اقتصاد کلان چیست؟ مفاهیم مهم اقتصاد کلان در بازارهای مالی
اقتصاد کلان شاخهای از علم اقتصاد است که به ارزیابی عملکرد، ساختار، رفتار و نوع تصمیم‌گیری اقتصاد در سطح کلان و کلی می‌پردازد و شامل اقتصاد ملی، منطقهای و جهانی میشود. اقتصاددان‌ها می‌توانند با داشتن داده‌های اقتصاد کلان وضعیت اقتصادی آینده را پیش‌بینی کنند. همچنین دولت‌ها و سازمان‌های خصوصی به کمک داده‌های اقتصاد کلان می‌توانند ارزش یک ارز یا نرخ بهره را شناسایی کنند.
بنابراین آشنایی با اقتصاد کلان اهمیت زیادی دارد و بدون درک صحیح مفاهیم آن نمی‌توان در بازارهای مالی به موفقیت مستمر رسید. از همین رو در ادامه مقاله امروز ابتدا با زبانی ساده و سطح مقدماتی اقتصاد کلان را تعریف می‌کنیم و با مفهوم این واژه آشنا می‌شویم. سپس به سراغ فاکتورها و عوامل مختلفی که اقتصاد کلان را تشکیل می‌دهند، می‌رویم و آنها را نیز تعریف می‌کنیم.
لطفا تا انتها همراه ما باشید تا یک بار برای همیشه اقتصاد کلان را یاد بگیرید و در معاملات بعدی خود از مفاهیم آن بهره ببرید.
اقتصاد کلان چیست؟ تعریف اقتصاد کلان به زبان ساده و سطح مبتدی
اقتصاد کلان یا Macroeconomics به شاخهای از علم اقتصاد گفته میشود که با بررسی عوامل مختلفی همچون نرخ بیکاری، نرخ تورم، نرخ بهره و تولید ناخالص داخلی، اقتصاد کلی را در سطح ملی، منطقهای و جهانی ارزیابی میکند. در اقتصاد کلان اینکه چگونه یک شخص خاص یا کسب‌وکار واحد از نظر اقتصادی عمل میکند، مورد توجه نیست و در عوض به مجموعه رفتار همه آنها می‌پردازد.
بررسی وضعیت اقتصادی یک شخص خاص یا یک کسب‌وکار مشخص در شاخه دیگری از اقتصاد بررسی میشود که به آن اقتصاد خرد یا Microeconomics گفته میشود. این درحالی است که در اقتصاد کلان هدف، درک تاثیرات کلی تمام افراد و کسب‌وکارهای حاضر در یک اقتصاد است.
در حقیقت اقتصاد کلان سعی دارد تا نیروها و عواملی که بر اقتصاد یک ملت یا منطقه تاثیر می‌گذارند، توضیح دهد. درک مفهوم اقتصاد کلان باعث میشود تا دولت‌ها، کسبوکارها، بانک‌ها، معامله‌گران و سایر افراد حاضر در بازارهای مالی تصمیمات بهتری بگیرند.
با خواندن تعریف بالا هنوز هم مفهوم اقتصاد کلان را متوجه نشده‌اید؟ نگران نباشید! برای درک بهتر موضوع یک مثال می‌زنیم. فرض کنیم شما صبح از خواب بیدار می‌شوید و از اخبار تلویزیون می‌شنوید که نرخ بیکاری کشورمان ایران به بالاترین حد خود رسیده است. این خبر نگاهی کلی به وضعیت اقتصادی ایران دارد و هیچ حرفی در مورد بخش‌های خاصی از اقتصاد کشور نمی‌زند.
برای مثال در این خبر در مورد نرخ بیکاری دو رقمی در چند صنعت فعال در کشور صحبت نشده است. در عوض صحبت از اقتصاد کلی ایران است. از همین رو این خبر نگاهی از منظر اقتصاد کلان به شرایط اقتصادی کشور دارد.
به عنوان مثال ملموس دیگر، اقتصاد کلان را میتوان چیزی شبیه گزارش پیش‌بینی هوای یک کشور در نظر گرفت. اگر این گزارش‌ها را در اخبار دیده باشید حتما می‌دانید که در چنین گزارش‌هایی تحولات هواشناسی مورد تحقیق و بررسی قرار می‌گیرد تا وضعیت کلی آب‌وهوای آن کشور را در طول روزها و هفته‌های آینده پیش‌بینی کند.
بنابراین مهمترین ویژگی‌های اقتصاد کلان را میتوان در موارد زیر خلاصه کرد:
- تحلیل کلی: در اقتصاد کلان به‌جای یک یا چند مصرف‌کننده و سازمان مشخص با متغیرهای کلی و تجمیع‌شده مانند تولید ناخالص ملی، نرخ بیکاری و نرخ تورم طرف هستیم.
- سیاست دولتی: در اقتصاد کلان نقش سیاستهای دولتی مثل سیاست مالی (مالیات و هزینه‌ها) و سیاستهای پولی (نرخ بهره و عرضه پول) در تاثیرگذاری روی پیش‌آمدهای اقتصادی مورد بررسی قرار می‌گیرد.
- نوسانات اقتصادی: در اقتصاد کلان علل و پیامدهای مربوط به چرخه‌های تجاری مانند دوره‌های رشد اقتصادی، رکود و بازیابی نیز مورد بررسی قرار می‌گیرد.
- رشد بلندمدت: در این شاخه از علم اقتصاد عواملی مانند پیشرفت‌های فناوری، توسعه سرمایه انسانی و سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها که روی رشد بلندمدت اقتصاد تاثیر می‌گذارند هم تحلیل میشود.
- پیوندهای بین‌المللی: در اقتصاد کلان به‌هم‌پیوستگی اقتصادهای ملی و تاثیر عوامل جهانی همچون تجارت بین‌المللی و جریان‌های مالی نیز مورد بررسی قرار می‌گیرد.
اما اکنون یک سوال مهم مطرح میشود و آن این است که مهمترین مفاهیم اقتصاد کلان در بازارهای مالی کدامها هستند؟ بیایید در بخش بعدی با جزئیات بیشتری در این مورد صحبت کنیم.
مفاهیم مهم اقتصاد کلان کدامها هستند؟
همان‌طور که تاکنون شاهد بودید اقتصاد کلان از عوامل و مفاهیم مختلفی تشکیل شده است که هرکدام‌ها از آنها کاربردهای خاص خود را دارند. به‌طور کلی مهمترین مفاهیم اقتصاد کلان را میتوان در موارد زیر خلاصه کرد:
- تولید ناخالص ملی (Gross Domestic Product) یا به‌اختصار GDP
- تورم (Inflation)
- بیکاری (Unemployment)
- سیاستهای پولی (Monetary Policy)
- سیاستهای مالی (Fiscal Policy)
برای درک بهتر هرکدام از این مفاهیم در ادامه هر یک را به‌صورت جداگانه توضیح می‌دهیم.
مفهوم تولید ناخالص ملی
تولید ناخالص ملی (Gross Domestic Product) یا به‌اختصار GDP داده‌ای در اقتصاد کلان است که ارزش کل تمام محصولات و خدمات تولیدشده در داخل مرز یک کشور را در یک بازه زمانی خاص (سالانه) نشان می‌دهد. این شاخص نشان‌دهنده رشد اقتصادی کشور مورد نظر است.
تورم چیست؟
تورم یا Inflation به افزایش مداوم قیمت عمومی محصولات و خدمات در اقتصاد یک کشور در یک بازه زمانی خاص گفته میشود. افزایش تورم باعث میشود قدرت خرید پول با مرور زمان کاهش یابد و مردم با مشکلات عدیده‌ای مواجه شوند.
برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد این پدیده و روش‌های حفظ سرمایه در زمان تورم می‌توانید مقاله لینک شده را مطالعه کنید.
نرخ بیکاری
بیکاری برای جوانان ایرانی مفهوم آشنایی است. زمانی که فرد بدون یک شغل ثابت بوده و به دنبال پیدا کردن یک شغل باشد، فرد مورد نظر بیکار شناخته میشود. در اقتصاد کلان بیکاری با یک نرخ مشخص میشود که به آن نرخ بیکاری یا Unemployment Rate گفته میشود. اقتصاددان‌ها با تحلیل انواع مختلف نرخ بیکاری و سیاستهای مرتبط با آن تلاش می‌کنند تا بیکاری را در کشور از بین ببرند یا کاهش دهند.
بنابراین نرخ بیکاری یکی دیگر از مفاهیم مهم اقتصاد کلان است. اگر می‌خواهید در مورد تاثیرات شاخص نرخ بیکاری در بازارهای مالی مطالعه کنید، خواندن مقاله «تاثیرات شاخص بیکاری کشورها در بازار فارکس» را پیشنهاد می‌کنیم.
سیاستهای پولی یعنی چه؟
سیاست پولی مفهوم مهم دیگری از اقتصاد کلان است که به مجموعه اقدامات بانک مرکزی یک کشور برای تاثیرگذاری روی عرضه پول و نرخ بهره گفته میشود. این اقدامات با هدف رسیدن به اهداف اقتصادی همچون پایدار کردن ارزش پول ملی انجام می‌شوند.
سیاستهای مالی چیست؟
سیاست مالی شاید از نظر اسمی شبیه سیاست پولی به نظر برسد اما تفاوت مهمی بین این دو نوع سیاست وجود دارد. در حقیقت، سیاست مالی به مخارج و مالیات‌بندی دولت برای تاثیرگذاری روی فعالیت‌های اقتصادی یک کشور گفته میشود. زمانی که دولت سیاست مالی انبساطی اتخاذ میکند، مخارج دولت افزایش یا مالیات کاهش می‌‌یابد تا اقتصاد تحریک شود.
به همین ترتیب دولت با اتخاذ سیاست مالی انقباضی مخارج خود را کاهش یا مالیات را افزایش می‌دهد تا رشد اقتصادی را کمتر کرده و با تورم مقابله کند.
چرا آشنایی با مفاهیم اقتصاد کلان اهمیت دارد؟
آشنایی با مفاهیم اقتصاد کلان از آنجایی اهمیت دارد که با استفاده از آنها میتوان در بازارهای مالی تصمیم‌های درست‌تری گرفت، سیاستهای بهتری تنظیم کرد و درک بهتری از سیاستهای اقتصادی منطقهای و جهانی داشت.
به احتمال زیاد شمایی که در حال خواندن مقاله امروز هستید به‌عنوان معامله‌گر و سرمایه‌گذار بازارهای مالی فعالیت می‌کنید. شاید هم به دنبال ایجاد کسب‌وکار یا شرکت خصوصی خودتان باشید. بنابراین حتما با خود می‌پرسید که چه اهمیتی دارد با اقتصاد کلان و مفاهیم مهم آن آشنا شویم؟
برای پاسخ به این سوال میتوان دلایل زیادی مطرح کرد که خلاصه‌ای از آنها را در زیر شاهد هستید:
- درک صحیح سیاستهای اقتصادی: اقتصاد کلان باعث میشود تا با تاثیرات احتمالی سیاستهای دولت از جمله رشد اقتصادی، تورم و بیکاری آشنا باشید.
- تصمیم‌گیری‌های آگاهانه: کسبوکارها و شرکت‌های مختلف می‌توانند با استفاده از مفاهیم اقتصاد کلان تصمیم‌های مهم خود در مورد سرمایه‌گذاری، استخدام و برنامه‌های تولیدی را متناسب با روند فعلی اتخاذ کنند.
- تدوین سیاست: تحلیل اقتصاد کلان برای سیاست‌گذاران ضروری است زیرا با درک درست این داده‌ها می‌توانند بهترین سیاست‌ها را برای رشد، پایداری و اشتغال اتخاذ کنند.
- موفقیت در بازارهای مالی: بازارهای مالی مختلف از جمله بازار فارکس، بازار ارز دیجیتال و بورس تحت تاثیر انتشار داده‌های مربوط به اقتصاد کلان هستند. برای همین افرادی که در این بازارها معامله می‌کنند باید با مفاهیم مهم اقتصاد کلان آشنا باشند و بدانند که هرکدام چه تاثیری روی بازار مورد معامله آنها می‌گذارند.
- اقتصاد جهانی: اقتصاد کلان به ما کمک میکند تا پیچیدگی یک سیستم اقتصادی جهانی به‌هم‌پیوسته را درک کنیم.
برای مثال همان‌طور که در بخش قبل هم اشاره کردیم می‌توانید با خواندن مقاله «تاثیرات شاخص بیکاری کشورها در بازار فارکس» تاثیر شاخص نرخ بیکاری کشورهای مختلف را در بازار فارکس ببینید.
تفاوت اقتصاد کلان با اقتصاد خرد
اهمیت تفاوت قائل‌شدن بین اقتصاد کلان و اقتصاد خرد به‌قدری زیاد است که تصمیم گرفتیم در یک بخش جداگانه در مورد آن صحبت کنیم. اقتصاد کلان و اقتصاد خرد از هم متفاوت هستند اما با یکدیگر تعامل دارند. در ادامه از سه جنبه محدوده، مقیاس و عوامل این دو را با هم مقایسه می‌کنیم:
- محدوده: اقتصاد کلان به کل اقتصاد نگاه میکند و عملکرد، ساختار و رفتار آن را زیرنظر می‌گیرد. این در حالی است که اقتصاد خرد از یک دیدگاه نزدیک به قضایا نگاه میکند و روی فاکتورهای واحدی همچون افراد، صنایع و خانوارهای خاصی متمرکز است.
- مقیاس: اقتصاد خرد تصمیم‌گیری اشخاص حقیقی را تحلیل میکند در حالی که اقتصاد کلان با تاثیرات کلی اقتصاد خرد سروکار دارد. عواملی که در هر دو مورد تحلیل قرار می‌گیرد معمولا روی هم تاثیرگذار است.
- عوامل: اقتصاد کلان ارتباط پیچیده بین عرضه‌وتقاضا، تولید ناخالص ملی و تورم را در برابر اقتصاد ملی و جهانی مطالعه کرده و به دولت‌ها، کسبوکارها و سرمایه‌گذاران کمک میکند تا با مطالعه روندها و سیاستهای کلی اقتصادی تصمیمات بهتری بگیرند. در مقابل اقتصاد خرد به شما اجازه می‌دهد تا به‌صورت جداگانه الگوهای موجود در کسب‌وکارهای خاص و رفتارهای اقتصادی آنها را بهتر بشناسید.
سخن پایانی
به شاخهای از علم اقتصاد که با عملکرد کلی اقتصاد یک کشور سروکار دارد، اقتصاد کلان یا Macroeconomics گفته میشود. اقتصاد کلان در نقطه مقابل اقتصاد خرد قرار دارد که در جریان آن عملکرد تک تک افراد حاضر در اقتصاد همچون مصرفکنندهها و شرکت‌ها به‌صورت جداگانه مورد بررسی قرار می‌گیرد.
اقتصاد کلان مفاهیم مهمی دارد که آشنایی با آنها می‌تواند تاثیر مثبت زیادی روی تصمیم‌گیری‌های ما بگذارد. فرقی هم نمی‌کند که یک معامله‌گر در بازارهای مالی باشیم یا یک شرکت و کسب‌وکار که در صدد ورود به بازار است، در هر صورت آشنایی با اقتصاد کلان اهمیت بالایی دارد.
از همین رو در مقاله امروز حسینی فایننس ابتدا مفهوم اقتصاد کلان را با زبانی ساده و ارائه مثال‌های قابل‌فهم تعریف کردیم و سپس به سراغ مفاهیم مهم اقتصاد کلان از جمله تورم، تولید ناخالص ملی و… رفتیم. در پایان نیز از اهمیت یادگیری اقتصاد کلان صحبت کردیم و گفتیم که چگونه با استفاده از داده‌های اقتصاد کلان میتوان تصمیم‌گیری‌های بهتری داشت.
برای دریافت مشاوره تخصصی رایگان از کارشناسان ما، اطلاعات خواسته شده رو تکمیل فرمایید.
