مقایسه ارز دیجیتال بیت کوین و اتریوم
این روزها خبرهای خوبی از دنیای ارزهای دیجیتال به گوش می‌رسد. تقریبا در میانه سال ۲۰۲۳ هستیم و هنوز هم مثل چندین سال گذشته، بازار کریپتو در سلطه بیت کوین و اتریوم قرار دارد.
این دو پروژه محبوب، بیشتر حجم بازار را به خود اختصاص داده‌اند؛ به‌طوری که با هر نوسان قیمت در کوین آن‌ها، ارزش بازار چند میلیارد دلار تغییر می‌کند. خیلی‌ها معتقدند مقایسه بیت کوین و اتریوم اساسا کار درستی نیست، چرا که این دو پروژه برای رقابت با هم به وجود نیامده‌اند؛ اما از آنجایی که قابلیت‌های مشترک زیادی دارند، این مقایسه خالی از لطف نخواهد بود.
می‌دانیم که بیت کوین اولین ارز رمزنگاری شده است و اگر ظرفیت تامین تمام نیازهای ما در بستر بلاک چین را داشت، دیگر چند هزار پروژه با اسامی گوناگون در این زمینه به وجود نمی‌آمدند. پس متوجه می‌شویم که با دنیایی از نیازمندی‌های متنوع مواجهیم و طبیعی است که بعد از چند سال فعالیت بیت کوین، پروژه اتریوم با ایده و هدفی جدید به وجود آید.
ساختار این دو شبکه شباهت‌ها و تفاوت‌های زیادی با هم دارند و هدف این مقاله، مقایسه بیت کوین و اتریوم است تا بتوانیم درک بهتری از عملکرد و آینده احتمالی آن‌ها داشته باشیم.
تفاوت‌های بیت کوین و اتریوم
با وجود اینکه «بیت کوین» (Bitcoin) و «اتریوم» (Ethereum) هر دو از فناوری «بلاک چین» (Blockchain) استفاده می‌کنند، اما وقتی از لحاظ پیاده‌سازی فنی و عملکردِ شبکه به آن‌ها نگاه کنیم، با دنیایی از تفاوت‌ها مواجه می‌شویم. در ادامه سعی می‌کنیم در مورد مهم‌ترین تفاوت‌های بیت کوین و اتریوم صحبت کنیم.
مورد اول این است که هدف این دو شبکه با هم متفاوت است. بیت کوین آمده است که در سیستم نگهداری و انتقال پول دنیا، تحول ایجاد کند. در حقیقت بیت کوین بستری را فراهم کرده که هر شخصی بتواند بدون اینکه نیاز باشد به سازمان واسطه‌ای اعتماد کرده و پول خود را نگهداری یا به هر جای دنیا (با حداقل کارمزد) ارسال کند.
از طرفی، اتریوم با وجود اینکه قابلیت انتقال پول را همانند بیت کوین دارد، اما با هدف دیگری به وجود آمده است. اتریوم در حقیقت بستری را به وجود آورده است که می‌توان روی آن «قراردادهای هوشمند» (Smart Contracts) و «برنامه‌های غیرمتمرکز» (DApps) را پیاده‌سازی کرد. این قراردادهای هوشمند و برنامه‌های غیرمتمرکز می‌توانند توکن مربوط به خود را داشته باشند و در زمینه‌ای کاملا مجزا به فعالیت بپردازند.
مورد دوم، کوین شبکه آن‌هاست. بیت کوین خود را پول جدید دیجیتال نامیده است و هر واحد از این پول، یک BTC نام دارد. هر BTC در واقع یک کوین در بلاک چین بیت کوین است و برای انتقال پول بین مبدا و مقصد استفاده می‌شود.
شبکه بلاک چین اتریوم، کوین مخصوص خود به نام ETH را دارد و با هدف تأمین هزینه لازم برای انجام تراکنش‌ها (مربوط به قراردادهای هوشمند) در این شبکه ساخته شده است. یعنی هدف از ایجاد اتر، ساخت یک پول دیجیتال نبوده و کاربرد خاصی برای آن مورد نظر بوده است.
مورد سوم، محدودیت تعداد کوین در شبکه است. از آنجایی که اتریوم به برنامه‌های غیرمتمرکز زیادی سرویس‌دهی می‌کند و ETH به‌نوعی سوخت مورد نیاز برای انجام تراکنش‌ها در این برنامه‌هاست، محدودیت خاصی برای آن در نظر گرفته نشده است. یعنی با استخراج هر بلاک (حدودا هر ۱۲ ثانیه) توسط ماینر، مقداری کوین ETH جدید به عنوان پاداش تولید می‌شود. البته با آمدن آپدیت اتریوم ۲.۰ و تغییر الگوریتم اجماع اتریوم به «گواه اثبات سهام» (Proof of stake) دیگر خبری از پروسه استخراج نخواهد بود.
مسأله محدودیت تعداد کوین در شبکه بیت کوین از ابتدا تعیین شده و قرار نیست که تعداد BTCها از ۲۱ میلیون واحد بیشتر شود. این یک اصل در دنیای مدیریت پول است که اگر بتوانید جلوی چاپ پول جدید را بگیرید، جامعه مجبور به تولید ارزش می‌شود و در ازای آن، ارزش واحد پولی به مرور افزایش می‌یابد. به همین خاطر است که سازنده ناشناس بیت کوین، چنین محدودیتی را در تعداد کوین‌های این شبکه در نظر گرفته است.
مورد چهارم، در حقیقت سرعت تراکنش‌ها در شبکه بیت کوین و اتریوم است که در این مورد می‌توان گفت اتریوم با اختلاف زیادی جلوتر است.
در شبکه بیت کوین به‌خاطر ظرفیت کم هر بلاک، حدود ۱۲ دقیقه طول می‌کشد تا یک تراکنش در بلاک قرار داده شود، بلاک مربوطه توسط ماینر تأیید شود و به زنجیره‌ی اصلی اضافه شود. این طولانی بودن زمان تراکنش از انتقادهای مهمی است که به شبکه بیت کوین وارد می‌شود.
در شبکه اتریوم مدت زمان لازم برای تأیید تراکنش‌ها حدود ۱۲ ثانیه بوده که چندین برابر کمتر از بیت کوین است.
مورد پنجم، تفاوت در ساختار تراکنش‌ها است. با نگاه به درون یک تراکنش بیت کوین فقط می‌توان دید که مقداری BTC از کیف پول A به کیف پول B منتقل شده است. یعنی آدرس مبدأ و مقصد و مقدار بیت کوین انتقالی در تراکنش ثبت می‌شود.
اما چیزی که در یک تراکنش شبکه اتریوم وجود دارد به طور مثال، به این صورت است که اگر موجودی کیف پول A به مقدار مشخصی رسید، در تاریخ مشخصی، باید مقدار مشخصی ETH از آن کیف پول به کیف پول B انتقال یابد. یعنی اینکه تراکنش‌ها در شبکه بیت کوین کاملا دستی هستند و در اتریوم به صورت خودکار انجام می‌شود.
مورد ششم، مربوط به حجم بازار این دو رمز ارز است. بیت کوین همچنان پادشاه است و اتریوم با اختلاف زیادی در جایگاه دوم بازار کریپتوکارنسی‌ها قرار دارد. حجم بازار بیت کوین بیش از ۴۳۰ میلیارد دلار و حجم بازار اتریوم تنها ۷۱ میلیارد دلار است. این نشان می‌دهد که هنوز هم بیشتر مردم دنیا به بیت کوین علاقه‌ی بیشتری دارند و پول خود را در آن سرمایه‌گذاری می‌کنند؛ عده‌ای هم هستند که آینده را از آنِ اتریوم می‌دانند و بر این باورند که روزی می‌رسد که اتریوم جایگاه نخست را از بیت کوین خواهد گرفت. (به این اتفاق در دنیای کریپتو، پدیده فیلیپین گفته می‌شود.)
در بررسی تفاوت‌ها در مقایسه بیت کوین و اتریوم به همین ۶ مورد بسنده می‌کنیم و در ادامه می‌خواهیم ببینیم که این دو شبکه در چه مسائلی شبیه هم هستند.
شباهت‌های بیت کوین و اتریوم
شباهت‌های بیت کوین و اتریوم بیشتر شامل موارد کلی می‌شود که در ادامه چندتا از آن‌ها را برمی‌شماریم.
مورد اول، این است که هر دو شبکه بیت کوین و اتریوم از نوعی فناوری DLT (دفترکل توزیع‌شده) به نام بلاک چین استفاده می‌کنند. بلاک چین‌ها در حقیقت یک نوع پایگاه داده پیشرفته هستند و هر سیستمی که روی آن‌ها پیاده‌سازی شود، قابلیت‌های آن‌ها را به ارث می‌برد. مهم‌ترین این قابلیت‌ها همان غیرمتمرکز بودن و حذف واسطه‌هاست.
تراکنش‌های بیت کوین و اتریوم بعد از بررسی شدن، در قالب یک بلاک قرار می‌گیرند و بعد از تأیید شدن، به زنجیره اصلی شبکه اضافه می‌شوند.
مورد دوم، قابلیت بیت کوین و اتریوم برای انتقال پول در دنیاست. یعنی اینکه به‌راحتی می‌توان مقداری BTC یا ETH را به عنوان پول واقعی در یک کیف پول مخصوص پس‌انداز کرده یا به هر جای دنیا ارسال کرد و حتی در صرافی آن را مبادله و به ارز دیگری تبدیل کرد.
مورد سوم، در ارتباط با الگوریتم استخراج بیت کوین و اتریوم است. تا این لحظه هر دو شبکه بر اساس سیستم «گواه اثبات کار» (Proof of work) فعالیت می‌کنند. یعنی می‌توان با استفاده از تجهیزات خاصی به شبکه بیت کوین و یا اتریوم متصل شد و به ازای توان پردازشی که در اختیار شبکه قرار می‌دهیم، کوین BTC یا ETH به دست آوریم. البته در آینده نزدیک قرار است الگوریتم اجماع اتریوم به گواه اثبات سهام تغییر کند.
این هم از شباهت‌های بیت کوین و اتریوم. حالا سوال مهمی که وجود دارد این است که بیت کوین بخریم یا اتریوم؟ کدام یک گزینه بهتری برای سرمایه‌گذاری هستند؟ در انتهای این مقاله راجع به این مسأله توضیح می‌دهیم.
بیت کوین بخریم یا اتریوم؟
بدون شک بعد از گذشت چندین سال از فعالیت بیت کوین و اتریوم، این دو پروژه امتحان خود را پس داده‌اند و به همه ثابت شده که ارزهای دیجیتال، آینده درخشانی دارند و در یک کلام، آمده‌اند که بمانند. وقتی بحث سرمایه‌گذاری و ورود پول به این بازار مطرح است، این نیاز احساس می‌شود که ابتدا دانش خود را راجع به دنیای کریپتوکارنسی‌ها و فناوری بلاک چین بالا ببریم. این به ما کمک می‌کند که بتوانیم پروژه‌های مختلف را تحلیل کنیم. داشتن این توانایی که کدام پروژه خوب است و کدام پروژه آینده‌دار نیست، دقیقا به میزان مطالعه و دانش ما برمی‌گردد.
وقتی بتوانیم تشخیص دهیم یک پروژه چه رقبایی دارد و در مقایسه با آن‌ها با چه سرعتی در حال توسعه دادن خودش است، راحت‌تر می‌توانیم برای سرمایه‌گذاری روی آن تصمیم بگیریم. مثلا ترون آمده که با اتریوم رقابت کند، اما با این حجم از پروژه‌های دیفای که روی اتریوم سوار هستند و آپدیت‌های جدید ساختار این شبکه، بعید به نظر می‌رسد به این زودی‌ها کسی به گرد پای اتریوم برسد.
در مورد بیت کوین هم همین مسأله صادق است. یعنی باید ببینیم چه رقبایی دارد و اختلاف رقبا با آن چقدر است. شبکه بیت کوین کاملا غیرمتمرکز عمل می‌کند و تا به حال هک نشده است. پروژه‌های زیادی با همین هدف مدعی شده‌اند که از بیت کوین بهترند؛ اما آیا توانسته‌اند به رتبه‌های برتر بازار رمز ارزها برسند؟ مثلا هدف پروژه ریپل هم تسهیل تراکنش‌های بین‌المللی است و مقیاس‌پذیری بسیار بیشتری نسبت به بیت کوین دارد؛ اما برای تحقق این هدف، غیرمتمرکز بودن را فدا کرده و توسط چند نود خصوصی مدیریت می‌شود.
در نهایت اینکه اگر هنوز به این فکر می‌کنید که «بیت کوین بخریم یا اتریوم؟»، احتمالا معقول‌ترین توصیه این است که سعی کنید سبد دارایی متنوعی داشته باشید و این دو ارز حتما در سبدتان وجود داشته باشند.
اگر به تغییرات قیمت بیت کوین و اتریوم از گذشته تا امروز دقت کنیم، متوجه می‌شویم که در دوره‌های خاصی، قیمت آن‌ها افزایش شدیدی داشته و این چرخه هر چند سال یکبار با توجه به مواردی مثل «هاوینگ» (Halving) و یا رونمایی از فاز جدید پروژه، تکرار می‌شود. البته اتفاقات غیرقابل پیش‌بینی همیشه رخ می‌دهند و ممکن است شاهد ریزش شدید قیمت هم باشیم، مثل اتفاقی که در پنج‌شنبه سیاه (تحت تأثیر انتشار ویروس کرونا در جهان) برای بازار کریپتو افتاد و در کمتر از چند ساعت، این بازار میلیاردها دلار ارزش خود را از دست داد.
پس باید هوشمندانه عمل کرد و با رعایت نکات سرمایه‌گذاری مالی، برای آینده خود برنامه‌ریزی کنیم و از سود این بازار جذاب هم غافل نشویم.
سخن پایانی
تا به اینجا دو ارز برتر بازار رمزارزها را از نظر ویژگی‌های ساختاری و ارزش بازار مقایسه کردیم و شباهت‌ها و تفاوت‌های‌شان را نیز برشمردیم. اگر تصمیم دارید که یکی از این دو ارز دیجیتال را بخرید و با آن سرمایه‌گذاری کنید، پیشنهاد ما این است که در ابتدا دانش‌تان را پیرامون این دو ارز بالا ببرید. همچنین هیچ‌گاه کل سرمایه‌تان را به یکی از این دو رمز ارز تبدیل نکنید و در کیف پول‌تان هر دوی این رمز ارزها را داشته باشید.
