دلایل تفاوت قیمت بازار خودرو و کارخانه‌ای چیست؟
قیمت خودروهای داخلی در ایران روز به روز در حال افزایش است. با این وجود، در بازار خودروی کشور اختلاف زیادی بین قیمت یک خودرو در کارخانه و همان خودرو در بازار آزاد وجود دارد. این اختلاف قیمت به حدی زیاد است که در بعضی موارد به بیش از ۸۰ درصد می‌رسد. بسیاری از افراد سودجو از این تفاوت قیمت سودهای کلان می‌برند.
سودهای بادآورده این بازار موجب شده تا پول‌های سرگردان کشور به سمت بازار خودرو روانه شوند. سرمایه‌گذاری در بازار خودرو یکی از راه‌های پرسود کسب سرمایه است، پس اگر قصد سرمایه‌گذاری در این بازار را دارید، بد نیست دلیل تفاوت این قیمت را بدانید.
طبق آمار و گزارشات، گردش مالی خرید و فروش خودرو صفر در بازار و کارخانه برای یکسال به بیش از ۴۰ هزار میلیارد تومان می‌رسد. مشکلات بازار خودرو ریشه در اختلاف قیمت بازار و کارخانه دارد. عوامل زیادی در ایجاد این اختلاف قیمت دخیل هستند که در این مقاله به برخی از آنها خواهیم پرداخت.
عدم تناسب بین میزان عرضه و تقاضا
در طول تاریخ صنعت خودرو، هر زمان که به دلیل بروز برخی محدودیت‌ها، میزان تولید کاهش پیدا کرده اختلاف قیمت میان خودرو کارخانه‌ای و بازار آزاد بیشتر شده است. گاهی اوقات به دلیل مشکلاتی متاثر از تحریم‌ها، افزایش نرخ ارز و کمبود نقدینگی، عرضه خودرو کاهش پیدا می‌کند؛ درست در همین زمان، تقاضا برای خرید خودرو از سمت مردم افزایش می‌یابد. همین امر موجب رونق گرفتن بازار خودرو و سودجویی برخی افراد از این بازار می‌شود.
بسیاری از افراد هستند که سرمایه خود را به بازار خودرو اختصاص داده‌اند و به دلیل سودهای کلان، اقدام به خرید خودرو از کارخانه و فروش آن در بازار آزاد می‌کنند. خودروسازان محصولات خود را به صورت پیش‌فروش و یا در فروش فوری به عموم مردم عرضه می‌کنند. در ماه‌های قبل میزان خودرویی که خودروسازان در بازار عرضه کردند خیلی بیشتر از میزان مجاز بود که با این کار، بسیاری از افراد با سرمایه‌ای که در دست داشتند این ماشین‌ها را خریداری کرده و در بازار آزاد به فروش رساندند.
کنترل میزان عرضه خودرو از کارخانه به نسبت تقاضا یکی از راه‌هایی‌ست که می‌تواند اختلاف قیمت خودروهای کارخانه‌ای و خودرو در بازار آزاد را کمرنگ‌تر کند.
واردات خودروهای خارجی
همانطور که ذکر شد، محدودیت در عرضه موجب ایجاد مشکل در بازار خودرو و اختلاف قیمت خودرو از کارخانه تا بازار می‌شود. تا زمانی که برای عرضه خودرو از سوی خودروسازان محدودیت وجود داشته باشد، قیمت خودرو در بازار با اختلاف زیادی نسبت به کارخانه عرضه می‌شود.
اگر واردات خودرو به صورت محدود انجام شود، حتی اگر این خودروها در بورس کالا نیز عرضه شود نمی‌توان انتظار داشت که قیمت‌ها کاهش پیدا کنند؛ زیرا این وضعیت برای یک عده موقعیت رانت ایجاد می‌کند. آنها معتقدند اگر واردات ماشین آزاد شود قطعا بین واردکنندگان و خودروسازان اختلاف ایجاد می‌شود. واردکنندگان با انحصار قیمت‌گذاری می‌توانند در بازار خودرو، کنترل بازار را به دست گیرند.
حضور واسطه‌ها در بازار
افزایش تقاضای مصرفی با هدف گران نخریدن در آینده و هجوم واسطه‌ها در بازار خودرو باعث افزایش غیر طبیعی میزان تقاضای خودرو می‌شود. بخش زیادی از تقاضا برای خرید خودرو به دلالان و واسطه گران اختصاص دارد. این افراد با خرید خودرو به قیمت ارزان‌تر آن را به مردم در بازار آزاد با قیمتی بیشتر می‌فروشند.
بازار خودرو کشورمان طی سال‌های اخیر روزهای عجیبی را پشت سر گذاشت و شاهد افزایش شدید قیمت‌ها بود. اعلام نکردن قیمت خودروها دلیل خوبی برای حضور پر رنگ‌تر واسطه‌ها در بازار و افزایش قیمت‌ها شد.
تاثیر اقتصاد بر قیمت خودرو
همانطور که قیمت بسیاری از کالاها در کشور افزایش داشته‌اند، قیمت خودرو نیز با سرعت زیادی در حال افزایش است. عدم وجود بازار آزاد، دولتی بودن همه بخش‌های اقتصادی و نداشتن دانش جهت ورود به زیرساخت‌های جدید اقتصادی، از فاکتورهای موثر در وضعیت بحرانی امروز است. عدم مدیریت و کنترل بازار ارز، باعث افزایش قیمت مواد اولیه در تولید خودرو می‌شود. البته نقش تحریم‌ها را نمی توان بی‌تاثیر دانست.
تا زمانی که کنترلی برای قیمت ارز وجود نداشته باشد، افزایش قیمت خودرو امکانپذیر نیست. افزایش هزینه‌ی نیروهای انسانی در کارخانجات خودروسازی در کشور از جمله دلایل افزایش قیمت خودرو است. از این رو، افزایش قیمت خودرو در کارخانه و به دنبال آن در بازار آزاد قابل توجیه خواهد بود.
عدم شفافیت
احتکار خودرو از فعالیت‌های غیرقانونی، اما رایج در بازار خودرو است که منجر به افزایش قیمت خودرو در بازار آزاد و اختلاف قیمت بیشتر با قیمت کارخانه می‌شود. خرید و ذخیره خودرو به طور گسترده برای عرضه در زمان افزایش قیمت از مصادیق بارز فساد در این زمینه به شمار می‌آید. هدف از این کار نمی‌تواند رساندن خودرو با قیمت مناسب به دست مصرف‌کننده اصلی باشد. تنها دلیل برای این کار سوءاستفاده از شرایط کشور برای کسب سودهای کلان است. از این رو، کنترل خرید خودرو از کارخانه می‌تواند تا حدودی از این اتفاقات جلوگیری کند.
راهکار مناسب برای حل مشکل تفاوت قیمت کارخانه‌ای و بازار خودرو
با کمی توجه به وضعیت بازار داخلی خودرو در سال‌های اخیر و بررسی افزایش میزان تقاضا که به دلیل اختلاف قیمت کارخانه و بازار آزاد ایجاد شده، میتوان روش‌های کارآمدی برای کنترل قیمت خودرو در نظر گرفت. کنترل دستوری قیمت کارخانه‌ای خودرو، موجب افزایش تمایل مردم به خرید خودرو از کارخانه شده است. علاوه بر این، روش قرعه‌کشی و پیش فروش برای خرید خودرو با نرخ کارخانه‌ای نیز بر این هیجان افزوده است.
اما، تجربه نشان داده که سیاست قیمت‌گذاری دستوری که در حال حاضر در حال پیاده سازی است، در دوره‌هایی که اقتصاد با افزایش تورم همراه است، نه تنها سبب بهبود شرایط نخواهد شد، بلکه تقاضاهای غیرواقعی از سمت افراد فرصت طلب برای خرید خودرو از کارخانه را افزایش می‌دهد. این امر موجب می‌شود که خودرو سازان ضررهای سنگینی را متحمل شوند. یکی از مهم‌ترین راهکارهای تحقق این امر به انحصار درآوردن عرضه خودروهای صفر در بورس کالا است.
اگر قصد سرمایه‌گذاری در این بازار را دارید، بد نیست سری به مقاله «چگونه از خرید خودرو به حداکثر درآمد برسیم» بزنید.
عرضه خودرو در بورس
در طی سال‌های اخیر، با توجه به میزان تورم و شرایط اقتصادی کشور و همچنین حضور افراد سودجو، خرید خودرو با قیمت مناسب، برای افراد متقاضی دشوار شده است.
خرید خودرو در بورس کالا به دلیل شفافیت در خرید و عرضه آن می‌تواند جایگزین مناسبی برای قرعه کشی خودرو باشد. در این روش، شرکت‌های تولیدکننده خودرو بدون واسطه و بر اساس قیمت رقابتی محصولات خود را به فروش می‌گذارند. در خرید خودرو از بورس کالا، علاوه بر اینکه خریدار خودرو را با قیمت مناسب و ارزان‌تری نسبت به بازار خریداری می‌کند، شرکت‌های خودرویی نیز سود فروش بیشتری نسبت به روش قرعه‌کشی و سایر روش‌ها بدست می‌آورند.
با عرضه خودرو در بورس کالا و حذف واسطه‌ها، در صورت استقبال همه مردم میتوان شاهد کاهش اختلاف قیمت کارخانه‌ای و بازاری خودرو بود و به بازار خودرو سر و سامان داد.
سخن پایانی
وجود اختلاف قیمت خودرو بین بازار و کارخانه به نوعی مشکلات نابرابری نرخ عرضه و تقاضا در این بازار را تشدید می‌کند. این اختلاف قیمت از طرفی به افزایش انگیزه فساد در فرآیندهای فروش خودرو منجر می‌شود که محدودیت عرضه را به دنبال دارد. از طرف دیگر، موجب می‌شود سوداگران بازار خودرو، فرصت را برای کسب سودهای کلان فراهم ببینند و بیش از پیش به بازار خودرو هجوم آورند. با توجه به توضیحات ذکر شده در این مقاله، حل مشکلات بازار خودرو در گرو مدیریت میزان تقاضا و شفاف سازی فرایند عرضه خواهد بود.
برای دریافت مشاوره تخصصی رایگان از کارشناسان ما، اطلاعات خواسته شده رو تکمیل فرمایید.
