ارز دیجیتال لیبرا چیست؟ بررسی رمز ارز Diem
لیبرا یک ارز دیجیتال با پشتوانه دارایی است که بهوسیله شبکهای غیرمتمرکز کنترل و مدیریت میشود و بر اساس زمانبندیهای ارائهشده قرار است در سال جاری میلادی عرضه شود.
ولی سوال مهمی که برای بسیاری پیش میآید این است که پشتوانه دارایی و شبکهای غیرمتمرکز در این ارز دیجیتال دقیقا به چه مفاهیمی اشاره دارد. در این مطلب قصد داریم تا بهصورت کامل به معرفی و بررسی ارز دیجیتال لیبرا بپردازیم.
ارز دیجیتال لیبرا (Libra) چیست؟
پروژه «لیبرا» (Libra) یا همان ارز دیجیتال فیسبوک در اوایل سال ۲۰۱۹ معرفی شد و جزئیات این پروژه به همراه وایت پیپر آن بهطور رسمی در ژوئن ۲۰۱۹ منتشر شد. قرار بود لیبرا در اواخر سال ۲۰۱۹ بهطور رسمی فعالیت خود را آغاز کند، اما به دلیل نگرانی مقامات دولتی سراسر جهان از بیثبات شدن اقتصاد دنیا، هنوز این اتفاق رخ نداده و فیسبوک در حال مذاکره با قانونگذاران است.
ارز دیجیتال فیسبوک خود را به این شکل معرفی کرده است: «یک ارز دیجیتال و زیرساختی جهانی برای میلیاردها نفر در سرتاسر جهان.»
فیسبوک میخواهد با ارائه یک ارز دیجیتال جهانی که مبتنی بر فناوری بلاک چین است، امکان نقلوانتقال پول به سراسر جهان را برای تمام مردم دنیا فراهم کند، بهطوریکه این فرایند بهسادگی ارسال یک ایمیل انجام شود.
این غولِ شبکههای اجتماعی قصد دارد تا این ارز دیجیتال را روی فیسبوک، واتساپ و اینستاگرام راهاندازی کند که مجموع کاربران آنها به بیش از ۲ میلیارد نفر میرسد. به گفته فیسبوک، لیبرا توسط انجمنی متشکل از ۲۸ عضو پشتیبانی میشود که مدیریت آن بر عهده فیسبوک است.
شبکه غیرمتمرکز ارز دیجیتال لیبرا
لیبرا بهوسیله شبکهای غیرمتمرکز از نودها اداره میشود. ولی در شروع همه قادر نیستند تا جزوی از این شبکه باشند و جهت عضویت در این شبکه جدا از سرمایهگذاری ۱۰ میلیون دلاری، تأیید انجمن لیبرا متشکل از سرمایهگذاران اولیه نیز از جمله موارد ضروری است. درواقع جهت تأیید ضروری است تا متقاضیان شاخصها و ویژگیهای حداقلیای داشته باشند.
تیم توسعه دهنده لیبرا
وایت پیپر لیبرا توسط ۵۳ نفر نوشته شده است. اگرچه مدیران ارشد فیسبوک از جمله مارک زاکربرگ، مدیرعامل آن و دیوید مارکوس مدیر ارشد بلاک چین آن، در جمع نویسندگان این وایت پیپر قرار ندارند، اما تیمی که این وایت پیپر را نوشته یکی از رؤیاییترین تیمها در تاریخ پروژههای بلاک چینی است.
نویسندگان این وایت پیپر که از نقاط مختلفی برای نوشتن آن دورهم جمع شدهاند، از دانشجویان برجسته دانشگاه استنفورد، استادان علوم کامپیوتر و توسعهدهندگان هوش مصنوعی هستند. از جمله دیگر نویسندگان وایت پیپر لیبرا میتوان به کریستین کاتالینی، بن مورر، جورج دنزیس، فرانسیس گاریلو و رامنیک آرورا اشاره کرد.
پشتوانه پروژه رمز ارز لیبرا چیست؟
هر لیبرا بهعنوان واحد پول این شبکه، دارای پشتوانه سبدی از چند ارز معتبر جهانی و اوراق بهادار کوتاهمدت دولتهای معتبر است. همینجا باید به این نکته توجه کنیم که تمام پشتوانه لیبرا، داراییهای رایج سنتیای است که تماما تحت کنترل و مدیریت بانکهای مرکزی (دولتها به معنی عام) قرار دارند.
تأمین مالی پروژه لیبرا
منابع مالی لیبرا از ۲ طریق تأمین خواهد شد، سرمایهگذاران (اعضای انجمن) و کاربران. انجمن به سرمایهگذاران بابت تأمین منابع، توکن لیبرا واگذار میکند تا برای ترویج و توسعه کاربردپذیری لیبرا، در شبکههای خود از آن استفاده کنند.
همین مسئله یکی از دلایل کلیدی تعیین معیارهای سختگیرانه و سطح بالا برای عضویت در انجمن لیبرا است که عملا اعضا را محدود به شرکتهای بزرگی میکند که بازار مناسبی برای بازاریابی و توسعه لیبرا داشته باشند.
از طرفی دیگر کاربران هم با پرداخت پول رایج خود قادر خواهند بود تا لیبرا را تهیه کنند. از این رو تعداد لیبراها با افزایش تعداد کاربران بهمرور بیشتر خواهد شد. منابع دریافتی نیز تبدیل به داراییهای سبد موجود در ذخیره لیبرا میشود.
نهاد مدیریت دارایی لیبرا
همانطور که پیشتر گفته شد، پشتوانه لیبرا سبدی از اسکناسهای رایج و اوراق قرضه کوتاهمدت دولتی دولتهای معتبر جهانی است. از این رو این ادعا که لیبرا دارای ارزش ذاتی است، جای کمی تردید دارد، چرا که اساسا هیچ پول دولتیای بعد از قطع رابطه دلار و طلا بهوسیله رئیسجمهوری وقت آمریکا یعنی نیکسون در سال ۱۹۷۱ دارای ارزش ذاتی نبوده و لیبرا نیز تنها دارای ارزش اعتباری است.
بههرحال پشتوانههای لیبرا، که در ابتدا منابع سرمایهگذاری شرکتهای پایهگذار آن است توسط نهادی به نام «ذخیره لیبرا» نگهداری و مدیریت میشوند. وظیفه این نهاد تنها مدیریت منابع و کسب سود از این منابع خواهد بود. متناسب با تزریق نقدینگی به اقتصاد جهانی، رقم اسمی ذخیره لیبرا نیز افزایش و بر اساس آن لیبرای جدید منتشر میشود. در مقابل نیز هر وقت و به هر دلیلی، منابعی از این سبد خارج گردد، متناسب با آن نیز لیبرا از گردش خارج خواهد شد.
از این رو میزان عرضه لیبرا محدودیتی نخواهد داشت و متناسب با بزرگ یا کوچکی اکوسیستم این ارز دیجیتال تغییر خواهد کرد. همچنین جهت تبادل لیبرا با ارزهای رایج نیز صرافیهای ارز دیجیتالی وجود خواهد داشت. از طرفی با توجه به تنوع این سبد، ریسک نوسانات این رمز ارز به نسبت ارزهای فیات کمتر است.
درواقع یکی از ارزشهای پیشنهادی لیبرا هم همین است. جدا از این موارد، ذکر این نکته نیز ضروری خواهد بود که با توجه به پشتوانه لیبرا، ارزش این رمز ارز به سبدی از داراییها مربوط است و از این رو قیمت آن در برابر ارزهای گوناگون، دارای نوسان خواهد بود. بااینوجود سیاست کلی در راستای کاهش نوسانات ذخایر لیبرا خواهد بود.
چارچوب فعالیت این نهاد توسط یک برنامه سیاستی که توسط اعضای انجمن تصویب شده، تعیین شده است و این چارچوب تنها توسط انجمن قابلتغییر است. سیاست کلی «ذخیره لیبرا» این است که منابع خود را در داراییهای کم ریسک با نقدشوندگی بالا سرمایهگذاری کند. منابع هم از لحاظ نوع و هم از لحاظ مکان جغرافیایی نگهداری، متنوع و توزیعشده هستند. به ادعای وایت پیپر لیبرا، شفافیت، ایجاد امکان حسابرسی و امنیت از ویژگیهای نگهداری داراییهای لیبرا است. با توجه به وجود اوراق قرضه دولتی در سبد دارایی، به ذخایر لیبرا سود تعلق میگیرد.
سؤال بعدی این است که این سود متعلق به چه کسانی خواهد بود؟ درواقع بر اساس وایت پیپر لیبرا، سود داراییهای این رمز ارز جهت پوشش هزینههای توسعه و نگهداری سیستم، تحقیق و توسعه، پایین نگهداشتن هزینه تراکنش و اگر منابعی باقی بماند، توزیع سود به سرمایهگذاران اولیه که منابع لازم جهت ایجاد این سیستم را ایجاد کردهاند هزینه خواهد شد. بههرحال چیزی که مشخص است این است که هیچگونه سودی به کاربران پرداخت نخواهد شد.
بلاک چین لیبرا
اساسا لیبرا بر بستر یک بلاک چین اختصاصی با قابلیت نوشتن قراردادهای هوشمند ساخته شده است که دارای سه خصوصیت کلیدی زیر است:
- طراحی و استفاده از یک زبان برنامهنویسی نوین تحت عنوان Move جهت نگارش قراردادهای هوشمند
- استفاده از الگوریتم اجماع تحمل خطای بیزانس (BFT)
- استفاده از ساختار داده مبتنی بر بلاک چین
حریم خصوصی و مقررات در شبکه ارز دیجیتال لیبرا
در وایت پیپر لیبرا، صریحا قید شده است که بنیانگذاران لیبرا تنها راه ایجاد یک سیستم پایدار، ایمن و قابلاعتماد را همکاری و تعامل تمامی بازیگران مالی و غیرمالی در چهارچوب قوانین ضدپولشویی و مبارزه با تأمین مالی تروریسم دانسته و طبیعی است که این موضوع بدون ارتباط تنگاتنگ با نهادهای حکومتی و دولتی اجرایی نخواهد شد.
درواقع کلیه افراد جهت استفاده از این سرویس باید مراحل احراز هویت را طی کنند و این موضوع یکی از نقدهای جدی طرفداران حفظ حریم خصوصی و اکوسیستم ضد دولتی ارزهای دیجیتال است که لیبرا را رمز ارزی حاکمیتی دانسته که همواره امکان نقض حریم خصوصی کاربران در آن وجود دارد.
نحوه عضویت در پروژه لیبرا
طبق وایت پیپر منتشرشده لیبرا، اعضای نخستین شوراء لیبرا که بنیانگذاران آن هستند بهعنوان نودهای اولیه فعالیت کرده و جهت اینکه نهادی در ابتدای کار عضو شورا شود نیز باید حداقل ۱۰ میلیون دلار از طریق خرید توکن لیبرا بر روی این پروژه سرمایهگذاری کند. از طرفی توکن لیبرا همزمان با راهاندازی شبکه به پشتوانه آن تبدیل خواهد شد و هر ۱۰ میلیون دلار سرمایهگذاری بر روی این پروژه یک حق رأی خواهد داشت، اما این حق رأی دارای یک سقف بخصوص خواهد بود. همچنین سرمایهگذاران جهت دارا بودن حق رأی باید بهعنوان نود تأییدکننده تراکنشها هم فعال باشند.
علاوه بر این، بهمرور و با ورود اعضای جدید (افرادی که حداقل حجم سرمایهگذاری بر روی پروژه را انجام داده و بهعنوان نود تأییدکننده فعالیت میکنند) شبکه با طی کردن مراحل مشخص توسعه فنی و غیر فنی، از یک پلتفرم عمومی مجوزدار به پلتفرم عمومی بدون مجوز تبدیل خواهد شد. از این رو پروتکل لیبرا در سالهای نخست خود دارای محدودیتی در تعداد نودهای تأییدکننده و اعضای شوراء خواهد بود. در حقیقت هدفگذاری نخستین این است که در سال پنجم فعالیت لیبرا، حداقل ۲۰٪ از قدرت رأیدهی در شوراء به نودهای تازهای اختصاص یابد که از طریق خرید و سپردهگذاری توکن لیبرا در انجمن عضو شده و جزو سرمایهگذاران اولیه نبودهاند.
اهداف پروژه لیبرا
فیسبوک اعلام کرده که بهصورت کلی ۱.۷ میلیارد نفر در سرتاسر دنیا از دسترسی به خدمات بانکی محروماند و یکی از اصلیترین اهداف عرضه ارز دیجیتال لیبرا کمک به این افراد است. درواقع هدف این پروژه، ایجاد اکوسیستم مالی جدیدی است که قادر است تا میلیاردها نفر را به یکدیگر متصل کند. همچنین برای بسیاری از افراد در سرتاسر جهان، خدمات اولیه مالی نیز در دسترس نیست و تقریبا نیمی از افراد بزرگسال در دنیا حتی دارای حساب بانکی نیز نیستند. جالب اینکه این رقم در کشورهای درحالتوسعه بدتر و برای زنان هم بدتر از مردان است.
از طرفی درحالیکه لیبرا، هدف اصلی خود را بر روی ایجاد بستری جهت انتقال وجه قرار داده، شرکتهای جانبی عضو انجمن لیبرا، قصد دارند تا خدمات خود را گسترش دهند و امکان پرداخت قبوض و خرید کالاهایی مثل قهوه و غذا را نیز بهوسیله لیبرا برای مشتریان خود فراهم آورند.
کیف پول رسمی لیبرا چیست؟
«کالیبرا» (Calibra) که یکی از شرکتهای جانبی فیسبوک و در راستای پروژه لیبراست و بهصورت کامل بهوسیله انجمن مستقل لیبرا اداره میگردد، قصد دارد تا سرویسهای مالی و محصولات گوناگونی را در شبکه این ارز دیجیتال توسعه دهد. این شرکت قصد دارد تا کار خود را با عرضه یک نرمافزار کیف پول برای ارز دیجیتال لیبرا آغاز کند.
از طرفی این کیف پول دیجیتال، به کاربران خود قابلیت ذخیره، نگهداری و انتقال ارز دیجیتال لیبرا را خواهد داد و جدا از این قرار بر این است که لیبرا بر روی پلتفرمهای ساختهشده در اکوسیستم فیسبوک مثل پیامرسان واتساپ و وبسایت فیسبوک، بهوسیله رابط کاربری کیفپول کالیبرا پیادهسازی شود.
شباهت ها و تفاوت های لیبرا با دیگر رمز ارزها
افراد تیم توسعهدهنده لیبرا در حال جمعآوری برترین ویژگیهای بلاک چینهای فعلی هستند تا آنها را بر روی بلاک چین خود پیادهسازی کرده و در بهروزرسانیهای گوناگون ارائه کنند. از دید بلاک چین، هویتی از کاربران در شبکه لیبرا وجود ندارد و تنها جفت کلیدهای عمومی و خصوصی هستند که وجود دارند. همچنین پروتکل لیبرا حسابهای کاربری را به هویتهای دنیای واقعی متصل نخواهد کرد. در واقع یک کاربر قادر است تا با تولید چند جفت کلید، اقدام به ساخت حسابهایی متعدد کند و حسابهای کنترلشده بهوسیله یک کاربر هیچگونه پیوندی با هم نخواهند داشت.
از طرفی در ابتدا، ساختار توافق جمعی لیبرا، بر اساس وجود دهها سازمان در شبکه خواهد بود که تراکنشها را تأیید میکنند و هر مرتبه که توافق جمعی برای مجموعه جدیدی از تراکنشها مورد رأیگیری قرار خواهد گرفت، یکی از اعضا بهطور تصادفی برای شمارش آرا انتخاب خواهد شد.
همچنین در وایت پیپر لیبرا چندین راه مختلف توضیح دادهشده که بهوسیله آن کاربران قادر خواهند بود تا با نرمافزار اصلی و پایگاه داده لیبرا کار کنند. مثلا هر کاربر میتواند یک نسخه بدون رأیگیری از بلاک چین لیبرا ایجاد کرده یا فرمانهای مختلف مرتبط با قراردادهای هوشمند یا کیف پول را اجرا کند. درواقع به نظر میرسد تا طراحان پروژه لیبرا در این مورد که اجرای کدها باید هزینهای داشته باشد، با شبکه اتریوم موافق هستند و از این رو کلیه عملیات اجرایی در لیبرا نیازمند پرداخت هزینه خواهد بود.
از طرفی لیبرا در مقایسه با اتریوم ۲ تغییر مهم در قراردادهای هوشمند خود ایجاد کرده که از جمله آن میتوان به محدودیت در تعداد کاربران اولیه و همچنین قراردادن مجموعهای از کدها جهت استفاده در هر تعداد کیف پول یا مجموعهای از داراییها اشاره کرد. ضمنا لیبرا همچون اتریوم اعتقاد دارد که آینده برای پروتکل اثبات سهام (PoS) است، ولی کماکان مثل پروژه اتریوم برای تحقق آن آماده نیست. در حقیقت با گذشت زمان، واجد شرایط بودن جهت عضویت در شبکه بهصورت کامل آزاد خواهد بود و فقط بر اساس داراییهای لیبرای هر کاربر، به آن امکان عضویت و حق رأی داده خواهد شد.
جدا از این موارد بلاک چینهایی که برنامههایی برای سوزاندن توکنهای خود بهصورت منظم داشتند، در سال گذشته بسیار تأثیرگذار بودند و رشد چشمگیری را تجربه کردند. بایننس، بهعنوان صرافی پیشتاز ارزهای دیجیتال، توکن BNB را ایجاد کرد تا کاربران با استفاده از آن بتوانند کارمزد تراکنشهایی که در صرافی انجام میدهند را با درصدی تخفیف پرداخت کنند.
این صرافی از ابتدا برنامهریزی کرده بود بخشی از سود حاصل از خود را که با توکن BNB پرداختشده بهصورت منظم بسوزاند. لیبرا نیز برنامه تقریبا مشابهی با بایننس دارد. هدف لیبرا از سوزاندن سکههایش، افزایش دادن ارزش آن نیست. مانند استیبل کوینهای با پشتوانهای مانند تتر، توکنهای لیبرا ایجادشده و با یک برنامه منظم بخشی از آنها سوزانده میشود.
تأثیر لیبرا بر بازارهای مالی گوناگون
به نظر میرسد ابتکار عمل فیسبوک تأثیر قابلتوجهی نیز بر روی بازارهای مالی جهانی و محلی خواهد داشت. درواقع فیس بوک این شانس را دارد تا جای پای خود را بیشازپیش بهعنوان تأمینکننده ابزارهایی منبع باز برای اپلیکیشنها، وبسایتها و تجارت الکترونیک محکم کند. از سمتی دیگر لیبرا میتواند باعث افزایش میزان حجم سرمایهگذاری بر روی ارزهای دیجیتال شود، چرا که قابلیت دسترسی به این ارزها را نیز برای مؤسسات و شرکتها و برای کاربران خرد خود آسانتر میکند.
از جمله دیگر تأثیرات لیبرا بر دیگر بازارهای مالی میتوان به تغییر ساختار صنعت پرداخت، ارائه سرویسهای مالی نوین، توسعه آزادی انتقال پول، و کاهش محدودیتهای سرمایهگذاری در سراسر جهان، ارزشگذاری پولهای جهان بدون پشتوانه دلار و… اشاره کنیم.
نگرانی دولتها نسبت به لیبرا
قرار بر این بود تا لیبرا در انتهای سال ۲۰۱۹ یا ابتدای سال ۲۰۲۰ فعالیت رسمی خود را شروع کند، ولی بعد از معرفی این پروژه، موج شدیدی از نگرانی در مورد بیثباتی نظام مالی جهان از سمت مسئولین قانونگذار سرتاسر دنیا، خصوصا ایالات متحده آمریکا و اتحادیه اروپا، باعث توقف پروژه برای مدتی نامعلوم شد. در واقع ترس از موانع قانونگذاری باعث شد تا غولهایی مثل پیپل، مستر کارت، ویزا کارت و ایبی از انجمن لیبرا خارج گردند.
از طرفی نگرانی درباره لیبرا تا جایی پیش رفت که وزیر خزانهداری آمریکا و وزرای اقتصاد فرانسه و آلمان رسما اعلام داشتند که در این مقطع و تا شفاف نشدن فعالیتهای پروژه لیبرا، امکان فعالیت به این پروژه را نخواهند داد. ضمنا مارک زاکربرگ، مدیرعامل فیسبوک نیز چندی قبل در برابر نمایندگان کنگره آمریکا حاضر گردید و به نگرانیها دربارهی لیبرا پاسخ داد.
بااینوجود، فیسبوک کماکان در حال مذاکره با قانونگذاران است تا بتواند اعتماد آنها را جلب کند. این در حالی است که قانونگذاران اعلام داشتهاند که فقط در صورتی اجازه فعالیت به لیبرا را خواهند داد که خیال آنها بابت عدم پولشویی، عدم تضعیف ارزهای دولتی و عدم تأمین مالی برای تروریست راحت شود. لیبرا نیز اعلام داشته که بلافاصله بعد از کسب مجوز از مقامات مربوطه، پروژه را اجرایی خواهد کرد.
پروژه آپ لیبرا (UpLibra) چیست؟
همانطور که اشاره داشتیم لیبرا توجهات بسیاری را بهسوی خود جلب کرده و این درحالی است که کماکان هیچ قانون نظارتی برای آن تصویب نشده و همچنین تاریخ راهاندازی رسمی آن نیز اعلام نشده است. اکنون به نظر میرسد که یک کلاهبرداری بهوسیله نام ارز دیجیتال فیسبوک در حال انجام است که این پروژه کلاهبرداری «آپ لیبرا» (UpLibra) نام دارد. در واقع آپ لیبرا ادعا دارد که در حال انجام ایردراپ لیبراست، اگرچه هنوز هیچ رمز ارزی برای ایردراپ کردن وجود ندارد.
ولی نکته جالبتر این است که پروژهای به نام آپ لیبرا به چه شکل یکمیلیون لیبرا را به کاربرانی که در این پلتفرم ثبتنام کردهاند ارائه خواهد کرد. در واقع آپ لیبرا اعلام کرده که این شکلی از ایردراپ رمز ارز فیسبوک است که در آن درازای تکمیل کارهای مختلف، به کاربران حداکثر سه لیبرا ارائه خواهد شد. این در حالی است که واضح است که تمام اینها علائم یک کلاهبرداری یا وجود یک وبسایت فیشینگ است، چراکه هیچ رمز ارزی به کاربران پرداخت نخواهد شد و ضمنا فیسبوک نیز اجازه نخواهد داد تا هیچکس ایردراپ این ارز را تا اطلاع ثانوی انجام دهد.
ادعای جالب دیگری که توسط این پلتفرم مطرح شده، این است که آپ لیبرا قصد دارد تا برای لیبرا سیستم مبادلات فرا بورس یا OTC را ارائه دهد و در این صورت میلیونها کاربر قادر هستند تا از این پلتفرم بهظاهر ایمن و مطمئن جهت برطرف کردن کلیه نیازهای مبادلاتی خود بهره ببرند. همچنین پلتفرم آپ لیبرا ادعا دارد که کاربران آن قادر خواهند بود تا بهوسیله هرگونه دستگاهی مبادلات لیبرا را انجام دهند.
سخن پایانی
مجموعا میتوان ادعا کرد که علیرغم نقدهای بسیاری که به لیبرا وارد شده است، از نظر کسبوکار احتمال موفقیت این پروژهی ارز دیجیتال بسیار زیاد است و مدل کسبوکاری این رمز ارز شانس بالایی جهت فراگیری در میان کاربران این حوزه خواهد داشت.
هرچند لیبرا را نمیتوان بهعنوان رقیبی جدی برای بیت کوین و دیگر رمز ارزهای غیرمتمرکز دانست، ولی رقابت لیبرا با ارزهای دیجیتالی مثل ریپل و اتریوم بسیار جدی خواهد بود.
برای دریافت مشاوره تخصصی رایگان از کارشناسان ما، اطلاعات خواسته شده رو تکمیل فرمایید.
