آموزش الگوهای هارمونیک | رد پای طبیعت در بازارهای مالی
یکی از ویژگی‌های اساسی هر بازار مالی بحث عدم قطعیت در آن است که باعث می‌شود هیچ‌کس نتواند با اطمینان کامل در مورد روند حرکت بعدی بازار اظهار نظر کند. با این حال، گذشت زمان و تحلیل تاریخچه قیمت دارایی‌های مختلف باعث شده تا روش‌های خاصی برای پیش‌گویی حرکت قیمت یک دارایی به وجود بیاید.
از تحلیل فاندامنتال و تحلیل تکنیکال گرفته تا انواع الگوهای پرایس اکشن و اندیکاتورها همگی برای این کار ایجاد شده‌اند و با استفاده از آن‌ها می‌توان تاحدودی جهت حرکت بازار را با احتمال بیشتری تحلیل کرد. در این بین یکی از روش‌های تحلیل بازار که توجه کمتری به آن می‌شود، معامله براساس الگوهای هارمونیک است که در این مقاله می‌خواهیم در مورد آن صحبت کنیم.
بنابراین اگر سوالاتی مثل اینکه «الگوی هارمونیک چیست؟» یا «چگونه براساس الگوهای هارمونیک معامله کنیم؟» ذهن شما را درگیر کرده است، حتما تا انتهای مقاله همراه ما باشید. کسی چه می‌داند شاید الگوهای هارمونیک همان تکه پازل گم‌شده استراتژی معاملاتی‌تان باشد که می‌تواند شما را به سوددهی برساند!
الگوی هارمونیک چیست؟
«الگوهای هارمونیک» یا به انگلیسی (Harmonic Patterns) به شکل‌ها و طرح‌های خاصی گفته می‌شود که روی نمودار قیمت دارایی‌های مختلف تشکیل شده و در تحلیل تکنیکال از آن برای پیش‌بینی حرکت بعدی قیمت استفاده می‌شود.
در حقیقت یک معامله‌گر می‌تواند با تحلیل الگوهای هارمونیک تشکیل شده روی نمودار قیمت یک دارایی، افزایش یا کاهش قیمت آن را از قبل تشخیص داده و متناسب با آن معاملات خود را تنظیم کند.
مانند بیشتر الگوهای موجود در تحلیل تکنیکال، الگوهای هارمونیک نیز زمانی قدرت واقعی خود را نشان می‌دهند که بعد از تشکیل کامل آن‌ها اقدام به معامله کنیم. یکی از اشتباهات پرتکرار معامله‌گران و افراد مختلف این است که چون فکر می‌کنند اگر قسمتی از الگو شکل بگیرد پس حتما تکمیل هم خواهد شد، قبل از نهایی شدن شکل این الگوها معامله می‌کنند.
الگوهای هارمونیک نیاز به صبر و تحمل دارند، اما بعد از اینکه شکل نهایی آن‌ها تکمیل شد، می‌توان اطلاعات بسیار مفیدی را در مورد روند حرکت احتمالی بعدی قیمت یک دارایی به دست آورد.
بیایید در ادامه با جزئیات بیشتری در مورد نحوه شکل‌گیری الگوهای هارمونیک و انواع مختلف آن صحبت کنیم.
قوانین شکل‌گیری الگوهای هارمونیک
برخلاف الگوهای کلاسیکی مثل الگوی مثلث یا الگوی سر و شانه، الگوهای هارمونیک تنها در صورتی معتبر در نظر گرفته می‌شوند که یک سری نیازمندی‌ها در آن رعایت شده باشد. این موضوع باعث می‌شود تا مشکل برداشت سلیقه‌ای الگوهای کلاسیک از بین برود. این نیازمندی‌ها براساس سطوح اصلاحی فیبوناچی و نوع گسترده آن تعیین می‌شوند و برای همین آشنایی با ابزار فیبوناچی ضروری است.
قبلا به طور کامل در مورد اعداد فیبوناچی و نسبت‌های طلایی آن صحبت کرده‌ایم و اگر می‌خواهید اطلاعات بیشتری در این زمینه به دست بیاورید حتما قبل از خواندن ادامه مقاله، مقاله «آشنایی با اعداد فیبوناچی» را مطالعه کنید.
بهترین الگوهای هارمونیک در تحلیل تکنیکال
الگوهای هارمونیک انواع مختلفی دارند که برخی از آن‌ها نسبت به بقیه پرتکرارتر هستند. به عنوان مثال الگوهای خفاش، پروانه، خرچنگ، AB=CD و گارتلی همگی یک الگوی هارمونیک به حساب می‌آیند و هر معامله‌گر هارمونیکی باید با آن‌ها آشنا باشد.
هر کدام از این الگوها به دو نسخه صعودی یا «گاوی» (Bullish) و نزولی یا «خرسی» (Bearish) تقسیم می‌شوند. این یعنی شکل ظاهر شدن هر کدام از این الگوها می‌تواند بیانگر افزایش یا کاهش قیمت باشد. موضوع مهم دیگر این است که هر کدام از الگوهای هارمونیک ظاهر متفاوت و نسبت‌های فیبوناچی جداگانه‌ای دارند که حتما برای معتبر در نظر گرفتن این الگوها باید این نسبت‌ها رعایت شده باشند.
الگوهای هارمونیک در تمام بازارهای مالی قابل استفاده هستند و فرقی نمی‌کند که در بازار ارزهای دیجیتال معامله می‌کنید یا در بازار سهام، بازار فارکس یا بازار بورس کالا فعال هستید. علاوه بر این، الگوهای هارمونیکی که در ادامه به طور اختصاصی در مورد هر کدام صحبت خواهیم کرد، هرکدام استراتژی‌های معاملاتی خاص خود را دارند که شامل نقاط ورود و خروج به معامله، تعیین حد ضرر و حد سود می‌شود.
الگوی هارمونیک خفاش
الگوی خفاش یا «بت» (Bat) اولین الگوی هارمونیکی است که می‌خواهیم با آن آشنا شویم. نسخه صعودی الگوی خفاش در تصویر زیر که مربوط به جفت‌ارز یورو/دلار در تایم فریم چهار ساعته است، نمایش داده شده است. اعداد روی تصویر نشان‌دهنده سطوح اصلاحی و گسترده هستند که در پارامترهای این الگو قرار می‌گیرند. در قسمت راست تصویر نیز سطوح اصلاحی فیبوناچی نقاط احتمالی حد سود را نشان می‌دهند که معمول‌ترین آن‌ها سطوح ۰.۵ و ۱ است.
الگوی هارمونیک خفاش صعودی یا گاوی از نظر ظاهری شبیه حرف M انگلیسی کشیده شده است. در این الگو قیمت با افزایش خود ساق سمت چپ خود را از نقطه X تا A تشکیل می‌دهد و سپس با یک اصلاح به اندازه‌ای کمتر از سطح ۰.۶۱۸ فیبوناچی خط XA پایین می‌آید.
در این نقطه ایده‌آل‌ترین سطح اصلاح سطح ۰.۳۸۲ تا ۰.۵ است. بعد از این اصلاح قیمت دوباره افزایش می‌یابد که روی شکل با خط BC نمایش داده شده است. این افزایش نیز به اندازه ۰.۳۸۲ تا ۰.۸۸۶ موج AB اصلاح می‌کند. در ادامه نیز موج نزولی دیگری که با خط CD نشان داده شده، تشکیل می‌شود که ۱.۶۱۸ تا ۲.۶۱۸ خط BC است.
نقطه D باید نزدیک سطح اصلاحی ۰.۸۸۶ خط XA باشد. در این لحظه انتظار می‌رود تا قیمت از این سطح احتمالی برگشتی رو به بالا حرکت کند. بسیاری از معامله‌گران ترجیح می‌دهند تا بعد از اینکه حرکت صعودی آغاز شد وارد معامله شوند. در این صورت حد ضرر معامله نیز در زیر اصلاح اخیر نزدیک نقطه D یا زیر X قرار داده می‌شود.
هدف‌های قیمتی برای خروج از معامله نیز براساس نسبت‌های فیبوناچی انتخاب می‌شوند. این هدف‌ها بین نقاط A تا D قرار دارند و حتی ممکن است از A نیز فراتر بروند. محبوب‌ترین سطوح برای قرار دادن حد سود سطوح ۰.۵، ۰.۶۱۸ و ۱ (در نزدیکی A) و سطح ۱.۶۱۸ (که در بالای A است) هستند، زیرا این سطوح می‌توانند در آینده نقش حمایت و مقاومت را بازی کنند.
الگوی هارمونیک خفاش نزولی نیز شبیه حرف انگلیسی W کشیده شده است. در این نسخه نیز نسبت‌ها همان‌ها هستند با این تفاوت که قیمت از نقطه X تا A کاهش پیدا می‌کند، خط AB حرکت رو به بالا، خط BC حرکت رو به پایین و در نهایت خط CD نیز موج صعودی بعدی است. نقطه D نیز نقطه‌ای است که معامله‌گران به آن با هدف کاهش قیمت نگاه خواهند کرد.
الگوی هارمونیک گارتلی
الگوی گارتلی یا Gartley از نظر ظاهری شبیه الگوی خفاش است با این تفاوت که برخی از نسبت‌های آن فرق می‌کنند. الگوی گارتلی نزولی و یا خرسی از همان نسبت‌ها استفاده می‌کند، ولی شروع آن با کاهش قیمت در خط XA همراه است. با این حال الگوی گارتلی صعودی یا خرسی این مشخصات را دارد:
- خط XA ساق افزایشی است،
- خط AB اصلاح ۰.۶۱۸ خط XA است،
- خط BC ساق افزایشی است که تا ۰.۳۸۲ تا ۰.۸۸۶ خط AB اصلاح می‌کند،
- خط CD ساق کاهشی است که تا ۱.۱۳ تا ۱.۶۱۸ خط BC ادامه می‌یابد،
- نقطه D در سطح اصلاحی ۰.۷۸۶ خط XA قرار دارد.
در پایین مثالی از الگوی هارمونیک گارتلی نزولی را مشاهده می‌کنید که روی جفت‌ارز یورو/پوند در تایم فریم روزانه شکل گرفته است. در نسخه نزولی این الگو حد ضرر در بالای حرکت صعودی D و بعد از شروع کاهش قیمت در نظر گرفته می‌شود. علاوه بر این می‌توان حد ضرر را در بالای X نیز قرار داد که باعث افزایش قابل‌توجه اندازه حد ضرر می‌شود.
حد سود نیز سطوح اصلاحی و گسترده خط AD در نظر گرفته می‌شود که شامل سطوح ۰.۵، ۰.۶۱۸، ۱ و ۱.۶۱۸ می‌شود. این سطوح می‌توانند در آینده نقش حمایت و مقاومت را بازی کنند.
الگوی هارمونیک پروانه
الگوی پروانه یا «باترفلای» (Butterfly) نیز از نظر ظاهری شبیه دو الگوی قبلی بوده و از نظر نسبت‌ها با آن‌ها تفاوت دارد. علاوه بر این، در الگوی هارمونیک پروانه، نقطه D نیز از نقطه X فراتر می‌رود. سطوح فیبوناچی برای الگوی پروانه نزولی یا خرسی بدین ترتیب است:
- خط XA موج نزولی است،
- خط AB موج صعودی است که تا نزدیکی سطح ۰.۷۶۸ خط XA اصلاح می‌کند،
- خط BC موج نزولی است که تا سطح ۰.۳۸۲ تا ۰.۸۸۶ خط AB اصلاح می‌کند،
- خط CD موج صعودی است که تا سطح ۱.۶۱۸ تا ۲.۲۴ خط AB ادامه می‌یابد،
- نقطه D از نقطه X بالاتر است و تا سطح حدود ۱.۲۷ خط XA ادامه می‌یابد.
الگوی هارمونیک پروانه صعودی نیز از همین نسبت‌ها استفاده می‌کند با این تفاوت که خط XA موج صعودی است. در ادامه نسخه نزولی این الگو را در جفت‌ارز دلار نیوزیلند/ین ژاپن در تایم فریم یک ساعته مشاهده می‌کنید. خط XA موج نزولی است، موج B تا ۰.۸۸۶ اصلاح می‌کند که البته کمی از آن فراتر رفته اما می‌توان آن را معتبر در نظر گرفت. خط BC تا ۰.۷۵ خط AB اصلاح می‌کند و D نیز ۱.۲۳ خط XA است.
در این شرایط قیمت از نقطه D به پایین حرکت می‌کند و فرصت باز کردن یک معامله فروش یا «شورت» (Short) ایجاد می‌شود. حد ضرر این معامله را می‌توان در بالای حرکت صعودی نقطه D در نظر گرفت. حد سود نیز براساس نسبت‌های فیبوناچی خط AD تنظیم می‌شود.
الگوی هارمونیک خرچنگ
در الگوی خرچنگ یا «کرب» (Crab) که شکل ظاهری آن را در تصویر پایین مشاهده می‌کنید، سطوح فیبوناچی به شرح زیر هستند:
- خط XA موج صعودی است،
- خط AB موج نزولی است که تا سطح ۰.۳۸۲ تا ۰.۶۱۸ خط XA اصلاح می‌کند،
- خط BC موج صعودی است که تا سطح ۰.۳۸۲ تا ۰.۸۸۶ خط AB اصلاح می‌کند،
- خط CD معادل سطح ۲.۶۱۸ تا ۳.۶۱۸ خط BC است،
- نقطه D سطح گسترده ۱.۶۱۸ است که از خط XA فراتر می‌رود.
در مثال بالا معامله‌گران می‌توانند زمانی که قیمت از نقطه D شروع به افزایش می‌کند، وارد معامله شوند. حد ضرر این معامله نیز زیر سطح کاهشی در نقطه D است. حد سود نیز براساس سطوح اصلاحی خط AD محاسبه شده و معمولاً در سطوح ۰.۵، ۰.۶۱۸ و ۱ قرار دارد. علاوه بر این، مانند بقیه الگوهای هارمونیک، الگوی خرچنگ نزولی یا خرسی از همان نسبت‌های فیبوناچی استفاده می‌کند ولی شکل آن برعکس است.
الگوی هارمونیک AB=CD
روش کار الگوی هارمونیک AB=CD کمی با دیگر الگوهای هارمونیک فرق دارد. در الگوی AB=CD صعودی خطوط بدین شکل رسم می‌شوند:
- خط AB ساق نزولی است،
- خط BC یک «پول‌بک» (Pullback) به سمت بالا است که تا سطح ۰.۳۸۲ تا ۰.۸۸۶ خط AB اصلاح می‌کند،
- زمانی که نقطه C به وجود آمد، نقطه C منهای طول خط AB نقطه D را ایجاد می‌کند،
- معامله‌گران می‌توانند در نقطه D انتظار برگشت قیمت به سمت بالا را داشته باشند.
در تصویر زیر الگوی AB=CD نزولی را در نمودار قیمت طلا در تایم فریم روزانه را می‌بینید. در نسخه نزولی این الگو نیز نسبت‌ها دقیقا همان‌ها هستند و خط CD نیز نسخه کپی خط AB است. در این تصویر خط نقطه‌چین سطح برگشت احتمالی قیمت را نشان می‌دهد. اگر قیمت به این سطح برسد معامله‌گران می‌توانند یک معامله فروش یا شورت باز کنند. در این شرایط حد ضرر بالای سقف قیمت اخیر قرار داده می‌شود.
در این استراتژی از آنجایی که روند قدرت بیشتری دارد بهتر است حد سود خود را بین نقاط D و C در نظر بگیرید. برای این کار می‌توانید از سطوح اصلاحی فیبوناچی استفاده کرده و برای مثال در سطوح ۰.۵، ۰.۶۱۸ یا ۱ از معامله خارج شوید.
سخن پایانی
الگوهای هارمونیک یکی از ابزارهای قابل اعتماد و معتبر برای تحلیل بازار است که در هر بازار مالی می‌توان از آن استفاده کرد. از معروف‌ترین الگوهای هارمونیک می‌توان به الگوهای خرچنگ، پروانه، گارتلی، خفاش و AB=CD اشاره کرد که در جریان این مقاله به طور کامل در مورد آن‌ها صحبت کردیم.
البته الگوهای هارمونیک دیگری نیز وجود دارند که شاید جای آن‌ها در این لیست خالی باشد. بنابراین اگر الگوی هارمونیک دیگری نیز می‌شناسید که عملکرد خوبی دارد، می‌توانید از آن هم استفاده کنید. برای رسم الگوهای هارمونیک نیز می‌توانید از ابزارهای موجود در پلتفرم‌های ارائه‌دهنده نمودار استفاده کنید. در هر صورت امیدواریم از مطالب گفته شده در این مقاله استفاده لازم را برده باشید.
برای دریافت مشاوره تخصصی رایگان از کارشناسان ما، اطلاعات خواسته شده رو تکمیل فرمایید.
