حق تقدم خرید سهام و نحوه استفاده از آن
شرکت‌های فعال در بازار بورس به منظور تامین منابع مالی خود از روش‌های مختلفی استفاده می‌کنند. در واقع افزایش سرمایه یک روش مناسب برای تامین مالی پروژه‌های مختلف، بهبود وضعیت خط تولید و پرداخت بدهی‌های شرکت‌های کوچک و بزرگ است. امروزه افزایش سرمایه به روش‌های مختلفی انجام می‌گیرد که یکی از این روش‌ها افزایش سرمایه از محل آورده نقدی و مطالبات حال شده سهامداران است.
در واقع زمانی که شرکتی قصد افزایش سرمایه از محل آورده نقدی را داشته باشد، شروع به صدور اوراقی تحت عنوان حق تقدم خرید سهام می‌کند. این اوراق در ابتدا تنها به سهامداران فعلی شرکت تعلق می‌گیرد که هر یک از سهامدارن بسته به درصد مالکیت و همچنین درصد افزایش سرمایه می‌توانند تنها تعداد مشخصی حق تقدم سهام خریداری کنند.
در این مقاله به بررسی و معرفی حق تقدم خرید سهام می‌پردازیم و نحوه استفاده از آن را به‌طور کامل شرح خواهیم داد.
حق تقدم خرید سهام چیست؟
بعد از تصمیم‌گیری مجمع در خصوص افزایش سرمایه از محل آورده نقدی، شرکت سهام جدیدی را تحت عنوان حق تقدم خرید سهام برای فروش منتشر می‌کند که سهامدارن فعلی شرکت در اولویت خرید این سهام جدید قرار دارند. در واقع شرکت با توجه به تعداد فعلی سهام شخص و همچنین درصد افزایش سرمایه تعدادی گواهی حق تقدم سهام به سبد دارایی یا پرتفوی سهامداران اختصاص می‌دهد. در نتیجه اگر سهامداران مایل به شرکت در این افزایش سرمایه باشند، مبلغ ذکر شده را به حساب شرکت واریز می‌کنند.
به‌طور کلی می‌توان گفت تعداد حق تقدم تخصیص داده شده به پرتفوی هر یک از سهامداران طبق فرمول زیر محاسبه می‌شود:
سرمایه‌گذاران می‌توانند بعد از خرید حق تقدم دو تصمیم متفاوت بگیرند. در حقیقت آن‌ها می‌توانند حق تقدم‌های خریداری شده را به سهام عادی تبدیل کنند یا حق تقدم‌های خریداری شده را بفروشند. در ادامه به توضیح هر یک از این فرآیندها خواهیم پرداخت.
تبدیل حق تقدم به سهام عادی
دارندگان حق تقدم برای اینکه بخواهند گواهی حق تقدم خود را به سهام عادی تبدیل کنند باید در یک مهلت مشخص که معمولا بازه زمانی ۶۰ روزه است، ارزش اسمی هر سهم را به حساب شرکت واریز کنند. همچنین سهامداران باید فرم مربوط به شرکت در افزایش سرمایه را تکمیل و به شرکت ارسال کنند.
لازم به ذکر است سهامداران هر شرکت می‌توانند گواهی حق تقدم خرید سهام را از پرتال امور سهامداران شرکت یا سایت کدال دریافت کنند. در این گواهی به جزئیاتی نظیر ارزش اسمی هر سهم، زمان دوره پذیره‌نویسی و شماره حساب شرکت اشاره می‌شود.
فرآیند تبدیل حق تقدم به سهام بسیار زمان‌بر است. در حقیقت بعد از پرداخت مبلغ اسمی هر سهم به حساب شرکت و پس از ثبت افزایش سرمایه شرکت در سازمان بورس و ثبت شرکت‌ها، فرآیند تبدیل حق تقدم‌های سهامداران به سهم عادی به‌صورت خودکار آغاز می‌شود. در نهایت پس از طی یک دوره حدود ۴ الی ۶ ماه، سهام سرمایه‌گذاران به پرتفوی آن‌ها اضافه خواهد شد.
فروش حق تقدم قبل از تبدیل به سهم
اگر سهامدار تمایلی به شرکت در فرآیند افزایش سرمایه نداشته باشد، می‌تواند حق تقدم سهام خود را در سامانه معاملات آنلاین کارگزاری‌ها بفروش برساند. در نتیجه سایر سهامداران یا حتی افرادی که سهامدار نبودند نیز می‌توانند حق تقدم‌های سهام را خریداری کنند. نماد حق تقدم سهام از اضافه شدن حرف «ح» در انتهای نماد اصلی سهم در پرتفوی سهامداران قابل شناسایی است.
لازم به ذکر است که زمان انجام معامله حق تقدم سهم یک بازه ۶۰ روزه است که به دلیل درخواست شرکت و در صورت تایید سازمان بورس، ممکن است این مدت زمان بیشتر شود. همچنین محدودیتی در تعداد انجام معاملات وجود ندارد و افراد می‌توانند به دفعات حق تقدم را بخرند یا بفروش برسانند.
دامنه نوسان حق تقدم سهام
یک نماد حق تقدم در بازار بورس می‌تواند بین دامنه مثبت ۱۰ تا منفی ۱۰ درصد نسبت به قیمت پایانی سهم در روز گذشته نوسان داشته باشد. در حقیقت دامنه نوسان حق تقدم سهم‌ها دو برابر دامنه نوسان سهام عادی در بازار بورس است. این در حالی است که دامنه نوسان حق تقدم برای شرکت‌های فرابورسی برابر با دامنه نوسان سهم اصلی یعنی بین دامنه مثبت ۵ تا منفی ۵ درصد نسبت به قیمت سهم در روز گذشته است.
حق تقدم استفاده نشده چیست؟
اگر سهامدار در دوره پذیره‌نویسی اقدام به تکمیل فرم شرکت در افزایش سرمایه نکند یا حق تقدم‌های خود را در این بازه زمانی نفروشد، در این صورت به این حق تقدم‌ها، حق تقدم استفاده نشده می‌گویند. در نتیجه شرکت حق تقدم‌های استفاده نشده را از طریق آگهی و به روش حراج بفروش می‌رساند و وجه حاصل از فروش را به حساب سهامدار واریز می‌کند. لازم به ذکر است که شرکت هزینه‌های مربوط به کارمزد فروش را از حساب سهامدار کسر خواهد کرد.
برای خرید حق تقدم استفاده نشده، سهامداران باید تا پایان دوره پذیره‌نویسی منتظر بمانند. پس از این دوره، شرکت یک روز را برای خرید و فروش حق تقدم‌های استفاده نشده تعیین می‌کند، در نتیجه سهامدارانی که قصد خرید دارند باید مبلغ خرید حق تقدم‌ها و همچنین مبلغ اسمی به ازای هر سهم را در حساب کارگزاری خود داشته باشند.
سخن پایانی
گواهی حق تقدم سهام به منظور تامین سرمایه شرکت‌ها از محل آورده نقدی و مطالبات حال شده سهامداران منتشر می‌شود که سهامداران فعلی شرکت در اولویت خرید این اوراق هستند. در واقع به هر یک از سهامداران شرکت بسته به درصد مالکیت و درصد افزایش سرمایه، تعدادی گواهی حق تقدم سهام اختصاص می‌یابد. هر یک از سهامداران می‌تواند در رابطه با حق تقدم‌های تحت مدیریت خود تصمیم‌های متفاوتی بگیرد.
سهامداران با واریز ارزش اسمی هر سهم در بازه زمانی مشخص به حساب شرکت می‌توانند گواهی حق تقدم خود را به سهام عادی تبدیل کنند. همچنین آن دسته از سهامدارانی که تمایلی به شرکت در فرآیند افزایش سرمایه ندارند، می‌توانند گواهی حق تقدم خود را در بازار بورس بفروش برسانند.
اگر شما هم تجربه استفاده از گواهی حق تقدم در بازار بورس را دارید، تجارب خود را در قسمت نظرات با ما در میان بگذارید.
برای دریافت مشاوره تخصصی رایگان از کارشناسان ما، اطلاعات خواسته شده رو تکمیل فرمایید.
