۱۲ ریسک رایج در بازار بورس که باید از آن اجتناب کنید!

همه‌ی افراد در لحظاتی از زندگی خود طعم بردوباخت را چشیده‌اند و می‌توانیم بگوییم که هیچ فردی را پیدا نمی‌کنید که این ادعا را داشته باشد که در همه‌ی نبردهای زندگی خود پیروز شده است.

بااین‌وجود، اشتباهات رایجی هستند که ممکن است هر فردی در زندگی خود مرتکب آن‌ها شود. این اشتباهات در حوزه سرمایه‌گذاری در بازارهای مالی و علی‌الخصوص بازار بورس نیز وجود دارد.

دقت کنید که هیچ فردی بی‌عیب‌و‌نقص نیست و ممکن است در زمان انجام معاملات خود در بازار سهام ریسک‌ها و اشتباهات مختلفی را مرتکب شود.

وقتی ‌که سرمایه‌گذاران از ریسک‌ها و اشتباهات پیشین خود آگاهی نداشته باشند، این امکان وجود دارد تا آن اشتباهات و ریسک‌ها را بارها و بارها تکرار کنند. پس اطلاع از این ریسک‌ها و اشتباهات رایج هم برای آن دسته از افرادی که تاکنون مرتکب آن‌ها نشده‌اند خوب است و هم برای آن‌هایی که قبلاً آن را تجربه کرده‌اند.

ازاین‌رو در این مطلب قصد داریم تا به اشتباهات و ریسک‌های رایج در بازار بورس بپردازیم که باید از آن‌ها اجتناب کنید.

پیش از آنکه به ادامه‌ی این مطلب بپردازیم، اگر در رابطه با بازار بورس اطلاعی ندارید و نمی‌دانید چگونه اقدام به سرمایه‌گذاری در آن کنید، می‌توانید مقاله «بورس چیست و چگونه به آن وارد شویم» را مطالعه کنید. همچنین اگر علاقه به آموزش تصویری دارید، سری به دوره آموزش بورس ایران بزنید.

 

۱. عدم درک درست از کارکرد شرکت مدنظر جهت خرید سهام آن

اگر شما مدل کسب‌وکار یک شرکت را درک نکنید، به‌هیچ‌عنوان نباید اقدام به سرمایه‌گذاری بر روی سهام آن شرکت کنید. در حقیقت برترین راه جهت اجتناب از این کار، ایجاد یک پرتفوی متنوع از صندوق‌های قابل معامله در بازار بورس (ETFها) یا صندوق‌های سرمایه‌گذاری است.

اگر هم قصد دارید تا تنها بر روی سهام یک شرکت سرمایه‌گذاری کنید، باید اطمینان داشته باشید که نحوه‌ی فعالیت آن شرکت را کاملاً درک کرده و از بابت آینده‌ی آن اطمینان کامل دارید.

۲. عدم تعیین حد ضرر و عمل نکردن به آن

یکی از بزرگ‌ترین ریسک‌ها و همچنین رایج‌ترین اشتباهاتی که افراد فعال در بازار بورس انجام می‌دهند، عدم تعیین حدضرر برای معاملات خود است. از طرفی افرادی نیز هستند که باوجود تعیین حدضرر برای معاملات خود، به‌هیچ‌عنوان به آن عمل نمی‌کنند.

فراموش نکنید که در خرید هر سهم، یک حد ضرر برای آن سهم تعیین کنید. اگر دقیقاً با این مفهوم آشنایی ندارید، باید بدانید که منظور از حد ضرر این است که اگر سهم مدنظر شما به مقدار مشخصی از ضرر رسید، اقدام به فروش آن کنید تا بیشتر ضرر نکنید. تعیین حد سود و حد ضرر قسمتی از مدیریت ریسک است که باید به آن پایبند باشید.

مثلاً فرض کنید که شما برای یک سهمی، حد ضرر ده درصد تعیین می‌کنید. این بدین معنی است که شما حاضرید تا ده درصد ضرر را در این سهم تحمل‌ کنید، ولی بیش از این مقدار را خیر. در نتیجه شما باید با رسیدن این سهم به ده درصد ضرر، آن را بفروشید.

همان‌طور که در ابتدا گفتیم، متأسفانه بسیاری از افراد یا این حد ضرر را تعیین نمی‌کنند، یا بدتر از آن، به آن عمل نمی‌کنند. مثلاً حد ضرر فردی فعال‌شده، ولی به دلیل ضرری که فرد در این سهم کرده است، تمایل ندارد که با ضرر اقدام به فروش آن سهم کند.

درنتیجه فرد به خود این امیدواری کاذب را می‌دهد که روند بازار معکوس خواهد شد و ناگهان به خودش آمده و متوجه می‌شود که سهام مدنظرش، پنجاه درصد ضرر کرده است.

پس همواره به یاد داشته باشید که با عباراتی مثل «بازار برمی‌گردد»، «این سهم، سهم بسیار خوبی است» و جملاتی این‌چنینی خودتان را گول نزنید و بلافاصله با فعال شدن حد ضرر سهم مدنظر خود، اقدام به فروش آن کنید.

۳. سرمایه‌گذاری بر روی یک سهم، فقط به دلیل علاقه به آن

بیشتر اوقات، زمانی که بر روی یک سهم سرمایه‌گذاری می‌کنیم، به دلیل علاقه شخصی به آن شرکت، به‌سادگی فراموش می‌کنیم که سهام آن شرکت را با هدف سرمایه‌گذاری و کسب سود خریداری کرده‌ایم. درنتیجه عملکرد آن شرکت بسیار حائز اهمیت‌تر از دیگر جنبه‌های آن است.

بنابراین، اگر در طول زمان، یکی از عواملی که باعث شد سهام شرکتی را بخرید تغییر یافت، گزینه‌ی فروش آن سهام را در نظر بگیرید.

 

۴. اقدام به سرمایه گذاری با سرمایه اصلی خود

از جمله دیگر ریسک‌هایی که در میان فعالان بازار بورس رایج است، این است که برخی از افراد با سرمایه اصلی خود وارد بازار بورس می‌شوند. برخی اوقات شاهد این هستیم که افراد منزل و خودرو خود را فروخته و با پول آن وارد بازار بورس می‌شوند.

دقت کنید که این ریسک، یکی از مهلک‌ترین ریسک‌هایی است که می‌توان در چنین بازاری مرتکب آن شد و بارها شاهد این بوده‌ایم که چنین افرادی تمامی سرمایه زندگی خود را از دست‌ داده‌اند. پس یا وارد بازار بورس نشوید، یا با سرمایه‌ی مازاد خود اقدام به سرمایه‌گذاری در این بازار کنید.

بنابراین، به خاطر بسپارید که وام، سرمایه اصلی قرار داده‌شده در بانک، پول حاصل از فروش خودرو، منزل یا وسایل ضروری خانه، سرمایه اصلی به‌حساب می‌آیند و نباید به‌هیچ‌عنوان با آن‌ها اقدام به سرمایه‌گذاری در بازار بورس کرد.

۵. عدم صبوری کافی و در نتیجه انجام معاملات عجولانه

دنباله‌روی از روندی پایدار و آهسته در بازار بورس، همواره بهترین نتایج را به دنبال خواهد داشت. در حقیقت اینکه از پرتفوی خود توقع داشته باشید تا کاری ورای آنچه باید را انجام دهد، نتیجه‌ای معکوس برای شما به همراه خواهد داشت. پس در هنگام سرمایه‌گذاری بر روی یک سهام، زمانی مشخص را تعیین کنید تا سهام به سود مد نظر شما برسد.

این زمان ممکن است تا برای هر سهمی و با توجه به شرایط آن سهم، متفاوت باشد. پس این موضوع را در نظر داشته باشید که همواره در بازارهای مالی و علی‌الخصوص بازار بورس، رفتار عجولانه و عدم برخورداری از صبر کافی، یکی از ریسک‌ها و اشتباهاتی خواهد بود که ضررهای شدیدی را برای افراد به دنبال خواهد داشت.

۶. جابه‌جایی زیاد از حد سهام‌ ها

جابه‌جایی بیش‌ازحد یا ورود و خروج زیاد در موقعیت‌های معاملاتی نیز ازجمله ریسک‌هایی است که در بیشتر اوقات مانع کسب سود توسط سهامداران بازار بورس خواهد شد.

به این علت که خرید و فروش هر بار به همراه کسر کارمزد است و بنابراین خرید و فروش زیاد باعث بالارفتن کارمزد می‌شود و به‌این‌ترتیب سرمایه‌گذار بخش زیادی از سود خود را صرف پرداخت این کارمزدها می‌کند.

۷. عدم برخورداری از آموزش کافی

به‌طور کلی کسب سود در بازار بورس، مختص افرادی است که دارای مهارت بالایی بوده و می‌دانند که به چه شکل باید معامله کنند. بسیاری از افراد صرفاً همین‌که یک سهم را خریده و در زمان بالا رفتن آن اقدام به فروش کنند در بازار بورس فعالیت می‌کنند و درک عمیق‌تری از مفهوم سرمایه‌گذاری در این بازار ندارند.

از طرفی بسیاری از سهامداران بازار بورس نیز درکی از تحلیل تکنیکال، اندیکاتورها و مواردی این‌چنینی نداشته و به‌طور کلی استراتژی‌های مالی را نشناخته، با اصطلاحات رایج در بازار بورس آشنا نیستند و مهارت پایینی در این حوزه دارند.

دقت کنید که هر مهارتی از آموزش نشأت می‌گیرد و ازاین‌رو افرادی که به دنبال کسب سود در بازار بورس هستند، بایستی پیش از هر قدمی، به خوبی آموزش دیده و با مسائل پایه‌ای بازار بورس آشنا شوند.

۸. اقدام به زمان بندی بازار

زمان‌بندی بازار نیز یکی دیگر از ریسک‌ها یا به عبارتی دقیق‌تر اشتباهاتی است که اکیداً باید از انجام آن اجتناب کرد. اساساً زمان‌بندی موفق بازار، کاری بسیار دشوار بوده و حتی سرمایه‌گذاران حرفه‌ای نیز در بیشتر موارد قادر نیستند تا این کار را به‌درستی انجام دهند.

۹. در انتظار بهبود شرایط بازار

نکته‌ای که همواره باید آن را در نظر داشته باشید این است که وقتی‌که متوجه شدید که سهامی وارد ضرر شده است، باید سریعاً اقدام به فروش آن کنید. در حقیقت بسیاری از افراد در چنین شرایطی صبر می‌کنند تا آن سهم به قیمت پایه قبلی خود برسد تا اقدام به فروش آن کنند که متخصصان بازارهای مالی به چنین رفتاری «خطای شناختی» می‌گویند.

در حقیقت این موضوع نیز یکی دیگر از ریسک‌ها و اشتباهاتی است که نهایتاً باعث خواهد شد تا سودی که قبلاً کسب کرده‌اید را از دست بدهید.

به‌طور کلی این دسته از افراد با انجام چنین ریسکی به ۲ شکل مختلف ضرر می‌کنند. اول اینکه آن‌قدر از فروش یک سهم ضررده اجتناب می‌کنند تا این ضرر ادامه پیدا کند و سهام آن‌ها کلاً بی‌ارزش شود. اما ضرر دوم این است که سود احتمالی دیگر فرصت‌های بازار را نیز از دست می‌دهند.

 

۱۰. عدم رعایت تنوع در پرتفوی

یکی دیگر از ریسک‌ها و اشتباهات رایج در بازار بورس، عدم رعایت تنوع در پرتفوی است. سرمایه‌گذاران حرفه‌ای عموماً از طریق سرمایه‌گذاری در چندین موقعیت معاملاتی می‌توانند کسب سود کنند، ولی این موضوع شامل تمامی افراد و علی‌الخصوص افراد مبتدی نمی‌شود.

در حقیقت سرمایه‌گذاران عادی و مبتدی نباید چنین کاری انجام داده و بایستی پرتفوی خود را بسیار متنوع تشکیل دهند تا در صورت وارد شدن یکی از سهام‌های آن‌ها به محدوده‌ی ضرر، سود ناشی از دیگر سهام‌های آن‌ها، این ضرر را جبران کند.

۱۱. غلبه احساسات بر منطق

یکی از کشنده‌ترین ریسک‌هایی که یک فرد می‌تواند در بازار بورس انجام دهد، معامله از روی احساسات است. در حقیقت این واقعیت که در تمامی افراد فعال در بازار، ترس و طمع وجود دارد، کاملاً اجتناب‌ناپذیر است، ولی به‌هیچ‌عنوان نباید اجازه دهید تا چنین احساساتی بر شما غلبه کرده و آن‌ها را در معاملات خود دخیل کنید.

 

۱۲. معاملات پی‌درپی

یکی از ریسک‌های بزرگی که در بازار بورس باید از انجام آن اجتناب کنید، انجام معاملات پی‌درپی است. دقت داشته باشید که همواره قرار نیست معامله کنید؛ بلکه برخی از زمان‌ها تنها باید نشسته و به بررسی بازار بپردازید تا در آینده سهم مطلوب‌تر و سودده‌تری را جهت سرمایه‌گذاری انتخاب کنید.

 

سخن پایانی

ریسک‌ها و اشتباهات بخش جدایی‌ناپذیر از فرایند سرمایه‌گذاری در بازارهای مالی هستند. ولی نکته مهم این است که افرادی که قصد سرمایه‌گذاری در چنین بازارهایی را دارند از این موارد آگاه باشند و از تکرار آن‌ها بپرهیزند.

پیشنهاد ما جهت جلوگیری از ارتکاب چنین ریسک‌ها و اشتباهاتی این است که با یک برنامه اصولی به بازار وارد شوید و همواره به آن پایبند بمانید. همچنین همان‌طور که در این مطلب به آن اشاره داشتیم، به‌هیچ‌عنوان بدون آموزش و برخورداری از دانش کافی مربوطه، وارد بازار بورس نشوید.