ارزش ذاتی سهام چیست؟ نحوه محاسبه آن
برای انجام یک سرمایه‌گذاری موفق بهتر است که علاوه بر تکنیک‌های سرمایه‌گذاری، با اصطلاحات رایج در بازارهای مالی نیز آشنا باشید. هر یک از بازارهای مالی علوم و فنون خاص خود را دارند. یکی از این بازارها که برای سرمایه‌گذاری مناسب است و طی سال‌ها عملکرد خوبی از خود نشان داده بازار سهام است. برای فعالیت در بازار بورس داخلی و بین‌المللی لازم است که زبان بازار را بشناسید.
«ارزش ذاتی» (Intrinsic value) یکی از اصطلاحات متداول بازار سهام است؛ در واقع یکی از روش‌های ارزیابی ارزش سهام با در نظر گرفتن پتانسیل رشد شرکت است که بر مبنای بررسی تمام جوانب کسب و کار مورد نظر مانند: سرمایه، بازدهی و صورت‌های مالی محاسبه می‌شود. اما نکته مهم این است علیرغم اینکه ارزش ذاتی یک مفهوم نسبتا ساده است، در عمل محاسبه آن اصلا فرآیند ساده‌ای نیست.
ارزش ذاتی سهم چیزی متفاوت از ارزش بازار آن است. در حقیقت، همین اختلاف بین ارزش ذاتی و ارزش بازار است که سرمایه‌گذاری در سهام را جذاب‌تر می‌کند. روش‌های زیادی برای محاسبه ارزش ذاتی وجود دارد، در این مقاله سعی بر این است که در کنار معرفی ارزش ذاتی، روش محاسبه آن را نیز آموزش دهیم.
تعریف ارزش ذاتی
ارزش ذاتی یک سهم از پارامترهای مهم و اساسی در تحلیل فاندامنتال به شمار می‌آید. فرد تحلیل‌گر یا سرمایه‌گذار با محاسبه ارزش ذاتی و مقایسه آن با ارزش بازار سهم، تصمیم به خرید یا فروش می‌گیرد. برای مثال، در صورتیکه ارزش ذاتی یک سهم بیش از قیمت آن در بازار باشد، می‌تواند گزینه خوبی برای سرمایه‌گذاری محسوب شود. در مقابل، اگر قیمت یک سهم در بازار از ارزش ذاتی آن کمتر باشد، سرمایه‌گذاری بر روی آن نتیجه خوبی به همراه نخواهد داشت.
در حالت کلی، ارزش ذاتی یک سهم معیاری‌ست که قیمت واقعی یک سهم را مستقل از سایر عوامل خارجی مشخص می‌کند. اگر کمی حرفه‌ای‌تر بخواهیم ارزش ذاتی سهم را تعریف کنیم، می‌توان آن را مجموع تمام جریان‌های نقدی آتی شرکت با در نظر گرفتن ارزش پول در آن زمان تعریف کرد.
اختلاف بین قیمت بازار و ارزش ذاتی تخمینی یک سهم، آن را به فرصتی برای سرمایه‌گذاری تبدیل می‌کند. لازم به ذکر است کسانی که از طریق برآورد ارزش ذاتی سهم اقدام به سرمایه‌گذاری می‌کنند، به عنوان «سرمایه‌گذاران ارزش» (value investors) شناخته می‌شوند.
نحوه محاسبه ارزش ذاتی یک سهم
سرمایه‌گذاران ارزشی، از تکنیک‌های تحلیلی مختلف برای تخمین ارزش ذاتی سهام استفاده می‌کنند، به این امید که گزینه‌های مناسبی برای سرمایه‌گذاری بیابند که در آن ارزش ذاتی سرمایه‌گذاری ازقیمت فعلی آن در بازار بیشتر باشد. تحلیل‌گران با ارزیابی عوامل مشهود و نامشهود و محاسبه سودآوری احتمالی شرکت در سال‌های آتی، ارزش ذاتی سهم را بدست می‌آورند و آن را با ارزش روز سهم مذکور مقایسه می‌کنند.
برای محاسبه ارزش ذاتی سهام روش‌های مختلفی وجود دارد؛ از این میان، روش گوردون (Gordon) از روش‌های ساده‌تر است که در این قسمت آن راشرح خواهیم داد.
برای استفاده از این روش به بازده مورد انتظار سرمایه‌گذار (K) و سود تقسیمی مورد انتظار (D) و نرخ رشد هر سهم (G) نیاز داریم تا آن‌ها را در فرمول زیر جای‌گذاری کنیم:
برای استفاده از این فرمول لازم است با مفهوم «سود تقسیمی» (Dividend Per Share) آشنا باشید. سود تقسیمی میزان سودی‌ست که به ازای هر سهم در بین سرمایه‌گذاران توزیع می‌شود. مقدار سودی را که بین سرمایه‌گذاران توزیع می‌شود، سهامداران با رای‌گیری در مجمع سالیانه مشخص می‌کنند. به عنوان مثال، اگر یک سهم ۱۰۰ تومان سود کند و شرکت تصمیم بگیرد از این مقدار، ۵۰ تومان را به سهامداران اختصاص دهد، سود تقسیمی DPS یا D شرکت ۵۰ تومان خواهد بود.
در این فرمول، «بازده مورد انتظار سرمایه‌گذار» (Expected Return) مقدار پولی‌ست که یک سرمایه‌گذار انتظار دارد از سرمایه‌گذاری خود بدست آورد. «نرخ رشد هر سهم» (Growth rate) نیز به نرخ بازده سرمایه و نرخ نگهداشت آن باز می‌گردد که در قالب یک عدد در گزارشات یک شرکت قابل دسترسی است.
نکات کاربردی در مورد ارزش ذاتی سهام
عوامل مختلفی می‌تواند بر ارزش سهام یک شرکت تاثیر بگذارد. برخی از این عوامل خارجی هستند؛ مانند اخبار اقتصادی، سیاسی و اجتماعی که می‌توانند هر بازار مالی را تحت تاثیر قرار دهند. برای محاسبه ارزش ذاتی یک سهم تمام این عوامل را کنار گذاشته و تنها به ارزشی که یک سهم به طور بالقوه با خود دارد توجه می‌کنیم.
به عنوان مثال تنها می‌توان یک برند را در نظر گرفت و فاکتورهای فاندامنتال که آن را احاطه کرده است مانند: محصولات آن و تیم توسعه دهنده و مدیران را مورد بررسی قرار داد.
باید به این نکته توجه داشته باشید که در حالت کلی، هر مدل ارزش‌گذاری که تا به حال توسط اقتصاددانان یا تحلیل‌گران مالی ایجاد شده است، در معرض ریسک و نوسانات موجود در بازار و همچنین غیرمنطقی بودن رفتار سرمایه‌گذاران قرار دارد. اگرچه محاسبه ارزش ذاتی ممکن است راهی تضمین شده برای کاهش تمام زیان‌های پرتفوی شما نباشد، می‌تواند دید واضح‌تری از سلامت مالی یک شرکت ارائه دهد.
سرمایه‌گذاران ارزشی، ترجیح می‌دهند سرمایه‌گذاری‌های خود را بر اساس اصول تجاری پیش ببرند و این فاکتور را عنصری حیاتی در انتخاب موفقیت‌آمیز سهام برای اهداف بلندمدت خود می‌دانند. از نظر این تریدرها، انتخاب سهام با قیمت‌های بازاری کمتر از ارزش ذاتی می‌تواند به موفقیت هنگام ساخت یک سبد سهام کمک کند.
ممکن است ارزش یک سهم در یک دوره در حال رشد باشد، اگر این رشد بیش از حد پیش‌بینی شده باشد، بهتر است منتظر بمانید تا بازار آن را به کمتر از ارزش ذاتی خود برساند و بعد وارد معامله شوید. این کار نه تنها شما را از ضررهای کلان نجات می‌دهد، بلکه امکان تخصیص پول نقد به سایر ابزارهای سرمایه‌گذاری امن‌تر را نیز فراهم می‌کند.
در طی فرایند یافتن ارزش ذاتی یک سهم ممکن است با دو اصطلاح Undervalue و Overvalue مواجه شوید. در شرایطی که یک سهم به اصطلاح Undervalue شناخته می‌شود، قیمت بازار این سهم از ارزش ذاتی آن کمتر است. در مقابل، زمانیکه یک سهم Overvalue معرفی می‌شود، ارزش بازاری آن از ارزش خالص و ذاتی آن بیشتر بوده است.
سخن پایانی
در حقیقت، هنر یک سرمایه‌گذار موفق در تشخیص ارزش ذاتی یک کالا یا ابزار سرمایه‌گذاری است. برای یک فرد مبتدی که بازارها را خیلی کم می‌شناسد، ارزش ذاتی، یک مفهوم حیاتی است که باید هنگام تحقیق در مورد شرکت‌ها و یافتن معاملاتی متناسب با اهداف سرمایه‌گذاری خود به آن توجه داشته باشد.
اگرچه تخمین ارزش ذاتی، شاخص کاملی برای موفقیت یک شرکت نیست، اما استفاده از مدل‌هایی که بر اصول فاندامنتال تمرکز دارند، چشم اندازی قابل اعتمادتر در مورد قیمت سهام در اختیار سرمایه‌گذاران قرار می‌دهد.
در صورتیکه قصد سرمایه‌گذاری در بازار سهام را دارید، توصیه می‌شود پیش از هر اقدامی برای معامله، ابتدا ارزش ذاتی یک سهم را ارزیابی کنید. اگرچه نمی‌توان آن را تضمینی برای یک سرمایه‌گذاری موفق و پر بازده دانست، می‌تواند ریسک سرمایه‌گذاری را کمتر و سرمایه‌گذاری شما را منطقی‌تر کند.
اگر اطلاعات کافی در این زمینه داشته باشید، قادر خواهید بود با داده‌هایی که گزارشات شرکت مورد نظر به شما می‌دهد و استفاده از یک فرمول ساده، به ارزش ذاتی یک سهم برسید.
البته که عوامل زیادی قیمت یک سهم را تحت تاثیر قرار می‌دهند، هر چه اطلاعات بیشتری در مورد ابزار سرمایه‌گذاری خود داشته باشید، راحت‌تر می‌توانید حجم سود و ضرر خود را مدیریت کنید.
برای دریافت مشاوره تخصصی رایگان از کارشناسان ما، اطلاعات خواسته شده رو تکمیل فرمایید.
