آشنایی با نرخ بهره در دنیای ارز دیجیتال
وامدهی و وام‌گیری تبدیل به یکی از حوزه‌های جذاب دنیای ارزهای دیجیتال شده است و پلتفرم‌های زیادی در حال ارائه چنین خدماتی هستند. وام‌ها همیشه با وثیقه همراه هستند و جالب است بدانید که مجموع سرمایه‌های قفل‌شده در پلتفرم‌های وامدهی از چندین میلیارد دلار عبور کرده که نشان از علاقه کاربرها به این حوزه دارد.
هرچند دنیای کریپتو هنوز اول راه است و پلتفرم‌های وامدهی نیز بسیار نوپا هستند، اما فعالیت آن‌ها در این زمینه باعث به وجود آمدن مفهوم جدیدی مثل نرخ بهره در دنیای ارزهای دیجیتال شده است که خود باعث جذب سرمایه‌گذارها به این حوزه می‌شود.
در بازارهای مالی سنتی، نرخ بهره به‌نوعی نشان‌دهنده سلامت اقتصادی کشور است و پایه بسیاری از مدل‌های ارزش‌گذاری دارایی‌ها را مشخص می‌کند. نرخ بهره به‌عنوان شاخصی برای محاسبه میزان سوددهی پروژه‌ها و سرمایه‌گذاری‌های آتی نیز استفاده می‌شود و تاثیر مستقیمی در میزان علاقه مردم به دریافت و پرداخت وام دارد.
مفهوم نرخ بهره ارزهای دیجیتال
زمانی که یک فرد یا یک سازمان بخواهد وام دریافت کند، قبول می‌کند که موقع بازپرداخت، درصدی از مقدار وام را علاوه بر اصل مبلغ، به وام‌دهنده پرداخت کند که به آن «نرخ بهره» (Interest rate) گفته می‌شود.
نرخ بهره در دنیای ارزهای دیجیتال هم وجود دارد و باعث می‌شود کاربرها تمایل داشته باشند دارایی‌های دیجیتال خود را به‌صورت وام در اختیار دیگران قرار دهد تا از این طریق سود بیشتری عایدشان شود؛ یعنی این کار نسبت به نگهداری ارزها در کیف پول، سود بیشتری دارد، چون علاوه بر افزایش قیمت رمزارزها در طولانی مدت، مقدار آن‌ها نیز با دریافت سود حاصل از وام‌ها بیشتر می‌شود. در حقیقت نرخ بهره نوعی انگیزه بین کاربران ایجاد می‌کند و باعث می‌شود آن بخش از سرمایه‌ها که راکد و بی‌استفاده بودند نیز وارد یک چرخه جدید مالی شوند.
با وجود اینکه پلتفرم‌های وامدهی سود خوبی برای سرمایه‌گذارها دارند و همچنین باعث رشد صنعت کریپتو می‌شوند، اما هنوز درصد خیلی کمی از بازار به این حوزه اختصاص دارد و تازه اول راه است. با وجود اینکه ارزش بازار کریپتو چند ماهی است که ترلیون دلاری شده، حوزه وامدهی هنوز در محدوده‌ی ۲۰ میلیارد دلاری قرار دارد.
حجم کم سرمایه در گردش، یکی از مشکلات این حوزه نوپا است. دیگر فاکتور‌های مهم که بلوغ یک حوزه را نشان می‌دهند، «اختلاف نرخ بهره» (Interest rate Variance) و «نوسان نرخ بهره» (Interest rate Volatility) هستند که در ادامه بیشتر در موردشان صحبت می‌کنیم.
اختلاف نرخ بهره ارزهای دیجیتال
نرخ بهره در هر پلتفرم وامدهی و با توجه به نوع رمزارز، بسیار متغیر است. این نرخ‌ها می‌توانند از اعدادی زیر ۱ درصد تا بالای ۱۰ درصد تعیین شوند. این اعداد با توجه به مدل کاری پلتفرم و رمزارز مورد نظر مشخص می‌شوند. شرکت‌هایی مثل Nexo ارزهای دیجیتال را از کاربرهای معمولی قرض می‌گیرند و به‌صورت پول فیات (همان پول رایج کشورها) به دیگران وام پرداخت می‌کنند. از طرفی برخی شرکت‌ها مثل Genesis فقط به مشتری‌های سازمانی وام پرداخت می‌کنند و این کار را، هم به‌صورت ارز دیجیتال و هم به‌صورت پول فیات انجام می‌دهند.
پلتفرم‌های وامدهی حوزه‌ی «امور مالی غیرمتمرکز» (DeFi) مانند MakerDAO با محدود کردن دریافت و پرداخت وام به‌صورت ارز دیجیتال، این فرایند‌ها را تسهیل بخشیده‌اند. هر کدام از این پلتفرم‌ها در ازای خدماتی که به کاربرها می‌دهند، کارمزدهای مختلفی روی تراکنش‌ها اعمال می‌کنند و سعی دارند با طرح‌های تشویقی، کاربرهای بیشتری را به استفاده از پلتفرم خود جذب کنند.
به مرور زمان، شرکت‌ها یا پلتفرم‌هایی که نرخ بهره بالایی داشته باشند، کاربرهای خود را از دست می‌دهند و همچنین آن‌هایی که نرخ بهره خیلی پایینی ارائه می‌کنند، وام‌دهنده‌های کمتری به فعالیت در آن‌ها علاقه نشان می‌دهند. پس باید یک نوع نسبت داینامیک بین نرخ بهره و میزان عرضه و تقاضا برقرار باشد. هر چه این حوزه رشد می‌کند و بالغ‌تر می‌شود، شاهد این هستیم که نرخ بهره به ثبات بیشتری می‌رسد؛ اما تا زمان رسیدن به آن نقطه، همچنان شاهد پدیده‌ای به نام نوسان نرخ بهره هستیم که در ادامه بیشتر در مورد آن صحبت می‌کنیم.
نوسان نرخ بهره ارزهای دیجیتال
قیمت رمزارزها در بازار کریپتو به‌طور طبیعی نوسان زیادی دارد و همین موضوع روی نرخ بهره نیز تأثیر می‌گذارد. در حقیقت نرخ بهره‌ای که به وام‌های مختلف تعلق می‌گیرد ممکن است مدام تغییر کند و این چیزی است که باعث ناپایداری شرایط شده و محاسبات در مورد آینده را کمی دشوار می‌کند. برای مثال در سال ۲۰۱۹ در پلتفرم‌های «کامپوند» (Compound) و «dYdX»، نرخ بهره حساب‌هایی که ارز «اتر» (ETH) را به‌عنوان وام به کاربرها پرداخت کرده بودند، ناگهان از ۱.۳ درصد به ۰.۰۳ کاهش پیدا کرد.
این پدیده فقط مخصوص پلتفرم‌های غیرمتمرکز دیفای نیست، در همان سال ۲۰۱۹، نرخ بهره وام‌های اتریومی در پلتفرم وامدهی «سلسیوس» (Celsius) نیز از ۴.۵ درصد به ۲.۷۵ درصد کاهش داشت. علت چنین نوساناتی ممکن است در اثر کاهش تقاضا برای وام‌های اتریومی باشد که آن هم در اثر کاهش حجم معاملات این ارز در بازار به وجود می‌آید. چرا که در بازه ماه ژوئن تا دسامبر همان سال قیمت اتر از ۳۳۴ دلار به ۱۲۸ دلار سقوط کرده بود.
نکته مهمی که در مورد نوسانات بازار کریپتو باید به آن توجه کرد، نوسان قیمت بیت کوین است. بیشترین حجم بازار کریپتو همچنان در اختیار بیت کوین است و بین قیمت این ارز و سایر آلت کوین‌ها همبستگی شدیدی وجود دارد؛ پس می‌توان نتیجه گرفت که با نوسان قیمت بیت کوین، تمام بازار نوسان می‌کند که روی قیمت ارزهای موجود در پلتفرم‌های وامدهی نیز تأثیر دارد و باعث بالا و پایین رفتن نرخ بهره می‌شود.
اختلاف در تعداد دارایی ها
احتمالا تا اینجا متوجه شده‌اید که فضای کریپتوکارنسی‌ها، تنوع خدمات و سرویس‌های بسیار زیادی دارد و هیچ‌وقت نباید به این حوزه ساده بنگریم. حتی ارزهایی که در پلتفرم‌های وامدهی مورد استفاده قرار می‌گیرند هم از نظر نوع و تعداد با هم متفاوتند که به این پدیده اختلاف در تعداد دارایی‌ها گفته می‌شود.
به‌طور‌کلی پلتفرم‌های وامدهی غیرمتمرکز مثل MakerDAO ،Compound و dYdX به‌خاطر برخی پیچیدگی‌های فنی و محدودیت‌های پروتکل‌های مالی، قادر نیستند از تعداد زیادی رمزارز مثل پلتفرم‌های متمرکز پشتیبانی کنند. برای مثال پلتفرم‌های وامدهی که در بستر اتریوم فعالیت می‌کنند، تنها دارایی‌هایی را می‌توانند مدیریت کنند که قابلیت پیاده‌سازی روی این بلاک چین را داشته باشند.
یعنی فقط توکن‌های ERC-20. البته در آینده و با توسعه بلاک چین‌هایی مثل «پولکادات» (Polkadot) و «کازموس» (Cosmos) که قابلیت کراس چین و ارتباط بین بلاک چین‌ها را فراهم می‌کنند، این محدودیت برطرف خواهد شد. یعنی کوین‌ها، توکن‌ها و اطلاعات بلاک چین‌های مختلف را می‌توان بین شبکه‌های مختلف مبادله کرد.
سخن پایانی
در این مقاله مفهوم نرخ بهره در دنیای ارزهای دیجیتال را مورد بررسی قرار دادیم. از آنجایی که مفاهیم بهره و سود با موضوع وامدهی در ارتباط هستند، تاحدودی نیز پلتفرم‌های وامدهی را معرفی و برخی ویژگی‌های آن‌ها را بررسی کردیم. نرخ بهره می‌تواند به عنوان یک عامل انگیزه‌دهنده، کاربرهای زیادی را وارد این بازار کند. همچنین می‌تواند حجم قابل توجهی از سرمایه‌های بلااستفاده را به جریان بیندازد و باعث رونق بیشتر بازار شود.
نرخ بهره در فضای ارزهای دیجیتال به ناچار برخی از ویژگی‌های این حوزه مثل نوسانات بالا را به ارث برده است. به همین دلیل نباید موضوع وامدهی ارزهای دیجیتال را با سیستم‌های سنتی مقایسه کنیم؛ زیرا این بخش هنوز به بلوغ نرسیده و راه زیادی را برای رسیدن به ثبات نسبی در پیش دارد.
برای دریافت مشاوره تخصصی رایگان از کارشناسان ما، اطلاعات خواسته شده رو تکمیل فرمایید.
