آشنایی با انواع اوراق مشارکت
روش‌های مختلفی برای سرمایه‌گذاری وجود دارد که اوراق مشارکت یکی از آن‌ها است. این اوراق انواع مختلفی دارند که هر یک از آن‌ها مناسب یک سری از افراد با هدف‌های سرمایه‌گذاری خاص است. برای آشنایی شما با اوراق مشارکت، مقاله امروز حسینی فایننس به بررسی انواع مختلف اوراق مشارکت اختصاص داده شده و قرار است در ادامه علاوه بر آشنایی با مفهوم اوراق مشارکت با انواع آن نیز آشنا شویم.
همچنین به سوالاتی نظیر اینکه اصلا هدف از انتشار اوراق مشارکت چیست و چرا سرمایه‌گذاران مختلف به خرید و فروش چنین اوراقی علاقه‌مند هستند، پاسخ خواهیم داد. بنابراین پیشنهاد می‌کنیم حتما تا انتهای مقاله همراه ما باشید و از فرصت‌های سرمایه‌گذاری که این اوراق در اختیارتان قرار می‌دهند، استفاده کنید.
اوراق مشارکت چیست؟
گاهی اوقات نهادهای دولتی، شهرداری‌ها و شرکت‌های دولتی و خصوصی برای تامین اعتبار طرح‌های عمرانی و زیرساختی مورد نظر خود اوراق بهاداری را منتشر می‌کنند که به آن‌ها اوراق مشارکت گفته می‌شود. در واقع سرمایه‌گذاران می‌توانند با خرید اوراق مشارکت در یک پروژه خاص شریک شده و تا زمان سررسید، سودهای فصلی علی‌الحساب دریافت کنند. در نهایت نیز با رسیدن زمان سررسید اوراق تسویه شده و ارتباط سرمایه‌گذار با شرکتی که اوراق مشارکت را منتشر کرده بود، قطع می‌شود.
مسئولیت نظارت و تهیه دستورالعمل‌های اجرایی و مقرراتی اوراق مشارکت برعهده سازمان بورس یا بانک مرکزی است و برای همین افراد مختلف می‌توانند با خیال راحت در چنین اوراق بهاداری سرمایه‌گذاری کنند.
انواع اوراق مشارکت
اوراق مشارکت را می‌توان براساس فاکتورهای مختلفی به چند دسته تقسیم کرد که در ادامه به مهمترین دسته‌بندی‌های اوراق مشارکت اشاره می‌کنیم. هر کدام از این اوراق در جزئیات با اوراق دیگر تفاوت دارند و هر سرمایه‌گذاری می‌تواند در اوراق مشارکتی که با نیازها و شرایط او متناسب‌تر است، سرمایه‌گذاری کند.
اوراق مشارکت ساده
اوراق مشارکت ساده همان‌طور که از اسمش هم پیداست رایج‌ترین نوع اوراق مشارکت بوده و به دلیل اینکه هیچ پیچیدگی خاصی ندارد و بسیار ساده است، برای سرمایه‌گذاری عموم مردم گزینه خوبی به حساب می‌آید.
در اوراق مشارکت ساده مسائل حقوقی خاصی مثل تضمین بازپرداخت اصل و سود ورقه در نظر گرفته شده و برای همین به دلیل ریسک پایینی که دارد می‌تواند انتخاب خوبی برای سرمایه‌گذاران کم‌تجربه باشد.
نکته دیگری که در مورد اوراق مشارکت ساده وجود دارد این است که صاحب ورقه می‌تواند اوراق مشارکت ساده خریداری شده را به شخص دیگری انتقال داده یا حتی به ناشر آن بازپس دهد.
اوراق مشارکت قابل تبدیل به سهام
به اوراق مشارکتی که بتوان آن را به سهم شرکت نشردهنده آن تبدیل کرد اوراق مشارکت قابل تبدیل به سهام گفته می‌شود. این نوع اوراق از مقررات سابق اوراق قرضه قابل تبدیل به سهام الگوبرداری شده و به لطف آن می‌توان در صورت تمایل ورقه مشارکت را به سهام شرکت مورد نظر تبدیل کرد.
این کار ممکن است به چند دلیل انجام شود. برای مثال، فرض کنید وضعیت شرکت ناشر ورقه مشارکت بعد از انتشار آن از نظر اقتصادی و سوددهی بسیار بهتر شود، در این صورت افرادی که اوراق مشارکت این شرکت را خریداری کرده بودند، می‌توانند اوراق خود را به سهام شرکت مورد نظر تبدیل کرده و از سود و مزایای آن بهره‌مند شوند.
لازم به ذکر است که اوراق مشارکت قابل تبدیل به سهام چندان در ایران مورد استفاده قرار نمی‌گیرد.
اوراق مشارکت قابل تعویض
اوراق مشارکت قابل تعویض تاحدودی شبیه اوراق مشارکت قابل انتقال به سهام است با این تفاوت که خریدار این اوراق می‌تواند ورق‌های خریداری شده را به سهام سایر شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران تبدیل کند. از همین رو به این اوراق می‌توان لقب اوراق مشارکت قابل تبدیل به سایر سهام‌ها را نیز داد.
ناشر اوراق مشارکت قابل تعویض وظیفه دارد موجودی سهام شرکت‌های ذکر شده را تا سررسید نهایی ورقه پیش خود نگه دارد که مقدار آن حداقل به میزان اوراق مشارکت قابل تعویض است.
اوراق مشارکت قابل تعویض نیز همانند اوراق مشارکت قابل تبدیل به سهام در ایران مورد استفاده قرار نمی‌گیرد.
اوراق مشارکت بی‌نام و بانام
اوراق مشارکت را می‌توان براساس بانام یا بی‌نام بودن آن‌ها نیز دسته‌بندی کرد. اوراق مشارکت بانام همان‌طور که از اسمش هم پیداست، به اسم افراد ثبت می‌شود و برای همین اگر چنین فردی ورقه خود را گم کند یا ورقه او به سرقت رود، افراد دیگر نمی‌توانند از آن سواستفاده کنند. دلیل آن هم این است که در اوراق مشارکت بانام سود و اصل سپرده تنها به مالک آن تعلق می‌گیرد و حتی کسی جز او نمی‌تواند این اوراق را به فروش برساند.
اما در مورد اوراق مشارکت بی‌نام چنین نیست و چون این ورقه‌ها به نام کسی ثبت نشده، هر کسی که اوراق را در اختیار داشته باشد، می‌تواند از آن‌ها استفاده یا سواستفاده کند. برای همین حتما توجه داشته باشید که در صورت سرمایه‌گذاری در اوراق مشارکت بی‌نام، به خوبی در نگه‌داری آن کوشا باشید. البته امکان نگه‌داری این اوراق در بانک نیز وجود دارد که در این صورت باید مبلغ ناچیزی را به عنوان کارمزد پرداخت کنید.
اوراق مشارکت بورسی و غیربورسی
دسته‌بندی دیگری که برای اوراق مشارکت وجود دارد به محل معامله این اوراق بستگی دارد و به دو نوع اوراق مشارکت بورسی و اوراق مشارکت غیربورسی تقسیم می‌شود.
در واقع برخی از انواع اوراق مشارکت قابل معامله در بورس هستند. به عبارت دیگر چنین اوراقی را می‌توان در بازار بورس خرید و فروش کرد. برای مثال، اوراق مشارکت ساده و اوراق مشارکت قابل تبدیل به سهام از جمله اوراق مشارکت بورسی محسوب می‌شوند و سرمایه‌گذاران می‌توانند در بورس به خرید یا فروش آن‌ها بپردازند. اوراق مشارکت قابل تعویض نیز از جمله ورقه‌های قابل معامله در بورس است.
اما برخی از اوراق مشارکت نیز امکان معامله در بستر بورس و بازار سرمایه را ندارند و تنها می‌توان آن‌ها را در شعب بانک‌های عامل خرید و فروش کرد. اوراق مشارکت غیربورسی تحت نظارت بانک مرکزی منتشر می‌شود و از جمله آن‌ها می‌توان به اوراق مشارکت بانک مرکزی و اوراق مشارکت وزارتخانه‌ها و شرکت‌های دولتی اشاره کرد.
خرید و فروش اوراق مشارکت چگونه انجام می‌شود؟
اکنون که با انواع اوراق مشارکت آشنا شدید، احتمالا این سوال در ذهنتان پیش آمده که نحوه سرمایه‌گذاری در این اوراق چگونه است؟ یا به عبارت دیگر چگونه می‌توان اوراق مشارکت را خرید یا به فروش رساند؟
در پاسخ به این سوال باید گفت که خرید و فروش اوراق مشارکت از طریق کارگزاری‌های بورس یا بانک‌های عامل انجام می‌شود. اگر اوراق مشارکت مورد نظر شما از نوع غیربورسی یا خارج از بورس باشد، باید با در اختیار داشتن مدارک مورد نیاز به یکی از شعب عامل که برای این کار در نظر گرفته شده‌اند مراجعه کرده و خرید خود را انجام دهید.
اما در مورد اوراق مشارکت بورسی کار راحت‌تر است و نیازی به مراجعه حضوری به بانک نیست. در واقع برای خرید و فروش اوراق مشارکت بورسی مثل اوراق مشارکت ساده و قابل تعویض تنها کافی است کد بورسی داشته باشید و از طریق پنل کارگزاری خود اقدام به خرید یا فروش ورقه مورد نظر خود کنید.
سخن پایانی
اوراق مشارکت یکی از روش‌های سرمایه‌گذاری در ایران است که به انواع مختلفی تقسیم می‌شود. هدف از انتشار اوراق مشارکت معمولا تامین مالی پروژه‌های عمرانی، اقتصادی و دولتی است و سرمایه‌گذار می‌تواند با خرید آن‌ها سود علی الحساب دریافت کند.
اوراق مشارکت را می‌توان براساس فاکتورهای مختلفی به چند دسته تقسیم کرد. برای مثال، برخی از این اوراق قابل معامله در بورس هستند و برای همین به آن‌ها اوراق مشارکت بورسی گفته می‌شود. در صورتی که اوراق دیگری مثل اوراق مشارکت وزارتخانه‌ها قابل معامله در بورس نیستند و برای خرید و فروش آن‌ها باید به بانک‌های عامل مراجعه کنید.
امیدواریم با خواندن این مقاله جامع با انواع اوراق مشارکت آشنا شده باشید و دفعه بعدی که اسم اوراق مشارکت ساده یا اوراق مشارکت قابل تبدیل به سهام به گوشتان می‌خورد، به خوبی مفهوم آن را درک کنید.
برای دریافت مشاوره تخصصی رایگان از کارشناسان ما، اطلاعات خواسته شده رو تکمیل فرمایید.
