ساعت معاملات در بورس چگونه است؟
اگر سرمایه‌گذار باشید و قصد سرمایه‌گذاری در بازارهای مختلف را داشته باشید، حتما با بازار بورس هم برخورد کرده‌اید. بازار بورس از جمله بازارهای مالی است که در آن اوراق بهادار متنوعی از جمله سهام شرکت‌ها، حق تقدم سهام، انواع گواهی سپرده کالایی، قراردادهای مشتقه، واحد‌های صندوق‌های سرمایه‌گذاری و اوراق با درآمد ثابت خرید و فروش می‌شوند.
اولین گام برای فعالیت در بازار بورس، آگاهی از ساعت انجام معاملات است. در واقع ساعت کاری بورس در ایران به دو بخش، پیش‌گشایش و ساعت انجام معاملات تقسیم می‌شود. امکان ثبت سفارش در بخش پیش‌گشایش وجود ندارد و معامله‌گران تنها در ساعات انجام معاملات می‌توانند به خرید و فروش اوراق یا سهام بپردازند. ما در این مقاله از «حسینی فایننس» تمام نکات مهم را در خصوص ساعت معاملات در بازار بورس به‌طور کامل شرح داده‌ایم.
ساعت معاملات بورس اوراق بهادار
برای اینکه از ساعات آغاز فعالیت و معاملات بورس ایران آشنا شوید، جدول زیر به کمک شما خواهد آمد:
ساعات بازار بورس چگونه تعیین می‌شوند؟
در بازار بورس هر جلسه معاملاتی از دو مرحله تشکیل شده است. مرحله اول، پیش‌گشایش یا مرحله سفارش‌گیری بوده که از ساعت ۸:۴۵ صبح روزهای شنبه تا چهارشنبه شروع شده و تا ساعت ۹ صبح همان روز ادامه دارد. این مرحله فرآیندی برای کشف قیمت سهم در یک روز معاملاتی است. در این مرحله معامله‌گران و سهامداران می‌توانند سفارشات خود را ثبت، ویرایش یا حذف کنند، اما در واقع هیچ خرید و فروشی تا زمان باز شدن بازار صورت نمی‌گیرد. در مرحله پیش‌گشایش ممکن است شاهد صف‌های طولانی خرید و فروش باشید، اما بهتر است چندان به آن توجه نکنید و آن‌ها را معیار معاملات خود قرار ندهید. زیرا این صف‌ها تنها برای جلب توجه سرمایه‌گذاران ایجاد شده و در ساعت ۹ قبل از شروع معاملات، به حالت عادی خود باز می‌گردند.
مرحله دوم، مرحله انجام معاملات است که از ساعت ۹ صبح روزهای شنبه تا چهارشنبه آغاز شده و تا ساعت ۱۲:۳۰ همان روز ادامه دارد. در این مدت، معامله‌گران می‌توانند به خرید و فروش سهام یا سایر اوراق بهادار بپردازند. همچنین امکان ثبت و حذف سفارش نیز در این ساعات وجود دارد. گفتنی است که بازار بورس در روزهای پنج‌شنبه، جمعه و تعطیلات رسمی هیچ‌گونه فعالیتی ندارد.
انواع ساعت معاملات بورس
بورس تهران از چندین بازار معاملاتی متنوع تشکیل شده که هرکدام ساعت مشخصی برای فعالیت دارند. در ادامه به بررسی ساعات معاملات هر یک از این بازارها پرداخته‌ایم:
ساعت معاملات گواهی سپرده کالایی
گواهی سپرده کالایی، اوراق بهاداری است که مالکیت دارنده آن بر مقدار معینی از یک کالا را نشان می‌دهد. شرکت‌های عرضه‌کننده کالا به پشتوانه قبض انبار صادر شده توسط انبارهای مورد تایید بورس کالا، اقدام به صدور این گواهی‌ها می‌کنند. سکه طلا و محصولات کشاورزی از جمله کالاهایی هستند که گواهی سپرده برای آن‌ها صادر شده است. فرآیند انجام معاملات گواهی سپرده کالایی در بورس اوراق بهادار انجام می‌گیرد و تمام اشخاص حقیقی و حقوقی می‌توانند این گواهی‌ها را خریداری کنند. معاملات گواهی سپرده کالایی محصولات کشاورزی نظیر برنج، پسته، زعفران و زیره در روزهای شنبه تا چهارشنبه از ساعت ۸:۳۰ تا ۱۵:۳۰ انجام می‌شود. همچنین معامله‌گرانی که قصد خرید یا فروش گواهی سپرده سکه طلا را دارند، می‌توانند در روزهای شنبه تا چهارشنبه از ساعت ۱۲:۳۰ تا ۱۵:۳۰ معاملات خود را انجام دهند.
ساعت معاملات تالارهای بورس کالای ایران
بازار فیزیکی از جمله بازارهای مهم در بورس کالا است که محصولات مهم و متنوعی نظیر انواع محصولات پتروشیمی، فرآورده‌های نفتی، محصولات صنعتی و معدنی، محصولات صادراتی و محصولات کشاورزی در این بازارها عرضه می‌شود. در واقع هر کدام از این محصولات در تالارهای مشخصی معامله می‌شوند که به دلیل حجم زیاد معاملات به هر یک از این تالارها زمان مشخصی اختصاص داده شده است. در ادامه ساعت انجام معاملات در هر یک از تالارها آورده شده است.
- معاملات تالار پتروشیمی راس ساعت ۱۳:۳۰ در روزهای شنبه تا چهارشنبه انجام می‌گیرد.
- شروع معاملات تالار فرآورده‌های نفتی از ساعت ۱۲ روزهای شنبه تا چهارشنبه هر هفته است.
- معاملات تالار صنعتی و معدنی راس ساعت ۱۱ در روزهای شنبه تا چهارشنبه انجام می‌شود.
- شروع معاملات تالار محصولات کشاورزی از ساعت ۱۳ روزهای شنبه تا چهارشنبه است.
- معاملات تالار صادراتی راس ساعت ۱۱:۳۰ در روزهای شنبه تا چهارشنبه انجام می‌گیرد.
ساعت معاملات صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله (ETF)
صندوق‌های قابل معامله ETF از جمله صندوق‌های سرمایه‌گذاری هستند که قابلیت معامله در بازار بورس و فرابورس را دارند. معامله‌گران می‌توانند در روزهای شنبه تا چهارشنبه از ساعت ۹ الی ۱۵ همانند سهام عادی اقدام به خرید و فروش این صندوق‌ها کنند.
ساعت معاملات قراردادهای مشتقه کالا
قرارداد آتی و قرارداد اختیار معامله، از جمله اوراق مشتقه هستند که ارزش خود را از یک دارایی پایه می‌گیرند. در واقع ارزش این اوراق از ارزش دارایی پایه ذکر شده در قرارداد، مشتق می‌شود و به همین دلیل به آن‌ها قراردادهای مشتقه نیز می‌گویند. معاملات قراردادهای مشتقه کالا در روزهای شنبه تا چهارشنبه از ساعت ۱۰ صبح آغاز شده و تا ساعت ۱۷ ادامه دارد. این بازار در روزهای پنج‌شنبه نیز از ساعت ۱۰ صبح تا ساعت ۱۵ فعال است.
ساعت ثبت سفارش عرضه اولیه در بازار بورس
عرضه اولیه به سهام شرکت‌هایی تعلق می‌گیرد که برای اولین بار در بازار بورس یا فرابورس عرضه می‌شوند. ساعت و روز سفارش‌گذاری عرضه اولیه در روزهای قبل توسط ناظر بازار اعلام می‌شود و سرمایه‌گذاران می‌توانند در این ساعت‌ها برای خرید سهام اقدام کنند. گفتنی است که ساعت ثبت سفارش عرضه اولیه ممکن است در ساعاتی خارج از ساعت کار بازار بورس باشد.
ساعات طلایی خرید و فروش سهام
ساعت رسمی معاملات سهام در بورس تهران از ساعت ۹:۰۰ صبح آغاز شده و تا ساعت ۱۲:۳۰ ظهر ادامه دارد. اغلب تحلیل‌گران بازه زمانی بین ۱۰:۳۰ تا ۱۲:۳۰ را به‌عنوان «ساعت طلایی» برای ورود یا خروج به موقعیت‌ها در نظر می‌گیرند؛ زیرا تا آن زمان قیمتها تحت‌تاثیر واکنش‌های اولیه بازار قرار گرفته و نقدینگی به نقطه اوج می‌رسد.
به‌طور کلی، اگر بخواهید در آن روز سهام بخرید یا بفروشید، تمرکز بیشتری بر ساعات میانی تا پایانی بازه کاری داشته باشید، چون احتمال تکمیل صفوف خرید و فروش، نوسانات موثرتر و تصمیم‌گیری معامله‌گران بیشتر است.
بورس چه روزهایی تعطیل است
در بازار بورس اوراق بهادار تهران و بازارهای فرعی آن، معمولا معاملات در روزهای شنبه تا چهارشنبه انجام می‌شود و روزهای پنج‌شنبه، جمعه و تعطیلات مطابق تقویم رسمی کشور، تعطیل هستند. همچنین در برخی مقاطع، به دلایل شرایط خاص بازار یا سیاست‌های ناظر، توقف موقت معاملات نیز رخ داده است؛ برای مثال در خرداد ۱۴۰۴، معاملات بورس و اوراق بهادار مبتنی بر کالاها برای چند روز متوقف شده بود. بنابراین، سرمایه‌گذار باید ضمن اطلاع از روزهای عادی فعالیت، تقویم تعطیلات رسمی و اطلاعیه‌های ناظر بازار را نیز مد نظر قرار دهد تا در زمان‌های غیرتعطیل نسبت به ثبت سفارش یا مدیریت پوزیشن خود اقدام نماید.
معاملات برخی نمادها در خارج از ساعات کاری
در کنار بازار اصلی سهام، برخی از بازارها نظیر گواهی سپرده کالایی، صندوق‌های مبتنی بر کالا، قراردادهای مشتقه یا تالارهای خاص بورس کالا، با ساعت متفاوت یا حتی ساعت‌های پس از زمان رسمی فعالیت بازار سهام کار می‌کنند. برای مثال، معاملات صندوق‌های کالایی طلا در بورس کالای ایران از روز شنبه تا چهارشنبه از ساعت ۱۱:۳۰ تا ۱۸:۰۰ انجام می‌شود.
همچنین، مفهومی تحت عنوان «معاملات خارج از ساعات رسمی» (Extended Trading) در بازارهای بین‌المللی مبتنی بر بورس‌ها وجود دارد که به سرمایه‌گذار امکان می‌دهد خارج از ساعت رسمی بازار نیز سفارش دهد؛ هرچند در بورس تهران هنوز به شکل گسترده اجرا نشده است. بنابراین، هنگام کار با نمادهایی که در بازارهای فرعی یا مشتقه لیست شده‌اند، حتما ساعت دقیق شروع و پایان هر نماد را بررسی کنید تا در زمانی که سامانه باز نیست، سفارش شما بی‌اثر نماند.
سخن پایانی
فعالان بازار سرمایه با آگاهی از ساعت معاملات بورس و سایر بازارهای مالی می‌توانند برنامه‌ریزی دقیق‌تری از روند انجام معاملات داشته باشند و همچنین با تحلیل رفتار معامله‌گران، معاملات خود را به شکل مناسب‌تری انجام دهند. ساعت انجام معاملات در بازار بورس از ساعت ۹ صبح روزهای شنبه تا چهارشنبه آغاز شده و تا ساعت ۱۲:۳۰ ظهر همان روز ادامه پیدا می‌کند. همچنین ساعت انجام معاملات گواهی سپرده کالایی، صندوق‌های سرمایه‌گذاری، تالارهای بورس کالای ایران و قراردادهای مشتقه کالا به‌طور کامل در متن مقاله شرح داده شده است. در واقع هر جلسه معاملاتی در بازار بورس از دو مرحله تشکیل شده است. ساعت پیش‌گشایش زمانی است که معامله‌گران امکان ثبت و حذف سفارشات خود را دارند، اما هیچ معامله‌ای صورت نمی‌گیرد. در مرحله انجام معاملات است که سرمایه‌گذاران می‌توانند اقدام به خرید و فروش سهم کنند.
