ریسک شناور چیست؟ + تفاوت ریسک شناور با ریسک ثابت

شناخت ریسک‌هایی که به‌صورت مداوم تغییر می‌کنند، برای هر سرمایه‌گذار حرفه‌ای مهم است. ریسک شناور دقیقا همان متغیر پنهانی است که می‌تواند در لحظه‌ای آرام، نوسانی جدی در سرمایه شما ایجاد کند. این مقاله از حسینی فایننس، به‌طور کامل به بررسی ریسک شناور، تفاوت آن با ریسک ثابت، منابع ایجاد آن و راهکارهای کنترلش می‌پردازد. اگر به دنبال امنیت بیشتر در تصمیمات مالی خود هستید، ادامه این مطلب را از دست ندهید.

ریسک شناور چیست؟

ریسک شناور نوعی از ریسک است که میزان آن به‌طور مداوم و وابسته به شرایط متغیر بازار تغییر می‌کند. برخلاف ریسک‌های ثابت که مقدار مشخصی دارند، ریسک شناور می‌تواند تحت تاثیر عواملی مانند سیاست‌های پولی، نرخ بهره، نوسانات ارز یا وضعیت پرتفوی به‌طور ناگهانی افزایش یا کاهش یابد.این نوع ریسک بیشتر در دارایی‌هایی مانند سهام، اوراق با نرخ متغیر و ارزهای خارجی دیده می‌شود و برای مدیریت آن، تحلیل مستمر داده‌ها و تصمیم‌گیری لحظه‌ای الزامی است. درک دقیق ریسک شناور به سرمایه‌گذاران کمک می‌کند تا استراتژی‌های دقیق‌تری برای مواجهه با نوسانات بازار طراحی کنند.

منشاء اصطلاح و کاربرد آن در بازارهای مالی

اصطلاح ریسک شناور زمانی شکل گرفت که بازارهای مالی از ساختارهای سنتی فاصله گرفتند و وارد مرحله‌ای از پویایی و نوسان دائم شدند. این واژه به ریسک‌هایی اشاره دارد که مقدار آن‌ها ثابت نیست و به‌طور مداوم با تغییرات محیطی، اقتصادی و رفتاری دچار نوسان می‌شود.در بازارهایی مانند بورس، فارکس و مشتقات، ریسک شناور نقش مهمی در تحلیل سرمایه‌گذاری دارد. دارایی‌هایی مانند سهام ناپایدار، اوراق با نرخ بهره متغیر یا ابزارهای مالی پیچیده، همگی نمونه‌هایی از کاربرد این نوع ریسک هستند. تحلیلگران برای شناسایی و مدیریت این ریسک، از مدل‌هایی مانند VaR و CVaR بهره می‌برند.

تفاوت ریسک شناور با ریسک ثابت

برای موفقیت در بازارهای مالی، تشخیص نوع ریسکی که با آن مواجه هستید نقش مهمی در انتخاب ابزارهای دفاعی و طراحی استراتژی دارد. ریسک ثابت و ریسک شناور، رفتار و پیامدهای متفاوتی دارند.

• میزان تغییرپذیری
  • ریسک ثابت: کم و قابل پیش‌بینی
  • ریسک شناور: زیاد و وابسته به شرایط بازار
• قابلیت مدیریت
  ریسک ثابت: قابل کنترل با ابزارهای سنتی مانند بیمه مالی
  • ریسک شناور: نیازمند تحلیل‌های لحظه‌ای و مدل‌های پیشرفته
• نمونه‌های رایج
  ریسک ثابت: اوراق با نرخ بهره ثابت
  • ریسک شناور: سهام ناپایدار، اوراق با نرخ متغیر
• منبع شکل‌گیری
  • ریسک ثابت: ساختار محصول یا قرارداد مشخص
  • ریسک شناور: نوسانات اقتصادی، سیاسی و رفتاری
• روش‌های مقابله
  • ریسک ثابت: استفاده از پوشش‌های سنتی
  • ریسک شناور: تنوع‌بخشی، ابزار مشتقه، الگوریتم‌های تحلیلی

درک دقیق این تفاوت‌ها به سرمایه‌گذاران کمک می‌کند تا در برابر تغییرات بازار انعطاف‌پذیرتر عمل کنند و مسیر سرمایه‌گذاری خود را با دقت بیشتری طراحی نمایند.

روش‌های سنجش ریسک شناور

برای سنجش ریسک شناور، استفاده از مدل‌های پیشرفته آماری و تحلیلی مهم است، چرا که این نوع ریسک ماهیتی متغیر و غیرخطی دارد. ابزارهایی مانند ارزش در معرض خطر (VaR)، انحراف معیار بازدهی، تحلیل سناریو و تحلیل حساسیت به سرمایه‌گذار کمک می‌کنند تا دامنه نوسانات احتمالی را در بازه‌های زمانی مشخص شناسایی کند.همچنین مدل‌هایی مانند تحلیل رگرسیون و GARCH در پیش‌بینی رفتار نوسانی بازارهای ناپایدار کاربرد زیادی دارند. این روش‌ها امکان تعریف سقف ضرر، نقاط ورود و خروج به معاملات، و طراحی استراتژی‌های مقابله‌ای موثر را فراهم می‌کنند.

مثال‌های عملی از ریسک شناور در بورس و فارکس

ریسک شناور در بازارهای بورس و فارکس به‌وضوح قابل مشاهده است و تاثیر آن در شرایط حساس اقتصادی به‌شدت افزایش می‌یابد. برای مثال، در دوران کرونا، بسیاری از سهام‌ شرکت‌های بزرگ بدون تغییر در عملکرد واقعی، تنها به دلیل جو روانی و اخبار، دچار افت شدید ارزش شدند.در بازار فارکس نیز، جفت‌ارزهایی مانند EUR/USD تحت تاثیر اخبار نرخ بهره یا گزارش‌های اقتصادی، نوسانات لحظه‌ای شدیدی را تجربه می‌کنند. این نوسانات ناگهانی نشان می‌دهد که ریسک شناور می‌تواند سود یا زیان غیرمنتظره ایجاد کند و تنها با مدیریت دقیق و واکنش سریع می‌توان از آن عبور کرد.

راهکارهای کاهش یا کنترل ریسک شناور

برای کنترل ریسک شناور، استفاده از ترکیبی از روش‌های تحلیلی و عملی مهم است. تنوع‌بخشی در پرتفوی، تعیین حد ضرر، و استفاده از ابزارهای مشتقه مانند آپشن و فیوچرز از مهم‌ترین راهکارهای اجرایی هستند. این روش‌ها به کاهش آسیب‌پذیری در برابر نوسانات غیرمنتظره کمک می‌کنند.در کنار این اقدامات، پایش مداوم بازار، تحلیل تکنیکال و بنیادی، و بهره‌گیری از الگوریتم‌های معاملاتی یا حتی هوش مصنوعی در شناسایی تغییرات سریع بازار، نقش مهمی در مدیریت موثر ریسک شناور دارند.

ارتباط ریسک شناور با بازده سرمایه‌گذاری

ریسک شناور مستقیما بر دامنه بازده سرمایه‌گذاری اثر می‌گذارد؛ یعنی هرچه نوسانات بازار بیشتر باشد، احتمال سود یا زیان نیز گسترده‌تر می‌شود. سرمایه‌گذارانی که وارد دارایی‌های پرریسک می‌شوند، شانس کسب بازده بالا را دارند، اما هم‌زمان باید آماده پذیرش زیان‌های شدید هم باشند.برای مدیریت این رابطه، باید تعادل بین پذیرش ریسک و هدف بازده مشخص شود. استفاده از شاخص‌هایی مانند نسبت شارپ یا سورتینو به تحلیل‌گران کمک می‌کند تا بازده تعدیل‌شده با ریسک را بهتر درک کرده و سبد خود را بهینه‌سازی کنند.

سخن پایانی

ریسک شناور به نوعی از ریسک‌های متغیر و وابسته به شرایط بازار گفته می‌شود که برخلاف ریسک‌های ثابت، پیش‌بینی‌پذیر نیست و به‌شدت تحت تاثیر عوامل بیرونی مانند نرخ بهره، سیاست‌های پولی، تحولات سیاسی و رفتار بازار قرار دارد. این مقاله ضمن معرفی دقیق مفهوم ریسک شناور، به تفاوت آن با ریسک ثابت، منابع اصلی مانند ریسک نقدشوندگی، نرخ بهره و ریسک بازار پرداخته و ابزارهای سنجش آن را معرفی می‌کند. همچنین تاثیر این نوع ریسک بر تصمیم‌گیری سرمایه‌گذاران و راهکارهای کنترل آن بررسی شده است. در پایان نیز به ارتباط تنگاتنگ بین ریسک شناور و بازده سرمایه‌گذاری اشاره شده و نقش آن در مدیریت سبدهای سرمایه مورد تحلیل قرار گرفته است.

سوالات متداول