ICO و IEO چه تفاوتی با یکدیگر دارند؟
اگر با دنیای ارزهای دیجیتال سروکار داشته باشید، هر روز با اصطلاحات جدید و پیچیده رو‌به‌رو خواهید شد. «عرضه اولیه سکه» (ICO) و «عرضه اولیه صرافی» (IEO) هم جزو همین اصطلاحات هستند. بنابراین تصمیم گرفتیم در این مقاله شما را با این دو روش محبوب و پرطرفدار جذب سرمایه بیشتر آشنا و در نهایت تفاوت‌های آن‌ها را با یکدیگر بررسی کنیم. پس با ما همراه باشید.
عرضه اولیه سکه چیست؟
«عرضه اولیه سکه» (ICO) از کلمه‌ی انگلیسی Initial Coin Offering گرفته شده است. عرضه اولیه سکه به عنوان یکی از روش‌های جذب سرمایه برای پروژههای ارز دیجیتال محسوب می‌شود. قابلیت بالای تکنولوژی بلاک چین باعث شده تا تعداد ایده‌های پیشنهادی توسعه‌دهندگان این حوزه روزبه‌روز افزایش پیدا کند.
در بیشتر موارد افراد در مرحله تامین بودجه برای اجرایی کردن ایده‌های خودشان به مشکل برمی‌خورند. همین موضوع باعث شد تا روش‌هایی مثل ICO مورد استفاده قرار بگیرند. توسعه‌دهندگان در عرضه اولیه سکه «وایت پیپر» یا همان اوراق سفید را به کاربران ارائه می‌دهند. وایت پیپر گزارشی از اهداف دراز مدت پروژه را در اختیار سرمایه‌گذاران قرار می‌دهد.
در حقیقت طبق گفته کارشناسان بهتر است که قبل سرمایه‌گذاری، وایت پیپر ارز دیجیتال مورد نظر را با دقت بررسی کنید و در مرحله بعد با توجه به اطلاعاتی که دارید، تصمیم بگیرید که آیا پروژه آینده‌داری را برای سرمایه‌گذاری انتخاب کرده‌اید یا خیر؟
در ICO توسعه‌دهندگان تنها طرح اولیه پروژه را به کاربران ارائه می‌دهند، پس پروژه در مراحل اولیه قرار دارد و هنوز به جایگاه خاصی نرسیده است. توسعه‌دهندگان پروژه به‌صورت مستقیم با سرمایه‌گذاران ارتباط برقرار می‌کنند و با به‌کارگیری روش‌های مختلف تبلیغاتی و بازاریابی، بودجه لازم را برای عملی کردن پروژه از کاربران دریافت می‌کنند.
ریسک سرمایه‌گذاری در پروژههای این چنینی بسیار بالا است. طی سال‌های اخیر افراد زیادی با ارائه پروژههای ICO دروغین، سرمایه کاربران را بالا کشیدند. از آنجایی که افراد تجربه خوبی از سرمایه‌گذاری در عرضه اولیه سکه ندارند، دیگر در پروژههای این چنینی مشارکت نمی‌کنند. همین موضوع باعث شده تا توسعه‌دهندگان از روش دیگری به نام عرضه اولیه صرافی یا IEO برای جذب سرمایه استفاده کنند.
اولین پروژه ICO در سال ۲۰۱۳ انجام شد. پروژه اتریوم هم در سال ۲۰۱۴ با عرضه اولیه سکه فعالیت خودش را در این حوزه آغاز کرد و تنها در ۱۲ طول ساعت توانست ۲.۳ میلیون دلار سرمایه جذب کند. پروژههای ICO به مرور در بین کاربران ترویج پیدا کرد. ۵۴ تیم تحقیقاتی در سال ۲۰۱۶ با انتخاب عرضه اولیه سکه مبلغی حدود ۱۰۳ میلیون دلار سرمایه جذب کردند.
این روند افزایشی در سال ۲۰۱۷ به اوج خود رسید و طبق آمارهای ارائه‌شده، ۹۲ پروژه مبلغی برابر با ۱.۲۵ میلیارد دلار سرمایه به دست آوردند. جالب است بدانید که کشورهای کره جنوبی و چین به‌کارگیری عرضه اولیه سکه را ممنوع اعلام کردند. از سوی دیگر کشورهای آمریکا، روسیه، انگلستان و سنگاپور بیشترین پروژههای ICO را داشتند.
مزایا و معایب عرضه اولیه سکه (ICO)
همانطور که گفته شد عرضه اولیه سکه تنها یکی از راه‌های جذب سرمایه برای پروژههای استارت‌آپ در حوزه ارز دیجیتال است. پس بهتر است که قبل از سرمایه‌گذاری مزایا، معایب و تمام جوانب شیوه انتخابی خود را با دقت بسنجید. در این بخش به مزایا و معایب مشارکت مستقیم با توسعه‌دهندگان پروژه از طریق ICO می‌پردازیم.
مزایا عرضه اولیه سکه
تمام مردم از سراسر جهان می‌توانند در پروژههای ICO مشارکت و سرمایه‌گذاری کنند. از دید کارشناسان این ویژگی یکی از مزایای اصلی عرضه اولیه سکه محسوب می‌شود. شما با فراهم کردن بودجه لازم در شکل‌گیری و توسعه یک ارز دیجیتال نقش مهمی را ایفا می‌کنید. پس ممکن است بعدها شما را به عنوان یکی از توسعه‌دهندگان اصلی پروژه بشناسند. همانطور که گفته شد، توکن ارز دیجیتال در روش عرضه اولیه سکه پیش فروش می‌شود. بنابراین توکن‌ها در این مرحله با قیمت بسیار پایینی به کاربران فروخته می‌شوند.
معایب عرضه اولیه سکه
از سوی دیگر ریسک سرمایه‌گذاری در پروژههای ICO بسیار بالا است چرا که توسعه‌دهندگان این قبیل پروژه‌ها غالبا به دنبال عملی کردن ایده‌های ذهنی خود در دنیای واقعی هستند. علاوه بر آن هیچ یک از پروژههای عرضه اولیه به‌صورت رسمی به ثبت نرسیده‌اند، پس از قانون و مقررات خاصی تبعیت نمی‌کنند.
عرضه اولیه صرافی (IEO) چیست؟
همانطور که گفته شد، ICO از ضعف‌های سیستمی برخوردار است و بسیاری از کاربران با توجه به این موضوع از مشارکت با پروژههای عرضه اولیه سکه صرف نظر می‌کنند. همین موضوع باعث شد تا سرمایه‌گذاران از راه‌های دیگر مانند «عرضه اولیه صرافی» یا همان IEO استفاده کنند. نماد IEO مخفف اصطلاح انگلیسی Initial Exchange Offering است.
در عرضه اولیه صرافی، توسعه‌دهندگان از اعتبار و جایگاه صرافیها برای جذب سرمایه استفاده می‌کنند. در حقیقت اعضای اصلی تیم پروژه به ازای پرداخت یک مبلغ مشخص از صرافی می‌خواهند که ایده پیشنهادی آن‌ها را به کاربران شبکه معرفی کند و علاوه بر آن خدمات خرید، فروش و ترید ارز دیجیتال مورد نظر را در اختیار کاربران قرار دهد.
در حقیقت صرافی در یک بازه زمانی مشخص توکن ارز دیجیتال مورد نظر را به فروش می‌رساند. نکته قابل توجه این است که پروژه پیشنهادی بعد از اتمام فرایند پیش فروش، در لیست سایر ارزهای دیجیتال صرافی قرار می‌گیرد. به بیان ساده‌تر صرافی از آن پس تمام خدمات مربوط به ارز دیجیتال مورد نظر را تحت پوشش قرار می‌دهد، پس کاربران به‌راحتی می‌توانند از با استفاده از خدمات شبکه ارز دیجیتال را خرید و فروش کنند.
صرافی در این روش به عنوان یک واسطه بین توسعه‌دهندگان و سرمایه‌گذاران عمل می‌کند. صرافی قبل از همکاری و تأیید پروژههای پیشنهادی توسعه‌دهندگان تحقیقات و بررسی‌های لازم را انجام می‌دهد. این مرحله در عرضه اولیه صرافی از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است، اما چرا؟!
صرافیها بیشتر به دنبال جلب اعتماد کاربران هستند و سعی می‌کنند تا خدمات امنیتی قابل قبولی را در اختیار کاربران خود قرار دهند. پس سعی دارند به هر طریقی که شده اعتبار و جایگاه خود را حفظ کنند و پروژههای آینده‌دار را به کاربران شبکه خود معرفی کنند. همین موضوع باعث شده تا کاربران با اطمینان بیشتر و خیال راحت‌تری در پروژههای IEO مشارکت داشته باشند.
مزایا و معایب عرضه اولیه صرافی (IEO)
IEO به عنوان گزینه جایگزین برای ICO طراحی شده است، اما همچنان ایراداتی در آن دیده می‌شود. انتخاب هر یک از روش‌ها مزایا و معایب خاص خودش را دارد. قصد داریم تا در این بخش به مزایا و معایب عرضه اولیه صرافی بپردازیم.
مزایای عرضه اولیه صرافی
همانطور که گفته شد در عرضه اولیه صرافی، توسعه‌دهندگان از جایگاه و اعتبار صرافی استفاده می‌کنند. در حقیقت هر صرافی قبل از اعلام همکاری تمام جوانب پروژه را می‌سنجد تا اعتبار خود را در بین کاربران از دست ندهد. همین موضوع باعث شده تا کاربران با خیال راحت‌تری پروژههای IEO را برای سرمایه‌گذاری انتخاب کنند.
در بیشتر موارد صرافیها با پروژههای قوی و آینده‌دار همکاری می‌کنند. پس احتمال اینکه کاربران با خرید توکن‌ها سود کسب کنند، بالا است. علاوه بر تمام مواردی که گفته شد، فرایند خرید و فروش در بستر صرافی انجام می‌شود. به گفته کارشناسان تجربه کاربری خوب هم یکی از مزایا و ویژگی‌های مثبت دیگر مشارکت با پروژههای IEO است.
معایب عرضه اولیه صرافی
در IEO، توسعه‌دهندگان مبلغ مشخصی را به صرافی پرداخت می‌کنند تا پروژه آن‌ها را به کاربران صرافی معرفی کنند. برخی از پروژه‌ها بودجه لازم برای مشارکت با صرافیها را ندارند. بیشتر ایده‌پردازان این موضوع را به عنوان یکی از معایب اصلی عرضه اولیه صرافی می‌شناسند. همانطور که در بخش قبل هم گفته شد، صرافیها قبل از اعلام همکاری تمام جوانب پروژه را با دقت بررسی می‌کنند.
اما یکی از الزامات فعالیت در حوزه ارزهای دیجیتال عملکرد هوشمندانه و محتاطانه شماست. طبق تحقیقات صورت‌گرفته در برخی از موارد صرافیها با استفاده از پروژههای IEO سرمایه کاربران زیادی را بالا می‌کشند.
پس بهتر است که برای جلوگیری از هرگونه ضرر احتمالی خودتان درباره اهداف پروژه تحقیق کنید تا بتوانید به یک نتیجه کلی برسید. علاوه بر تمام نکاتی که گفته شد، در برخی از موارد نهنگ‌های بازار ارزهای دیجیتال با خرید سهم زیادی از توکن‌ها، قیمت را به نفع خودشان تغییر می‌دهند و در این بین کاربران ضررهای قابل توجهی متحمل می‌شوند.
مقایسه عرضه اولیه سکه (ICO) و عرضه اولیه صرافی (IEO)
خب احتمالا حالا که تعریف اصطلاحات عرضه اولیه سکه و عرضه اولیه صرافی می‌دانید، می‌توانید تفاوت‌ها و شباهت‌های این دو روش جذب سرمایه را حدس بزنید و آن‌ها را با هم مقایسه کنید. در این بخش تفاوت‌های اصلی این دو روش را با یگدیگر مورد بررسی قرار می‌دهیم.
- حضور واسطه (شخص ثالث): یکی از تفاوت‌های ساختاری IEO با ICO حضور واسطه یا همان صرافی در فرایند جذب سرمایه است. همانطور که می‌دانید در IEO توسعه‌دهندگان به‌صورت مستقیم با سرمایه‌گذاران در ارتباط نیستند و صرافی واسطه بین آن‌هاست. اما در عرضه‌ی اولیه سکه ایده‌پردازان پروژه مستقیما با کاربران و سرمایه‌گذاران ارتباط برقرار می‌کنند. علاوه بر آن یکی از الزامات همکاری با پروژههای IEO پیروی از قوانین صرافی است. تمام مراحل در پروژههای IEO زیر نظر و تحت کنترل صرافی به انجام می‌رسند. اما سرمایه‌گذاران در عرضه اولیه سکه از قانون خاصی پیروی نمی‌کنند.
- تمرکز زدایی: همانطور که می‌دانید هدف اصلی از تأسیس ارزهای دیجیتال تمرکززدایی سازمان‌هاست. اما ساختار عرضه اولیه صرافی با این هدف، تناقض دارد چرا که در IEO تنها کاربران صرافی می‌توانند توکن ارز دیجیتال مورد نظر را خریداری کنند. در این بین ساکنین برخی از کشورها به دلیل محدودیت‌های اعمال‌شده توسط صرافیها به خدمات شبکه دسترسی ندارند. اما در عرضه اولیه سکه عموم مردم جهان می‌توانند با مراجعه به وب‌سایت رسمی پروژه مقداری از سهام را خریداری کنند. پس ساختار این روش مطابق با هدف اصلی ارزهای دیجیتال طراحی شده است.
- اطلاعات کاربران: سرمایه‌گذاران برای مشارکت در پروژه باید در صرافی ثبت‌نام کنند. شما برای ایجاد حساب کاربری باید اطلاعات دقیقی را از خودتان به صرافی ارائه دهید. هر کاربر بعد از گذراندن مراحل احراز هویت و بررسی قوانین ضد پولشویی حق مشارکت در پروژه را خواهد داشت. پس با توجه به این ساختار می‌توان گفت که IEO خدمات امنیتی بهتری را در اختیار کاربران خود قرار می‌دهد. اما در عرضه اولیه سکه توسعه‌دهندگان اطلاعات دقیقی از سرمایه‌گذاران پروژه ندارند و همین موضوع موجب می‌شود تا برخی از کاربران ساختار کلی پروژه را قبول نداشته باشند.
- نحوه مشارکت: توسعه‌دهندگان پروژههای ICO برای جذب سرمایه فقط به یک وب‌سایت و وایت پیپر نیاز دارند. در بیشتر موارد شما نمی‌توانید اطلاعات زیادی از پروژه داشته باشید. اما ساختار عرضه اولیه صرافی کاملا متفاوت است. صرافیها معمولا از قوانین و مقررات خاص خودشان پیروی می‌کنند و برای حفظ اعتبارشان در بین کاربران قبل از شروع همکاری تمام اطلاعات پروژه را بادقت بررسی می‌کنند.
| عرضه اولیه سکه (ICO) | عرضه اولیه صرافی (IEO) | |
| سرمایه‌گذاران | عموم مردم جهان | تنها کاربران صرافی مورد نظر |
| طرف قرارداد سرمایه‌گذاران | توسعه‌دهندگان پروژه | صرافی |
| قرارداد | قرارداد هوشمند | حساب کاربری صرافی |
| نظارت و مدیریت پروژه | اعضای تیم پروژه | صرافی |
| ارزیابی پروژه | اعضای تیم پروژه | کارشناسان صرافی |
| ارزیابی اطلاعات سرمایه‌گذاران | احراز هویت و قوانین ضد پولشویی | شخص ثالث |
| هزینه راه‌اندازی پروژه | کم | بالا |
| نقدینگی | کم | بالا |
| سیستم امنیتی | کم | بالا |
سخن پایانی
با در نظر گرفتن نکاتی که گفته شد بی شک مزایای عرضه اولیه صرافی به نسبت پروژههای عرضه‌ی اولیه سکه بیشتر است. اما صرافیها هم مورد حمله‌های سایبری قرار می‌گیرند و هک شدن آن‌ها غیرممکن نیست.
پس بهتر است برای حفظ سرمایه و جلوگیری از ضررهای احتمالی قبل از سرمایه‌گذاری در پروژههای حوزه ارز دیجیتال، تمام جوانب را با دقت بسنجید و محتاطانه عمل کنید.
برای دریافت مشاوره تخصصی رایگان از کارشناسان ما، اطلاعات خواسته شده رو تکمیل فرمایید.
