، «سپاها» (سیمان سپاهان) و «سهرمز» (سیمان هرمزگان) اشاره کرد.

حرف اختصاری شرکت‌های دیگر این گروه که در زمینه‌ی تولید انواع گچ فعالیت دارند، حرف «ک» است، مثل نمادهای «کایگچ» (ایران گچ) و «کگچت» (گچ تهران).

 

حرف «ف» – گروه فلزات اساسی

در مورد شرکت‌هایی که زیرمجموعه‌ی گروه فلزات اساسی قرار می‌گیرند، حرف اختصاری به کار رفته حرف «ف» است. مانند نماد «فولاد» و «فخوز» که به ترتیب مربوط به شرکت‌های فولاد مبارکه اصفهان و فولاد خوزستان هستند.

با این حال نماد برخی دیگر از شرکت‌های فعال در این گروه با حرف «ف» شروع نمی‌شود و استثناهایی را شاهد هستیم. برای مثال همان‌طور که قبلاً هم اشاره کردیم می‌توان به نمادهای «ذوب» و «هرمز» اشاره کرد که علی‌رغم شروع نشدن با حرف «ف»، جزو گروه فلزات اساسی قرار می‌گیرند.

 

حرف «ش» – گروه شرکت‌های صنایع شیمیایی

برای اشاره به گروه شرکت‌های صنایع شیمیایی نیز از اولین حرف کلمه‌ی «شیمیایی» یعنی «ش» استفاده می‌شود. بنابراین معمولاً وقتی نماد بورسی یک شرکت با حرف «ش» شروع شده باشد به احتمال زیاد جزو گروه فرآورده‌های نفتی، کک و سوخت هسته‌ای است.

به عنوان مثال نماد معاملاتی «شتران» به شرکت پالایش نفت تهران اشاره می‌کند در حالی که نماد دیگری مثل «شسپا» متعلق به شرکت نفت سپاهان است.

علاوه بر این، مانند دیگر گروه‌ها، در گروه شرکت‌های صنایع شیمیایی نیز استثناهایی وجود دارد و ممکن است نماد شرکتی با حرف «ش» شروع نشود. مانند «قرن» که نماد بورسی شرکت پدیده شیمی قرن است یا «جم» که به شرکت پتروشیمی جم تعلق دارد.

 

حرف «د» – گروه شرکت‌ های دارویی

نماد معاملاتی شرکت‌های دارویی با حرف «د» شروع می‌شود و از جمله مثال‌های آن می‌توان به نماد «ددانا» مربوط به شرکت داروسازی دانا، «دیران» مربوط به شرکت ایران دارو، «درازی» مربوط به شرکت پخش رازی و «دجابر» مربوط به شرکت داروسازی جابرابن‌حیان اشاره کرد.

در این گروه نیز برخی نمادها از قانون حرف اول تبعیت نمی‌کنند و نمادهایی مثل «برکت» (گروه دارویی برکت)، «ریشمک» (تولید و صادرات ریشمک) و «تیپیکو» (سرمایه‌گذاری دارویی تامین) علی‌رغم قرار گرفتن در گروه مواد و محصولات دارویی با حرف «د» شروع نمی‌شوند.

 

حرف «خ» – گروه شرکت‌های خودرویی و ساخت قطعات

حرف «خ» که از اولین حرف کلمه‌ی «خودرو» برداشته شده برای اشاره به گروه شرکت‌های خودرویی و ساخت قطعات استفاده می‌شود.

از جمله مهم‌ترین نمادهای بورسی فعال در این حوزه می‌توان به نماد «خودرو» متعلق به شرکت ایران خودرو، «خساپا» مربوط به شرکت سایپا و «خبهمن» مربوط به گروه بهمن اشاره کرد.

شرکت‌های فعال در زمینه تولید قطعات خودرو نیز از همین حرف استفاده می‌کنند، مثل «خرینگ» و «خزر» که به ترتیب نماد معاملاتی دو شرکت رینگ‌سازی مشهد و فنرسازی زر هستند.

 

حروف «ق» و «غ» – گروه شرکت‌ های قند و شکر و سایر محصولات غذایی

حرف اول نماد شرکت‌های فعال در حوزه‌ی قند و شکر حرف «ق» است. برای همین شرکت‌هایی مثل شرکت قند ثابت خراسان، قند نیشابور و کارخانجات قند قزوین به ترتیب از نمادهای بورسی «قثابت»، «قنیشا» و «قزوین» استفاده می‌کنند.

در مورد بقیه شرکت‌های تولید کننده‌ی محصولات غذایی و آشامیدنی به جز قند و شکر، از حرف «غ» استفاده می‌شود. مانند نماد بورسی «غزر» مربوط به شرکت صنعتی زر ماکارون و «غپاک» مربوط به لبنیات پاک که هر دو جزو گروه محصولات غذایی و آشامیدنی به جز قند و شکر به حساب می‌آیند.

 

نماد دیگر ابزارهای مالی قابل معامله در بازار بورس تهران

تقریباً همه‌ی نمادها و حروف مخصوصی که تا اینجا در مورد آن‌ها صحبت کردیم همگی مربوط به سهام اصلی بورس می‌شدند. اما استفاده از نمادها و حروف مخصوص به همینجا ختم نمی‌شود و برای اشاره به سایر اوراق بهادار نیز حروف خاص دیگری در نظر گرفته شده است.

به عنوان مثال اگر در انتهای یک نماد معاملاتی با حرف «ح» مواجه شدید، این یعنی نماد مورد نظر مربوط به حق تقدم آن نماد است.

به همین ترتیب نمادهایی که با حرف «اخزا» آغاز می‌شوند، مربوط به اسناد خزانه‌ی دولتی بوده و در بازار فرابورس قابل معامله هستند. علاوه بر این، نمادهایی که در ابتدای آن‌ها حرف «ض» وجود دارد نشان می‌دهد که نماد مربوطه متعلق به اختیار خرید آن نماد است.

این نمادهای خاص برخلاف نماد شرکت‌‌های متعلق به سهام اصلی که تا زمان انحلال شرکت مورد نظر قابل معامله هستند، دارای سررسید مشخصی بوده و تنها در دوره‌های خاصی خریدوفروش می‌شوند.

 

آیا استفاده از نماد مختص بورس ایران است؟

از نمادهای اختصاری که در این مقاله در مورد آن‌ها صحبت کردیم تنها در بازار بورس و اوراق بهادار تهران استفاده نمی‌شود. در کشورهای دیگر و حتی در بازارهای مالی غیر از بورس نیز استفاده از نماد معاملاتی امری رایج است.

برای مثال؛ در بازار سهام آمریکا برای اشاره به سهام شرکت «اپل» (Apple) از نماد AAPL و برای صحبت در مورد شرکت «آمازون» (Amazon) از عبارت اختصاری AMZN استفاده می‌شود.

این نوع روش نام‌گذاری در بازار ارزهای دیجیتال نیز کاربرد داشته و باعث راحتی خریدوفروش آن‌ها می‌شود. در این بازار «بیت کوین» (Bitcoin) که اولین و بزرگترین رمزارز حال حاضر جهان است با نماد معاملاتی BTC و «اتریوم» (Ethereum) به عنوان دومین ارز دیجیتال برتر جهان از نظر ارزش بازار با نماد ETH شناخته می‌شود.

بیشتر بدانید: ۱۲ ریسک رایج در بازار بورس را بشناسید

 

سخن پایانی

نماد بورسی یا نماد معاملاتی از ترکیب و اختصار نام یک شرکت و حوزه‌ی فعالیت آن ایجاد می‌شود و هدف از آن تسهیل شناسایی هر سهم توسط معامله‌گران است. با استفاده از نمادهای بورسی که معمولاً چند حرف بیشتر نیستند، به راحتی می‌توان اسامی طولانی شرکت‌ها را خطاب قرار داد و از اتلاف وقت و انرژی جلوگیری کرد.

از طرف دیگر معمولاً از روی حرف اول هر نماد معاملاتی می‌توان زمینه‌ی فعالیت آن شرکت را نیز تشخیص داد. برای مثال نمادهایی که حرف اول آن‌ها «خ» باشد متعلق به گروه خودروسازی و تولید قطعات هستند. البته استثناهایی نیز در این بین وجود دارد که در طول مقاله به آن‌ها اشاره شد.

استفاده از چنین نمادهای مختصر و کوتاه تنها به بازار بورس و اوراق بهادار تهران ختم نمی‌شود و تقریباً در اکثر بازارهای مالی از جمله بازار ارزهای دیجیتال و بازار بورس آمریکا نیز استفاده از این روش را شاهد هستیم.

در پایان باید به این نکته اشاره کنیم که نمادهای اشاره شده در این مقاله صرفاً به منظور آموزش و آشنایی شما با مفهوم نمادهای بورسی استفاده شده‌اند و نباید از آن‌ها به عنوان پیشنهاد خرید یا فروش یاد کرد.