با انواع بلاک چین و کاربرد هرکدام آشنا شوید
تکنولوژی بلاک چین برای اولین‌بار در سال ۱۹۹۱ طراحی و ساخته شده است، اما تا قبل از پیدایش بیت کوین زیرساخت‌های لازم برای دیده شدن قابلیت‌های گسترده آن وجود نداشت. بسیاری از تحلیل‌گران معتقدند که بیت کوین باعث شد تا رویکرد خلاقانه سازندگان شبکه بلاک چین در زمینه انجام معاملات به‌صورت خودکار و بدون نیاز به حضور شخص ثالث به مرور زمان در جوامع مختلف رواج پیدا کند، اما همچنان ابهامات زیادی در زمینه قابلیت‌ها و نحوه عملکرد این تکنولوژی وجود دارد.
هدف اصلی از ساخت بلاک چین چیست؟ چند نوع بلاک چین وجود دارد و هر یک از آن‌ها چه خدماتی را به کاربران خود ارائه می‌دهند؟ ساختار پیچیده بلاک چین درک آن را برای بسیاری از افراد سخت کرده است، اما نگران نباشید چرا که ما در این مقاله ساده‌ترین تعاریف را برای مفاهیم تخصصی در نظر گرفته‌ایم، با ما همراه باشید تا با هم انواع مختلف بلاک چین را مورد نقد و بررسی دقیق قرار دهیم.
بلاک چین به زبان ساده
اما هدف از ساخت بلاک چین چیست؟
در حقیقت توسعه‌دهندگان تکنولوژی بلاک چین با هدف تمرکز زدایی این پروژه را آغاز کردند. به بیان ساده‌تر در حالت عادی هنگامی که شما قراردادی را تنظیم می‌کنید یا معامله‌ای را انجام می‌دهید باید از قوانین مشخصی که توسط دولت‌های مختلف تعیین شده است، پیروی کنید.
بنابراین، می‌توان گفت که تمام افراد در سراسر جهان با محدودیت‌هایی مواجه هستند که قدرت آزادانه تصمیم گرفتن را از آن‌ها میگیرد، اما تکنولوژی بلاک چین به گونه‌ای طراحی شده که بار دیگر آزادی کامل را در اختیار شما قرار می‌دهد؛ بدین معنی که شما حتی می‌توانید کالاهای غیرقانونی را هم در این شبکه خریدوفروش کنید.
قابلیت بالای تکنولوژی بلاک چین می‌تواند جوامع مختلف جهانی را به جایگاهی برساند که امور مالی، بانکی و تراکنش‌های خود را به‌صورت خودکار و بدون نیاز به حضور شخص ثالث به انجام برسانند.
نکته قابل توجه دیگر این است که هیچ نهاد و سازمانی به اطلاعات شخصی شما دسترسی نخواهد داشت، شاید این سؤال پیش بیاید که پس چه کسی وظیفه نظارت بر تراکنش‌ها را بر عهده دارد؟ چگونه می‌توان مطمئن بود که معاملات در بستری امن به ثبت می‌رسند؟ در حقیقت نظارت اصلی توسط «نودهای» (Nodes) موجود در شبکه صورت میگیرد، حالا منظور از نود چیست؟ تمام افراد در سراسر جهان می‌توانند نسخه کامل بلاک چین را که اطلاعاتی از قبیل جزئیات تراکنش‌ها و معاملات صورت‌گرفته در شبکه است، دریافت کنند.
هر کاربری که یک نسخه از رکورد شبکه را در اختیار داشته باشد، اصطلاحا نود نامیده می‌شود که می‌تواند علاوه بر انجام معاملات و تنظیم قراردادهای هوشمند، بر معاملات دیگر کاربران هم نظارت داشته باشد و از سوی دیگر با انجام فرآیند استخراج به ارتقای سیستم امنیتی شبکه کمک کند. هر تراکنش در سیستم بلاک چین تنها زمانی به ثبت می‌رسد که توسط اکثریت جامعه کاربران «بیت کوین»، «اتریوم» یا هر ارز دیجیتال دیگری به تأیید نهایی برسد.
برای مثال تراکنش‌های جدیدی که در شبکه بلاک چین بیت کوین صورت می‌گیرند هر ۱۰ دقیقه یکبار به بلوک‌های قبلی اضافه می‌شوند، وقتی که اطلاعات در سیستم بلاک چین به ثبت نهایی می‌رسند، ایجاد تغییرات در آن‌ها بسیار دشوار و حتی در برخی از موارد غیرممکن است.
هر بلوک دقیقا از چه جزئیاتی تشکیل شده است؟ محتویات هر بلوک اطلاعاتی از قبیل «هش» اختصاصی، داده‌های مربوط به تراکنش‌ها و هش بلوک قبلی را شامل می‌شود. داده‌ها با توجه به نوع بلاک چین و کاربرد آن متفاوت است برای مثال هر بلوک در شبکه بیت کوین از اطلاعات مربوط به مبلغ تراکنش، نام فرستنده و گیرنده تشکیل شده است.
هش چیست؟ کاربرد هش در شبکه بلاک چین درست همانند اثر انگشت در فرآیند احراز هویت است، هش یک کد امنیتی است که بعد از انجام محاسبات مشخصی بر روی توابع ریاضی به وجود می‌آید. هش یک ساختار کاملا کاربردی برای نهادهایی است که می‌خواهند با جلوگیری از ایجاد تغییرات، امنیت و ثبات شبکه را حفظ کنند.
بنابراین می‌توان گفت که ما در شبکه بلاک چین شاهد زنجیره‌ای از بلوک‌ها هستیم که امنیت شبکه را تأمین می‌کنند. تنها بلوکی که نمی‌تواند هش اختصاصی بلوک قبلی را در ساختارش داشته باشد «جنسیس بلاک» نام دارد، در واقع جنسیس بلاک اولین بلوک شبکه بلاک چین است که هیچ بلوکی پیش از آن وجود ندارد.
شبکه بلاک چین با به‌کارگیری مکانیزم اثبات کار برای تأیید تراکنش‌های کاربران سرعت تولید بلوک‌های جدید را کاهش می‌دهد و از این طریق سیستم امنیتی شبکه را تأمین می‌کند، بنابراین شبکه بلاک چین با استفاده هوشمندانه از تکنولوژی هش، مکانیزم اثبات کار و خدمات توزیع‌شده، به خودی خود می‌تواند امنیت لازم برای انجام تراکنش‌های کاربران را فراهم کند.
گذشت زمان ثابت کرده که قابلیت بالای سیستم امنیتی بلاک چین از بروز هر خطا و اشتباهی جلوگیری می‌کند، البته این نکته را هم در نظر بگیرید که شما به‌هیچ‌‌وجه نمی‌توانید معاملات و تراکنش‌ها را لغو کنید. هر کسی در هر جای دنیا می‌تواند از خدمات اختصاصی شبکه بهره‌مند شود و اگر بخواهیم شما را با کاربردهای دیگر تکنولوژی بلاک چین آشنا کنیم، می‌توانیم به مبادله ارزهای دیجیتال، ذخیره‌سازی مدارک پزشکی و ایجاد دفاتر اسناد دیجیتال اشاره کنیم.
انواع مختلف بلاک چین
در قسمت قبل شما را تا حدودی با کاربرد سیستم بلاک چین آشنا کردیم، حالا به انواع مختلف بلاک چین و ویژگی‌های هر یک می‌پردازیم. با ما همراه باشید چرا که نکات کاربردی این بخش می‌تواند تأثیرات قابل توجهی در پیشرفت شما داشته باشد.
بلاک چین خصوصی
سیستم شبکه «بلاک چین خصوصی» به گونه‌ای طراحی شده که توسط شخص یا اشخاصی مدیریت می‌شود و آن‌ها هستند که تعیین می‌کنند، چه کسی می‌تواند در شبکه فعالیت داشته باشد. به بیان ساده‌تر کنترل شبکه به صورت کامل در دست این افراد قرار دارد. شرکت‌ها و سازمان‌های خصوصی معمولا از این نوع بلاک چین برای انجام معاملات و تراکنش‌های خود استفاده می‌کنند، البته ناگفته نماند که بلاک چین خصوصی برای انجام فعالیت‌هایی از قبیل رأی‌گیری، مدیریت زنجیره تأمین، احراز هویت، مالکیت دیجیتال و… نیز مورد استفاده قرار میگیرد.
بلاک چین عمومی
بلاک چین عمومی به گونه‌ای طراحی شده که تمام افراد در سراسر جهان به آن دسترسی داشته باشند، بنابراین شما با استفاده از اینترنت به شبکه وارد می‌شوید و به‌محض دریافت نسخه بلاک چین تمام اطلاعات مربوط به معاملات و تراکنش‌ها در اختیار شما قرار میگیرد. جالب است بدانید که در این مرحله می‌توانید با تأیید تراکنش‌ها و انجام فرآیند «استخراج»، بلوک‌های جدید به شبکه اضافه کنید، در حقیقت استخراج و تبادل ارزهای دیجیتال یکی از قابلیت‌های ابتدایی بلاک چین عمومی محسوب می‌شود.
پیشنهاد ما به شما این است که هنگام استفاده از این شبکه تمام قوانین و نکات امنیتی را جدی بگیرید تا به مشکل خاصی برنخورید، با توجه به تحقیقات صورت‌گرفته، بیت کوین و لایت کوین به عنوان معروف‌ترین شبکه‌های بلاک چین شناخته می‌شوند.
بلاک چین کنسرسیوم
«کنسرسیوم» (Consortium) یک شبکه بلاک چین نسبتا غیرمتمرکز است که برخلاف بلاک چین خصوصی، تحت کنترل دو یا چند سازمان قرار دارد. قابلیت اصلی بلاک چین کنسرسیوم فعالیت هم زمان چندین سازمان در شبکه است که بیشتر توسط بانک‌ها و سازمان‌های دولتی مورد استفاده قرار میگیرد.
بلاک چین هیبرید
آخرین نوع بلاک چین «هیبرید» (Hybrid) نام دارد که ترکیبی از بلاک چین خصوصی و عمومی است، به بیان ساده‌تر شما در این شبکه می‌توانید با توجه به هدف خودتان یکی از بلاک چین‌های خصوصی یا عمومی را انتخاب کنید. کاربران شبکه هیبرید محدودیت دسترسی را برای سایر کاربران تعیین می‌کنند و تنها بخشی از اطلاعات به‌صورت عمومی به اشتراک گذاشته می‌شود.
البته اکثریت کاربران ترجیح می‌دهند که اطلاعات به‌صورت عمومی به اشتراک گذاشته شود چرا که در این صورت از خدمات امنیتی بهتری بهره‌مند خواهند شد، با در نظر گرفتن تمام نکات می‌توان به این نتیجه رسید که بلاک چین هیبرید قابلیت‌های بیشتری را در اختیار کاربران خود قرار می‌دهد.
شباهت‌های انواع بلاک چین
همانطور که گفته شد، تفاوت‌هایی در شبکه‌های بلاک چین به چشم می‌خورد که باعث تمایز انواع مختلف بلاک چین می‌شود اما با این وجود، ساختار اولیه و قابلیت‌های بلاک چین عمومی و خصوصی تا حد زیادی شبیه به یکدیگر است. بنابراین تصمیم گرفتیم در این بخش شباهت‌های انواع مختلف بلاک چین را به صورت مختصر برای شما شرح دهیم.
شبکه‌ی همتا به همتا
در حقیقت تمام بلاک چین‌ها این قابلیت را دارند که به وسیله شبکه «همتا به همتا» (Peer to Peer) بین دو یا چند کامپیوتر شخصی ارتباط موقت یا دائمی برقرار کنند. شما هم به هنگام فعالیت در شبکه‌های بلاک چین با استفاده از این قابلیت با سایر کاربران شبکه ارتباط برقرار می‌کنید.
مکانیزم اجماع
همانطور که می‌دانید هدف اصلی از شکل‌گیری تکنولوژی بلاک چین و بعدها ارزهای دیجیتال، تمرکز زدایی بوده است. «مکانیزم اجماع» (Consensus Mechanism) هم ادعا می‌کند که شبکه بلاک چین با به‌کارگیری تکنولوژی‌های نوین دیگر نیازی به نظارت مقام‌های مسئول ندارد زیرا کاربران شبکه به تنهایی قادر به انجام این کار هستند. روز به روز راه‌های متفاوتی برای به‌کارگیری مکانیزم اجماع پیشنهاد می‌شود که برای مثال می‌توانیم به روش «اثبات کار» (Proof of work) یا «اثبات سهام» (Proof of Stake) اشاره کنیم.
ضمیمه کردن اطلاعات
آخرین ویژگی مشترک شبکه‌های بلاک چین ثبت اطلاعات مختلف است، اطلاعات مربوط به هر تراکنش یا معامله‌ای که در شبکه صورت میگیرد به بلاک چین اضافه می‌شود و در مرحله آخر در اختیار کاربران سراسر جهان قرار میگیرد.
تفاوت بلاک چین خصوصی و عمومی
اطلاعات کم در زمینه تکنولوژی بلاک چین و تفاوت انواع مختلف آن می‌تواند در برخی از موارد آسیب‌های جبران‌ناپذیری را برای شما به همراه داشته باشد، بنابراین تصمیم گرفتیم تا در این بخش به بررسی تفاوت‌های بلاک چین خصوصی و عمومی بپردازیم تا شما هم بتوانید با اطمینان بیشتری بلاک چین مورد نظر خودتان را انتخاب کنید.
همانطور که می‌دانید هر کسی از هر جای دنیا به اطلاعات موجود در بلاک چین عمومی دسترسی خواهد داشت و شما به‌راحتی می‌توانید با استفاده از خدمات پیش‌بینی‌های خودتان را در شبکه بلاک چین عمومی به ثبت برسانید. خدمات توزیع‌شده بلاک چین عمومی از کنترل و نظارت هر شخص یا سازمانی جلوگیری می‌کند و نکته قابل توجه دیگر این است که شما تنها تا قبل از ثبت نهایی قادر به ایجاد تغییر در اطلاعات خواهید بود.
از سوی دیگر استفاده از بلاک چین خصوصی محدودیت‌هایی را برای شما به همراه خواهد داشت. برای مثال یک فرد مشخص، وظیفه مدیریت و نظارت بر فعالیت کاربران را بر عهده دارد و تعیین می‌کند که چه کاربری می‌تواند به معاملات دسترسی داشته باشد. بسیاری از تحلیل‌گران به همین دلیل بلاک چین خصوصی را بر خلاف بلاک چین عمومی، یک شبکه متمرکز می‌دانند. با توجه به تحقیقات صورت‌گرفته بلاک چین عمومی خدمات امنیتی نسبتا بهتری را به شما ارائه می‌دهد اما سرعت انجام تراکنش‌ها در بلاک چین خصوصی بیشتر است.
سخن پایانی
همانطور که مشاهده کردید، تکنولوژی بلاک چین یک مبحث کاملا تخصصی و پیچیده در زمینه ارزهای دیجیتال محسوب می‌شود و از آنجایی که هدف هر یک از کاربران برای استفاده از سیستم بلاک چین متفاوت است، می‌توان گفت که شناخت انواع مختلف آن از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است.
امیدواریم که در پایان مقاله با در نظر گرفتن تمام نکاتی که گفته شد، جوانب مختلف را به‌درستی بسنجید و در نهایت بتوانید بهترین بلاک چین را با توجه به نیازهای شخصی خودتان انتخاب کنید چرا که این منطقی‌ترین راه برای پیشگیری از هرگونه ضرر احتمالی است.
برای دریافت مشاوره تخصصی رایگان از کارشناسان ما، اطلاعات خواسته شده رو تکمیل فرمایید.
