ریسک پذیری چه درجاتی دارد؟ + هرم ریسک سرمایه گذاری
هر سرمایه‌گذاری که وارد بازارهای مالی می‌شود وضعیت مالی، اهداف شخصی و میزان تحمل ریسک خاص خود را دارد. این فرد می‌تواند با توجه به شرایط خود مبلغ مشخصی را به سرمایه‌گذاری اختصاص دهد، میزان بازدهی خاصی را دنبال کند و به‌طور کلی تمایل کم، متوسط یا زیادی برای ریسک کردن داشته باشد. بنابراین سرمایه‌گذاران را می‌توان از نظر تمایل به ریسک به چند دسته تقسیم کرد. هر یک از این سرمایه‌گذاران متناسب با سطح ریسک خود می‌توانند در یکی از بازارهای مالی فعالیت کنند و به اهداف مالی خود برسند.
از همین رو آشنایی با درجات ریسک‌پذیری و گزینه‌های سرمایه‌گذاری که در اختیار هر یک از این افراد قرار دارد، از اهمیت زیادی برخوردار است. اهمیت این موضوع به قدری زیاد است که تصمیم گرفتیم مقاله امروز حسینی فایننس را به درجات مختلف ریسک‌پذیری و آشنایی با مفهوم ریسک در بازارهای مالی اختصاص دهیم. اگر نمی‌دانید که جزو کدام دسته از سرمایه‌گذاران قرار دارید و کدام بازار مالی برای شما بهتر است، پیشنهاد می‌کنیم حتما تا انتهای مقاله همراه ما باشید تا بهترین گزینه‌های سرمایه‌گذاری را برای هر سطح ریسک معرفی کنیم.
ریسک در بازارهای مالی چه مفهومی دارد؟
در یک بازار مالی منظور از ریسک متفاوت بودن بازدهی از آن چیزی که انتظارش را می‌رفت، است. همچنین ریسک احتمال از دست رفتن بخش یا تمام سرمایه را نشان می‌دهد. در بازارهای مالی زمانی که از ریسک صحبت می‌شود، منظور این است که بازدهی و سود واقعی یک سرمایه‌گذاری از آن چیزی که انتظارش را می‌رفت، متفاوت باشد. به زبان ساده‌تر، ریسک به معنای عدم دستیابی به بازدهی مورد انتظار است.
ریسک احتمال از دست دادن بخش یا کل سرمایه اولیه را نیز شامل می‌شود. این یعنی تعریف ریسک را می‌توان احتمال از دست دادن سرمایه نیز در نظر گرفت. ریسک‌های موجود در بازارهای مالی براساس عوامل مختلفی ایجاد می‌شوند. نوسانات قیمت، تغییرات اقتصادی، سیاست‌های دولتی، رویدادهای غیرمنتظره مانند بحران‌های جهانی از جمله این ریسک‌ها هستند. تمام سرمایه‌گذارانی که به دنبال موفقیت در بازارهای مالی هستند، باید به دقت این ریسک‌ها را ارزیابی کنند و متناسب با آن‌ها استراتژی‌های مناسبی را اتخاذ نمایند.
مبانی ریسک در بازار سرمایه
همه ما در هر روز با شکل خاصی از ریسک مواجه هستیم. این ریسک می‌تواند ناشی از رانندگی در خیابان، پیاده‌روی در پارک، ورزش، سرمایه‌گذاری یا هر چیز دیگر باشد. بنابراین ریسک بخش جدایی‌ناپذیر زندگی انسان‌ها است و این موضوع در بازارهای مالی نیز نمود پیدا می‌کند. در این بین موضوعی که اهمیت دارد این است که هر شخص قبل از انجام هر کاری باید براساس سبک زندگی، سن و شخصیت خود تصمیم‌گیری کند. شخصی که سن زیادی دارد شاید بهتر باشد به سراغ ورزشی مثل بوکس نرود و ورزش‌های همگانی را امتحان کند.
در بازارهای مالی نیز دقیقا همین سناریو وجود دارد و هر سرمایه‌گذار باید براساس خصوصیات خود وارد یکی از بازارهای مالی موجود شود که با شرایط او سازگارتر است. این موضوع باعث می‌شود تا ریسک سرمایه‌گذاری کاهش یابد و فرد مورد نظر به اهداف مالی خود برسد. با این حال یک موضوع را نباید فراموش کرد و آن هم بالا بودن میزان پاداش در سرمایه‌گذاری‌های پرریسک است. در حقیقت یکی از مفاهیم اصلی در علم اقتصاد رابطه بین پاداش و ریسک است. به‌طور کلی هرچه تمایل یک سرمایه‌گذار برای ریسک کردن بیشتر باشد، احتمال بیشتر بودن پاداش نیز برای او وجود دارد.
انواع ریسک در بازارهای مالی
در هر بازار مالی شکل‌های مختلفی از ریسک وجود دارد که در کلی‌ترین حالت می‌توان آن‌ها را به دو دسته ریسک سیستماتیک و ریسک غیرسیستماتیک تقسیم کرد. ریسک‌های موجود در بازارهای مالی را به می‌توان به روش‌های مختلفی طبقه‌بندی کرد اما یکی از کلی‌ترین طبقه‌بندی‌ها این است که ریسک را به دو دسته ریسک سیستماتیک و ریسک غیرسیستماتیک تقسیم‌بندی کنیم.
ریسک سیستماتیک چیست؟
ریسک‌های سیستماتیک یا سیستمی که به آن‌ها ریسک‌های بازاری نیز گفته می‌شود، ریسک‌هایی هستند که روی کل بازار یا بخش زیادی از آن تاثیر می‌گذارند. ریسک بازار به ریسک از دادن سرمایه در اثر عواملی مانند ریسک سیاسی و ریسک اقتصاد کلان گفته می‌شود که روی کل بازار تاثیر می‌گذارد. مهم‌ترین خصوصیت ریسک سیستمی این است که نمی‌توان به این راحتی‌ها آن را حذف کرد. از دیگر انواع ریسک سیستماتیک می‌توان به ریسک نرخ بهره، ریسک تورم، ریسک نقدشوندگی، ریسک ارزی، ریسک کشوری و ریسک اجتماعی-سیاسی اشاره کرد.
ریسک غیرسیستماتیک چیست؟
ریسک غیرسیستماتیک یا غیرسیستمی که به آن ریسک خاص یا ریسک مشخص نیز گفته می‌شود، ریسکی است که روی یک صنعت خاص یا یک شرکت خاص تاثیر می‌گذارد. به عبارت دیگر، ریسک غیرسیستماتیک به ریسکی گفته می‌شود که در جریان آن یک سرمایه‌گذار سرمایه خود را در اثر مشکلی که برای یک شرکت یا یک صنعت خاص به وجود می‌آید، از دست می‌دهد. برای مثال اگر در سهام یک شرکت سرمایه‌گذاری کنید و ارزش سهام آن به دلیل یک تصمیم مدیریتی کاهش یابد، شما دچار ریسک غیرسیستماتیک شده‌اید. برای حل این مشکل سرمایه‌گذاران معمولا سبد سرمایه‌گذاری خود را متنوع می‌کنند و با سرمایه‌گذاری در دارایی‌های مختلف این ریسک را کاهش می‌دهند. از دیگر دلایل ایجاد ریسک غیرسیستماتیک می‌توان به تغییر در مدیریت شرکت، فراخوانی محصول از بازار، تغییر در قوانین نظارتی یا ورود یک رقیب قدرتمند به بازار اشاره کرد.
درجات ریسک پذیری در بازارهای مالی
هر سرمایه‌گذار متناسب با درجه ریسک‌پذیری و تحمل ریسک خود باید در بازاری ورود کند که از نظر میزان ریسک با او تناسب دارد. ریسک‌پذیری به میزان تحمل یک سرمایه‌گذار برای پذیرش خطرات مالی در ازای بازدهی بیشتر است. ممکن است یک سرمایه‌گذار به بازارهایی که ریسک بیشتر و پتانسیل بازدهی بالاتری دارند، علاقه‌مند باشد و سرمایه‌گذار دیگر بازارهای مالی کم‌ریسک و پایدارتر را ترجیح بدهد. بنابراین در حالت کلی سرمایه‌گذاران را می‌توان به سه دسته زیر تقسیم‌بندی کرد:
- سرمایه‌گذاران با تحمل ریسک بالا
- سرمایه‌گذاران با تحمل ریسک متوسط
- سرمایه‌گذاران با تحمل ریسک پایین
سرمایه‌گذاران با تحمل ریسک بالا سرمایه‌گذارانی هستند که بازارهای پرریسک و بازدهی بالا را ترجیح می‌دهند. به همین ترتیب سرمایه‌گذاران با تحمل ریسک متوسط به بازارهایی با ریسک معمولی و سرمایه‌گذاران با تحمل ریسک پایین به بازارهایی با سطح ریسک پایین و بازدهی پایدار تمایل دارند.
هرم ریسک سرمایه گذاری
بازارهای مالی و گزینه‌های سرمایه‌گذاری را می‌توان براساس میزان ریسک آن‌ها در یک هرم قرار داد که به آن هرم ریسک گفته می‌شود. یکی از آسان‌ترین راه‌ها برای پیدا کردن بهترین بازار برای سرمایه‌گذاری که متناسب با سطح ریسک افراد باشد، استفاده از هرم ریسک است. درست است که این هرم پایه علمی ندارد اما می‌توان از آن به عنوان یک راهنما برای تصمیم‌گیری استفاده کرد. در قسمت بالای این هرم گزینه‌های سرمایه‌گذاری با ریسک بالا ولی پتانسیل بازدهی بیشتر قرار دارند. در میانه این هرم گزینه‌هایی با ریسک متوسط جای گرفته‌اند و در پایین هرم نیز گزینه‌های سرمایه‌گذاری با ریسک کم ولی بازدهی پایین دیده می‌شوند.
تعریف ساده هرم سرمایه‌گذاری
این هرم که سبد سرمایه‌گذاری یک سرمایه‌گذار را نشان می‌دهد، از موارد زیر تشکیل شده است:
- پایه هرم: پایه هرم قوی‌ترین بخش آن را تشکیل می‌دهد و پشتیبان تمام گزینه‌های بالای خود است. در این قسمت گزینه‌های سرمایه‌گذاری کم‌ریسک و بازدهی پایدار قرار دارند. این بخش بزرگ‌ترین بخش تشکیل‌دهنده هرم است و بخش زیادی از سرمایه شما را به خود اختصاص می‌دهد.
- میانه هرم: در این بخش گزینه‌های سرمایه‌گذاری با ریسک متوسط قرار دارند که با سرمایه‌گذاری در آن‌ها می‌توانید بازدهی پایداری داشته باشید. گزینه‌های این بخش با اینکه با مقداری ریسک همراه هستند اما نسبتا جزو گزینه‌های کم‌ریسک به حساب می‌آیند. این بخش را می‌توان محلی برای سرمایه‌گذاری‌های دارای ریسک متوسط نیز در نظر گرفت.
- قله هرم: این بخش که تنها گزینه‌های سرمایه‌گذاری با ریسک بالا در آن قرار دارند، کوچک‌ترین بخش قله و سبد سرمایه‌گذاری است. تنها پولی را باید در این بازارها سرمایه‌گذاری کنید که از دست رفتن آن‌ها مشکل چندانی برای شما ایجاد نمی‌کند. همچنین باید پولی را وارد این بازارها بکنید که نیازی به فروش سریع آن‌ها در هنگام وقوع ضرر نداشته باشید.
لیست کامل گزینه‌های سرمایه‌گذاری برای درجات مختلف ریسک‌پذیری در اینفوگرافیک بالا قابل مشاهده است. با این حال از جمله گزینه‌های حاضر در قله هرم می‌توان به بازار آتی، در میانه هرم به بازار املاک و در پایه هرم می‌توان به اوراق قرضه دولتی اشاره کرد.
سخن پایانی
ریسک در بازارهای مالی به احتمال عدم دستیابی به بازدهی مورد نظر و از دست رفتن بخش یا تمام سرمایه گفته می‌شود. با اینکه در نگاه اول ریسک یکی از نقاط منفی بزرگ سرمایه‌گذاری به نظر می‌رسد اما امری اجتناب‌ناپذیر است. هرچه یک بازار ریسک بیشتری داشته باشد، پتانسیل بازدهی و کسب سود آن نیز بیشتر خواهد بود. از طرف دیگر، هر یک از سرمایه‌گذاران با توجه به شرایط و خصوصیات خود تنها توانایی تحمل سطح خاصی از ریسک را دارند. برای مثال سرمایه برخی از آن‌ها به‌گونه‌ای است که از دست رفتن بخشی از آن نتایج ناگواری را در پی دارد. این افراد تنها باید در بازارهای کم‌ریسک و پایدار سرمایه‌گذاری کنند. به همین خاطر افراد باید با درجات ریسک‌پذیری و تحمل ریسک آشنا باشند و بدانند که کدام بازارهای مالی متناسب با سطح تحمل ریسک آن‌ها است. موضوعی که در مقاله امروز به‌طور کامل در مورد آن صحبت کردیم و گفتیم که کدام بازار مالی برای چه کسانی مناسب‌تر است.
