آدرس بیت کوین چیست؟ معرفی انواع آن

در شبکه‌ بیت کوین انواع مختلفی از آدرس‌ها وجود دارد. این آدرس‌ها ضمن ارتباط با هم، تفاوت‌هایی در عملکرد دارند و ابتدای هر کدام با کاراکتر مشخصی شروع می‌شود.

همان‌طور که می‌دانید، بیت کوین یک پول مجازی است و فقط روی آدرس‌های بلاک چین خودش قابلیت نگهداری و جابه‌جایی دارد. آدرس بیت کوین را می‌توان مثل آدرس ایمیل یا شماره کارت بانکی در نظر گرفت. از این آدرس‌ها می‌توان برای ارسال و دریافت بیت کوین استفاده کرد. اما همه‌ آدرس‌های بیت کوین مثل هم هستند؟ چرا بعضی از آن‌ها با عدد ۱ یا ۳ و برخی با حروف انگلیسی bc شروع می‌شوند؟ درست مثل چند رقم ابتدای شماره کارت‌های بانکی که نشان‌دهنده‌ نوع بانک هستند، انواع آدرس های بیت کوین نیز از روی کاراکترهای نخست آن‌ها قابل تشخیص هستند.

البته تمام این آدرس‌ها مربوط به یک بلاک چین، یعنی بیت کوین هستند ولی از آنجایی که شبکه‌ بیت کوین به مرور ارتقا یافته، بعد از پیاده‌سازی برخی آپدیت‌ها، تفاوت‌هایی در آدرس‌های بیت کوین به وجود آمده است. با ما همراه باشید تا درباره‌ انواع آدرس های بیت کوین اطلاعات بیشتری بدست آوریم.

انواع آدرس‌های بیت کوین

درست مشابه چیزی که در مورد IPها یا آدرس‌های اینترنتی در قالب IPv4 (می‌خوانیم آی‌پی ورژن ۴) و IPv6 (آی‌پی ورژن ۶) وجود دارد، فرمت‌های مختلفی نیز برای آدرس های بیت کوین وجود دارد. در بیشتر مواقع اطلاع نداشتن از تفاوت انواع آدرس‌های بیت کوین مشکلی برای کاربرها ایجاد نمی‌کند و نرم‌افزارهای کیف پول‌ یا صرافی‌ها، هماهنگی‌های لازم برای انتقال بیت کوین بین آدرس‌ها را انجام می‌دهند، اما در هنگام کار با برخی کیف پول‌های دیجیتال مخصوصا کیف پول‌های سخت‌افزاری بهتر است درباره انواع این فرمت‌ها دانش کافی داشته باشیم.

در شبکه‌ اصلی بیت کوین، ۳ فرمت مختلف برای آدرس کیف پول‌ها وجود دارد. این فرمت‌ها «P2PKH» ،«P2SH» و «bech32» هستند که در ادامه هر کدام را توضیح می‌دهیم.

آدرس P2PKH یا لگسی (Legacy Address)

اولین مورد از انواع آدرس های بیت کوین، آدرس‌های P2PKH (Pay-to-Public Key Hash) هستند که با عدد ۱ شروع می‌شوند. آدرس‌های اولیه‌ بیت کوین از این نوع هستند و به آن‌ها «آدرس لگسی» (Legacy Address) هم گفته می‌شود. این آدرس‌ها همچنان کار می‌کنند، اما به خاطر مزیت‌های دو نوع آدرس دیگر که در ادامه به آن‌ها می‌رسیم، میزان استفاده از آدرس‌های لگسی رو به کاهش است.

آدرس‌های لگسی با آدرس‌های سگویت (که کمی جلوتر توضیح می‌دهیم) سازگار نیستند؛ اما هم‌چنان می‌توان از یک آدرس لگسی به یک آدرس سگویت، بیت کوین ارسال کرد. مشکل آدرس‌های P2PKH بالاتر بودن مقدار کارمزد شبکه برای ارسال یا دریافت تراکنش از آن‌هاست. علت این موضوع هم میزان فضای بیشتری است که تراکنش‌های مربوط به آدرس‌های لگسی از هر بلاک اشغال می‌کنند.

آدرس P2SH یا کامپتیبلیتی (Compatibility Address)

نوع دوم آدرس‌های بیت کوین، P2SH (Pay to Script Hash) نام دارند و از نظر ساختار مشابه آدرس‌های لگسی بوده ولی به جای ۱ با عدد ۳ شروع می‌شوند. دلیل ساخته‌شدن این آدرس‌ها، اضافه‌شدن قابلیت‌های جدید مثل آدرس‌ها و تراکنش‌های چندامضایی به شبکه‌ بیت کوین بود و چون آدرس‌های P2SH با این قابلیت‌های جدید سازگارند، به آن‌ها آدرس‌های Compatibility (یا Nested SegWit) گفته می‌شود. منظور از تراکنش‌های چندامضایی، تراکنش‌هایی است که برای انجام آنها، به بیش از یک امضای دیجیتال نیاز است که انواع مختلفی دارند.

همچنین از این آدرس‌ها برای فعال‌سازی آدرس‌های سگویت non-native نیز استفاده می‌شود (در بخش بعدی بیشتر با سگویت آشنا می‌شویم). بحث را بیش از این پیچیده نمی‌کنیم. تنها نکته‌ مهم برای یک کاربر معمولی در مورد آدرس‌های Compatibility این است که این آدرس‌ها در بیشتر کیف پول‌ها و صرافی‌ها پشتیبانی می‌شوند و می‌توان از آن‌ها به هر دو نوع آدرس P2PKH و Bech32‌ بیت کوین ارسال کرد.

آدرس Bech32 یا نیتیو سگویت (native-SegWit Address)

آخرین مورد از انواع آدرس‌های بیت کوین، Bech32 یا همان آدرس‌های نیتیو سگویت (native SegWit) است که با دو نوع آدرس قبلی متفاوت بوده و به جای عدد با حروف انگلیسی bc1 شروع می‌شود. سگویت یک آپدیت در شبکه‌ بیت کوین بود که باعث کاهش حجم تراکنش‌ها و در نتیجه افزایش سرعت پردازشی شبکه شد. سگویت این کار را از طریق جداکردن امضاها از بقیه‌ اطلاعات تراکنش‌ها انجام می‌دهد. پیشنهاد می‌کنیم برای آشنایی با مفهوم و نحوه‌ عملکرد این آپدیت، حتما مقاله‌ «سگویت (SegWit) چیست؟» را مطالعه کنید.

ارسال تراکنش از آدرس‌های سگویت کارمزد کمتری دارد و بسیاری از صرافی‌ها و کیف پول‌ها از آن پشتیبانی می‌کنند. البته ممکن است در برخی موارد معدود، یک برنامه یا صرافی این فرمت آدرس‌های بیت کوین را پشتیبانی نکند.

انتقال BTC بین انواع آدرس های بیت کوین

تا اینجا با سه نوع متفاوت از انواع آدرس‌های بیت کوین آشنا شدیم. چند سوال مهم و پرکاربرد در مورد این آدرس‌ها وجود دارد که درباره‌ محدودیت‌های انتقال BTC بین این آدرس‌هاست. مطالب بعدی می‌تواند به درک بهتر این موضوع کمک کند.

• چطور می‌توان متوجه شد که آدرس بیت کوین ما در کیف پول شخصی یا صرافی از کدام نوع است؟ اگر اولین کاراکتر آدرس با عدد ۱ شروع شود، از نوع لگسی است در غیراین‌صورت یک آدرس سگویت است. اگر با عدد ۳ شروع شود از نوع Compatibility‌ یا سگویت معمولی (Non native یا nested SegWit) است و اگر با حروف bc1‌ شروع شود،‌ از نوع Native SegWit است.
• آپدیت سگویت دقیقا چه کار می‌کند و استفاده از آدرس‌های سگویت چه فایده‌ای دارد؟ در آپدیت سگویت، با تفکیک امضای تراکنش‌ها از سایر داده‌ها،‌ حجم هر تراکنش کاهش پیدا کرد، در نتیجه تراکنش‌های بیشتری در هر بلاک جا گرفته و سرعت و ظرفیت پردازش شبکه افزایش پیدا کرد. از آنجایی که کارمزد تراکنش‌ها به حجم آن‌ها بستگی دارد،‌ ارسال تراکنش از آدرس‌های سگویت کارمزد کمتری دارد.
• می‌توان از یک آدرس لگسی به آدرس‌های سگویت، بیت کوین ارسال کرد؟ بله، سگویت یک «سافت فورک» (Soft Fork) در شبکه‌ بیت کوین است،‌ به این معنی که نودها و آدرس‌های قدیمی، الزامی به تطبیق با آدرس‌های جدید ندارند و می‌توانند برای آن‌ها BTC ارسال کنند.
• می‌توان از هر کدام از انواع آدرس‌های بیت کوین به دیگری BTC ارسال کرد؟ بله، باید به این نکته توجه داشته باشیم که تمامی انواع آدرس‌های بیت کوین، به یک بلاک چین واحد تعلق دارند و اگر از نرم‌افزار اصلی بیت کوین استفاده کنید، محدودیتی در استفاده از انواع آدرس‌ها وجود ندارد. اما اکثر کاربرها از نرم‌افزارهای واسط مثل کیف پول یا پلتفرم‌های صرافی استفاده می‌کنند و ممکن است بعضی از آن‌ها تمام انواع آدرس‌های بیت کوین را پشتیبانی نکنند.
• مهم است که بیت کوین‌های خود را در چه نوع آدرسی نگهداری کنیم؟ اهمیت این موضوع فقط هنگام پرداخت کارمزد خرج کردن بیت کوین‌ها مشخص می‌شود. کارمزد پرداختی برای ارسال BTC از آدرس‌های سگویت کمتر از آدرس‌های لگسی است.
• سگویت در یک زنجیره‌ جداگانه قرار دارد؟ خیر، بلاک چین بیت کوین تنها یک زنجیره‌ اصلی دارد و آپدیت سگویت روی همین زنجیره فعال است. عملکرد این آپدیت اصطلاحا به صورت Backward Compatible است؛ یعنی نودها و آدرس‌های آپدیت نشده هم می‌توانند با آدرس‌های جدید در ارتباط باشند.

سخن پایانی

در این مقاله با هم یاد گرفتیم که چه نوع آدرس‌هایی در شبکه‌ بیت کوین وجود دارند و عملکرد آن‌ها با هم چه فرقی می‌کند. آدرس‌های اولیه‌ بیت کوین یا همان آدرس‌های لگسی (P2PKH) با عدد ۱ شروع می‌شوند و در ابتدا فقط همین نوع آدرس وجود داشت. با پیشرفت شبکه‌ بیت کوین، این نیاز احساس شد که سرعت پردازش تراکنش‌ها افزایش پیدا کند، به همین خاطر توسعه‌دهنده‌های بیت کوین با ارائه‌ سافت فورک سگویت، توانستند فضای اختصاص‌یافته به امضای تراکنش‌ها را از سایر دیتاها تفکیک کنند.

این کار منجر به کاهش حجم تراکنش‌ها و افزایش تعداد تراکنش در هر بلاک شد. آدرس‌های سگویت به جای کاراکتر ۱،‌ با کاراکترهای ۳ یا bc1 شروع می‌شوند. به نوع اول آدرس‌های Compatibility به نوع دوم آدرس‌های native SegWit گفته می‌شود.

تمام این آدرس‌ها روی زنجیره‌ اصلی بیت کوین قرار دارند و می‌توانند با هم ارتباط برقرار کنند، اما ممکن است برخی نرم‌افزارهای کیف پول یا پلتفرم‌های صرافی، در ارسال یا دریافت BTC از برخی آدرس‌ها محدودیت‌هایی داشته باشند. به همین خاطر قبل از انجام تراکنش، باید نسبت به این محدودیت‌ها آگاهی داشته باشیم.