آموزش الگوی سر و شانه در تحلیل تکنیکال | ساده و کاربردی
الگوی سر و شانه یکی از معتبرترین و محبوب‌ترین الگوهای موجود در تحلیل تکنیکال است که معامله‌گران زیادی روزانه از آن استفاده می‌کنند. شاید دلیل این محبوبیت ظاهر خاص الگوی سر و شانه باشد که باعث می‌شود حتی کاربران کم‌تجربه نیز در تشخیص آن مشکل چندانی نداشته باشند.
بنابراین از آنجایی که بسیار از معامله‌گران بازارهای مالی با الگوی سر و شانه کار می‌کنند، آشنایی با آن می‌تواند فرصت‌های سرمایه‌گذاری جدیدی را در اختیارتان قرار دهد. از همین رو در مقاله امروز می‌خواهیم در مورد الگوی سر و شانه و انواع آن صحبت کنیم و ببینیم که اصلا چرا به این الگو سر و شانه گفته می‌شود.
علاوه بر این در مورد آموزش شناسایی این الگو و همچنین مثال‌های مختلف آن نیز بحث خواهیم کرد تا کاملا با نحوه استفاده از سر و شانه در معاملات خود آشنا شوید. لطفا تا انتها همراه ما باشید.
الگوی سر و شانه چیست؟
الگوی سر و شانه یا «هد اند شولدرز» (Head and Shoulders) یک الگو در تحلیل تکنیکال است که روی نمودار قیمت یک دارایی شکل می‌گیرد. الگوی سر و شانه معمولا در انتهای یک روند صعودی شکل می‌گیرد و نشان‌دهنده‌ی تغییر روند و کاهش قیمت است. با این حال الگوی سر و شانه انواع دیگری نیز دارد که در ادامه در مورد آن‌ها صحبت خواهیم کرد.
برای کسانی که نمی‌دانند باید عرض کنیم که تحلیل تکنیکال روشی برای تحلیل تاریخچه قیمت یک دارایی و پیدا کردن موقعیت‌های معاملاتی سودآور است که توسط سرمایه‌گذاران و معامله‌گران استفاده می‌شود. منظور از الگو نیز شکل‌ها و ترکیب‌های خاصی است که روی نمودار قیمت یکی دارایی تشکیل می‌شود و با استفاده از آن می‌توان روند حرکت بعدی نمودار را پیش‌بینی کرد. الگوهای مختلفی در تحلیل تکنیکال وجود دارد که الگوی سر و شانه تنها یکی از آن‌ها است.
این الگوها تنها نقش یک شاخص را بازی کرده و کاملا به نوع تشخیص و دید معامله‌گر بستگی دارند. با این حال الگوی سر و شانه به دلیل اینکه در گذشته بارها امتحان خود را پس داده است، به عنوان یکی از قابل اعتمادترین و دقیق‌ترین الگوهای تحلیل تکنیکال به حساب می‌آید.
شکل‌گیری الگوی سر و شانه روی نمودار
الگوی سر و شانه روی نمودار قیمت یک دارایی به شکل سه قله تشکیل می‌شود که قله میانی نسبت به دو قله کناری، ارتفاع بیشتری دارد. به قله میانی سر و به دو قله کناری شانه گفته می‌شود. این الگو به دلیل شباهت به شکل ظاهری سر و شانه انسان، به الگوی سر و شانه یا Head and Shoulders معروف شده است.
در حالت کلی الگوی سر و شانه از چهار بخش زیر تشکیل می‌شود:
- شانه اول زمانی شکل می‌گیرد که در یک روند صعودی قیمت‌ها افزایش یافته و بعد از مدتی با اصلاح روبه‌رو می‌شود.
- بعد از شروع دوباره روند صعودی قیمت، دارایی مورد نظر از شانه اول نیز بالاتر می‌رود و بدین ترتیب سر این الگو تشکیل می‌شود.
- شانه دوم نیز زمانی شکل می‌گیرد که قیمت از ناحیه سر الگو کاهش یافته، دوباره مقداری افزایش یافته و سپس دوباره به پایین کاهش پیدا می‌کند.
- در نهایت الگوی سر و شانه تکمیل می‌شود و زمانی که قیمت دوباره کاهش یافته و از خط پایین نمودار که یک حمایت یا مقاومت است، پایین‌تر می‌رود، سیگنال تغییر روند صادر می‌شود. به این خط پایین خط گردن یا Neckline نیز گفته می‌شود.
فراموش نکنید که الگوی سر و شانه نیز مانند هر الگوی دیگر، هیچ‌وقت به شکل بی‌نقص شکل نمی‌گیرد و نوسانات قیمتی بین شانه‌ها و سر الگو نیز وجود خواهد داشت. بنابراین ممکن است تشخیص الگوی سر و شانه در نمودار واقعی قیمت یک دارایی با شکل‌های بی‌نقص و مرتبی که در کتاب‌ها و آموزش‌های مختلف می‌بینید، کمی متفاوت باشد.
انواع الگوی سر و شانه در تحلیل تکنیکال
الگوی سر و شانه انواع مختلفی دارد که اصلی‌ترین آن همان الگوی سر و شانه است که در بخش‌های قبلی در مورد آن صحبت کردیم و گفتیم که در انتهای یک روند صعودی تشکیل شده و خبر از تغییر روند به نزولی می‌دهد.
نوع دیگر این الگو، الگوی سر و شانه معکوس یا «اینورس هد اند شولدرز» (Inverse Head and Shoulders) است که البته به آن «ریورس هد اند شولدرز» (Reverse Head and Shoulders) نیز گفته می‌شود. الگوی سر و شانه معکوس نیز همان ساختار الگوی سر و شانه معمولی را دارد؛ با این تفاوت که شکل آن به شکل وارونه بوده و در انتهای یک روند نزولی تشکیل می‌شود. الگوی سر و شانه معکوس نشان‌گر تغییر روند از نزولی به صعودی است و می‌توان بعد از تکمیل این الگو انتظار شروع یک روند صعودی را داشت.
علاوه بر این، الگوی سر و شانه پیچیده یا «کامپلکس هد اند شولدرز» (Complex Head and Shoulders) را داریم که تشخیص آن به راحتی تشخیص سر و شانه معمولی و معکوس نیست. الگوی سر و شانه پیچیده به جای یک شانه در هر طرف، از دو شانه در هر طرف و یک سر تشکیل شده و معمولا تغییر روند در آن با سرعت کمتری انجام می‌شود.
در نهایت ممکن است الگوی سر و شانه بعد از تکمیل خود با شکست مواجه شود و تغییر روند شکل نگیرد. بدین ترتیب روند قبلی به حرکت خود ادامه می‌دهد و برای همین به این الگو، الگوی سر و شانه شکست‌خورده یا «فیلد هد اند شولدرز» (Failed Head and Shoulders) گفته می‌شود.
الگوی سر و شانه چه اطلاعاتی در اختیار ما قرار می‌دهد؟
الگوی سر و شانه از آنجایی برای معامله‌گران مهم است که با تشخیص صحیح آن می‌توان هدف‌های خرید و فروش را با دقت بیشتری تعیین و سفارشات حد سود و حد ضرر خود را ثبت کرد. این کار بعد از شکست قطعی خط گردن انجام می‌شود و به راحتی می‌توان هدف‌های قیمتی را مشخص کرد.
برای استفاده صحیح از الگوی سر و شانه و تعیین دقیق نقاط ورود و خروج به معامله، باید حتما منتظر تکمیل آن باشیم. دلیل آن هم این است که احتمال دارد الگوی سر و شانه به طور کامل شکل نگیرد و با الگوی دیگری مواجه باشیم. بنابراین اگر روی نمودار قیمت یک دارایی با الگوی در حال تشکیل سر و شانه مواجه شدید، بهتر است با دقت آن نمودار را تحت نظر بگیرید و تا الگو تکمیل نشده، وارد هیچ معامله‌ای نشوید.
در الگوی سر و شانه حد ضرر بالای قیمتی که در ناحیه‌ی سر الگو شکل گرفته قرار داده می‌شود و در الگوی سر و شانه معکوس این کار در پایین ناحیه‌ی سر الگو انجام می‌شود. برای اینکه بهتر با نحوه تعیین هدف‌های قیمتی در الگوی سر و شانه آشنا شوید، در بخش بعدی با جزئیات بیشتری در این مورد صحبت می‌کنیم.
آموزش تعیین نقاط ورود و خروج با استفاده از الگوی سر و شانه
برای اینکه بدانیم بعد از تشکیل الگوی سر و شانه، قیمت یک دارایی چقدر از سطح شکسته شده بالاتر یا پایین‌تر خواهد رفت باید طبق اصول این الگو، هدف‌های قیمتی خود را تعیین کنیم.
برای این کار حد سود خود را برابر با فاصله عمودی بین بالاترین نقطه الگو (سر) و پایین‌ترین نقطه الگو (خط گردن) در نظر می‌گیریم. این هدف قیمتی حداکثر سودی است که می‌توان بعد از تشکیل الگوی سر و شانه از معاملات گرفت. به عبارت دیگر زمانی که قیمت یک دارایی به این هدف رسید، معامله خود را با کسب یک سود بهینه می‌بندیم.
برای مثال فرض کنید، فاصله بین سر و خط گردن الگوی سر و شانه ۱۰ دلار است. زمانی که این الگو با شکسته شدن خط گردن تکمیل شود می‌توان انتظار داشت که قیمت این دارایی حداقل ۱۰ دلار دیگر پایین‌تر خواهد رفت.
به عبارت دیگر اگر قیمت یک دارایی در قسمت سر الگو عدد ۱۰۰ دلار و در قسمت خط گردن ۹۰ دلار باشد فاصله‌ی این دو ۱۰ دلار است. اکنون برای اینکه بفهمیم بعد از شکست خط گردن قیمت تا کجا پایین خواهد رفت تنها کافی است این فاصله را از خط گردن کم کنیم که در این صورت اگر از ۹۰ مقدار ۱۰ دلار کم شود با عدد ۸۰ روبه‌رو خواهیم شد. بنابراین قیمت هدف ما یا حد سود ما عدد ۸۰ است و می‌توانیم در این قیمت از معامله خارج شویم.
در مورد نقطه‌ی ورود نیز باید بگوییم که معمول‌ترین قیمت برای باز کردن معامله بعد از شکسته‌شدن خط گردن است. برای یک معامله مطمئن نیز می‌توان منتظر یک اصلاح قیمت و بازگشت به سطح خط گردن داشت و سپس وارد معامله شد. با این حال ممکن است قیمت بدون بازگشت، به حرکت خود ادامه دهد و از معامله جا بمانیم.
سیگنال‌های دیگر برای تایید الگوی سر و شانه
شناسایی و یادداشت نقاط ورود و خروج به معامله و هر متغیر دیگری که می‌تواند روی موفقیت‌آمیز بودن یک معامله نقش داشته باشد، کاری پسندیده است که انجام آن نیز پیشنهاد می‌شود. یکی از بزرگترین مولفه‌های یک ترید موفقیت‌آمیز و پرسود، تعریف ریسک احتمالی و پاداش دریافتی است که همه ما آن را تحت عنوان ریسک به ریوارد (Risk/Reward) می‌شناسیم.
با این حال فراموش نکنید که حتی بعد از تکمیل الگوی سر و شانه و شکسته شدن خط گردن هم احتمال دارد روند بازار تغییر نکند. برای همین بهتر است عوامل و سیگنال‌های دیگری را نیز در هنگام باز کردن معامله در نظر بگیریم.
به عنوان مثال، یکی از این متغیرها که می‌تواند نقش سیگنال را برای ما بازی کند حجم معاملات است. در الگوی سر و شانه معکوس ایده‌آل این است که با تشکیل الگو، حجم معاملات افزایش یابد. این موضوع نشان می‌دهد که خریداران در بازار حضور دارند و احتمال برگشت قیمت بالاست. در الگوی سر و شانه‌ی عادی نیز کاهش حجم معاملات می‌تواند سیگنال‌دهنده برگشت بازار باشد.
نکته‌ی دیگر توجه به سطوح حمایت و مقاومت قبلی آن دارایی است. اگر قیمت هدف ما نزدیک به سطح حمایت قبلی باشد نشان از قدرت و دقت بالای آن دارد. علاوه بر این می‌توان از سطوح اصلاحی فیبوناچی نیز برای اعتبار بخشیدن به الگوی سر و شانه استفاده کرد.
سخن پایانی
الگوی سر و شانه و انواع مختلف آن یکی از محبوب‌ترین و پراستفاده‌ترین الگوها در تحلیل تکنیکال هستند که بسیاری از معامله‌گران حرفه‌ای از آن استفاده می‌کنند. بنابراین آشنایی با این الگو و نحوه معامله بر اساس آن از اهمیت بالایی برخوردار است.
برای این که شما هم بتوانید الگوی سر و شانه و سر و شانه معکوس را روی نمودار شناسایی کنید و مهم‌تر از همه برای این که بتوانید نقاط ورود و خروج به معامله را نیز تعیین کنید، در این مقاله سعی کردیم با ارائه‌ی مثال‌های مختلف و با زبانی ساده این الگو را به شما آموزش دهیم.
امیدواریم دفعه بعدی که نمودار قیمت یک دارایی را باز می‌کنید، بتوانید قسمت‌های مختلف الگوی سر و شانه مثل خط گردن را تشخیص دهید و حد سود و حد ضرر خود را متناسب با آن انتخاب کنید.
برای دریافت مشاوره تخصصی رایگان از کارشناسان ما، اطلاعات خواسته شده رو تکمیل فرمایید.
