شاخص قیمت مصرف کننده چیست؟ تاثیر CPI در فارکس
معامله‌گران فارکس از شاخص‌ها و داده‌های اقتصادی مختلفی برای انجام معاملات خود استفاده می‌کنند که از مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به شاخص قیمت مصرف کننده یا CPI اشاره کرد. این شاخص در واقع تغییرات قیمت مجموعه‌ای از کالاها و خدمات را در یک بازه زمانی مشخص نشان می‌دهد و با کمک آن می‌توان شرایط اقتصادی یک کشور را سنجید و متناسب با آن در فارکس معامله کرد.
ما در مجموعه حسینی فایننس در جریان مقالات دیگری همچون «تاثیر اخبار در بازار فارکس» و «تحلیل بنیادی (فاندامنتال) فارکس چیست؟» شاخص‌های مهم تاثیرگذار در فارکس را معرفی کرده‌ایم و امروز می‌خواهیم به‌صورت جداگانه و با جزئیات بیشتر در مورد شاخص قیمت مصرف کننده (CPI) صحبت کنیم.
پیشنهاد ما این است که تا انتها همراه ما باشید و با مفهوم CPI و تاثیر شاخص قیمت مصرف کننده در فارکس آشنا شوید.
شاخص قیمت مصرف کننده (CPI) چیست؟
شاخص قیمت مصرف کننده یا Consumer Price Index که اغلب آن را با علامت اختصاری CPI می‌شناسیم، شاخص و اندیکاتوری است که از آن برای ارزیابی تورم استفاده می‌شود. این شاخص میانگین تغییرات قیمت کالاها و خدمات ضروری را در یک بازه زمانی مشخص نشان می‌دهد.
برای محاسبه شاخص قیمت مصرف کننده در فارکس، از میانگین وزنی قیمت سبدی از محصولات، کالاها و خدمات مختلف استفاده می‌شود. از مهم‌ترین محصولات و خدماتی که در محاسبه CPI مورد استفاده قرار می‌گیرند، می‌توان به قیمت مواد غذایی، هزینه حمل‌ونقل، مراقبت‌های بهداشتی، انرژی، هزینه‌های آموزشی و مسکن اشاره کرد.
زمانی که هزینه مورد نیاز برای خرید چنین کالاها و خدماتی افزایش می‌یابد بدین معنی است که با تورم مواجه هستیم. در طرف دیگر، کاهش هزینه مورد نیاز برای تهیه این خدمات و کالاها نشان‌دهنده کاهش تورم است.
نسخه دیگری از شاخص قیمت مصرف کننده که در ادبیات بازارهای مالی ایران به آن شاخص بهای مصرف‌کننده نیز گفته می‌شود، شاخص خالص قیمت مصرف کننده یا Core CPI نام دارد. این شاخص نیز دقیقا مانند CPI است با این تفاوت که در محاسبه آن از قیمت محصولات انرژی و مواد غذایی صرف‌نظر شده است. دلیل حذف این دو محصول از شاخص خالص قیمت مصرف کننده نوسان زیاد آن‌ها است که در بخش‌های بعدی توضیحات بیشتری در مورد آن خواهیم داد.
زمان انتشار شاخص قیمت مصرف کننده
شاخص قیمت مصرف کننده (CPI) برای هر کشور متفاوت است و برای همین در بازه‌های زمانی مشخص توسط نهادهای مربوطه در هر کشور منتشر می‌شود. یکی از مهم‌ترین کشورهایی که انتشار CPI آن تاثیر زیادی روی جفت ارزهای فارکس می‌گذارد، شاخص قیمت مصرف کننده در آمریکا است که توسط اداره آمار و کار ایالات متحده آمریکا (US Bureau of Labor Statistics) منتشر می‌شود.
شاخص بهای مصرف‌کننده در آمریکا از سال ۱۹۱۳ میلادی و به صورت ماهانه منتشر می‌شود اما در برخی از کشورها مثل استرالیا و آلمان این بازه زمانی متفاوت است و به ترتیب هر سه ماه یک بار و هر سال یک بار (همچنین هر ماه یک بار) منتشر می‌شود.
در جدول زمان انتشار شاخص قیمت مصرف کننده کشورهای مختلف را به همراه نهاد منتشرکننده آن مشاهده می‌کنید. ارز این کشورها جزو ارزهای مهم فارکس به شمار می‌روند و برای همین حتما باید به داده‌های منتشر شده توسط این نهادها توجه داشته باشید.
اما چرا باید معامله‌گران فارکس به تغییرات شاخص بهای مصرف کننده توجه داشته باشند و این شاخص چه تاثیری روی قیمت جفت ارزهای فارکس می‌گذارد؟ بیایید در بخش بعدی به این سوال مهم پاسخ دهیم.
تاثیر شاخص بهای مصرف کننده CPI در فارکس
تورم بالا که به شکل شاخص قیمت مصرف کننده بالا خود را نشان می‌دهد، معمولا باعث می‌شود تا هر واحد از ارز یک کشور ارزش کمتری به خود بگیرد. دلیل آن این است که برای خرید یک کالا یا محصول به تعداد بیشتری از آن ارز نیاز داریم.
علاوه بر این، زمانی که شاخص قیمت مصرف کننده در یک کشور تغییر می‌کند، بانک مرکزی آن کشور نیز سیاست‌های پولی خود را متناسب با تغییر CPI، تغییر می‌دهد تا با این کار بتواند تورم را تحت کنترل خود بگیرد.
ممکن است بالا بودن شاخص قیمت مصرف کننده، بانک مرکزی کشور مورد نظر را به منظور کنترل تورم به فکر افزایش نرخ بهره بیندازد. با این کار و زمانی که نرخ بهره یک کشور افزایش می‌یابد، به دلیل افزایش تقاضا برای ارز آن کشور، معمولا قیمت آن در بازار فارکس با افزایش مواجه می‌شود.
به همین ترتیب، تورم پایین باعث کاهش نرخ بهره و کمتر شدن تقاضا برای ارز کشور مورد نظر می‌شود. با این اتفاق مردم آن کشور به جای سپرده‌گذاری سرمایه خود، به فکر خرج کردن آن می‌افتند و پول زیادی وارد گردش بازار می‌شود.
بنابراین جای تعجبی ندارد که همزمان با انتشار اخبار مربوط به داده‌های شاخص قیمت مصرف کننده، جفت ارزهای فارکس با نوسان مواجه می‌شوند. گاهی اوقات این نوسانات به قدری زیاد می‌شود که امکان کسب سودهای قابل‌توجه در فارکس را ممکن می‌سازد. البته به همان نسبت امکان متضرر شدن نیز وجود دارد.
استراتژی معامله با شاخص قیمت مصرف کننده (CPI)
انتشار شاخص قیمت مصرف کننده باعث ایجاد نوسان در جفت ارزهای فارکس می‌شود و این یعنی همزمان با آن امکان باز کردن موقعیت معاملاتی خرید یا فروش و کسب سود از نوسانات شکل‌گرفته نیز وجود دارد.
برای معامله با CPI باید ابتدا از انتظاری که بازار در مورد نرخ تورم دارد، آگاه باشید و بدانید که اگر داده‌ها طبق پیش‌بینی‌ها منتشر شد یا بیشتر و کمتر از مقدار مورد انتظار بود، چه اتفاقی برای جفت ارز مربوطه در فارکس خواهد افتاد.
گاهی اوقات شرایطی که در آن نرخ تورم افزایش یابد، خواهان بیشتری دارد. اما در شرایطی که تورم بالاست، اخبار مربوط به افزایش بیشتر تورم خبر بدی برای اقتصاد کشور مورد نظر خواهد بود.
انتظارات تحلیل‌گران در مورد نرخ تورم به‌صورت ماهانه منتشر می‌شود. تحلیل این افراد متخصص براساس نظریه عرضه و تقاضا، قیمت جفت ارزها، قیمت کالاهای ضروری و معیارهای ساختاری و مالی انجام می‌شود.
بعد از انتشار شاخص CPI و خواندن تحلیل‌های مربوط به آن، نوبت به تحلیل تکنیکال جفت ارز مورد نظر می‌رسد. در این شرایط باید قیمت آن جفت ارز را از نظر تکنیکالی تحلیل کنید و ببینید که آیا قیمت به سطوح مهم حمایت و مقاومت واکنش نشان می‌دهد یا خیر. اندیکاتورهای تحلیل تکنیکال نیز به شما کمک می‌کنند تا در کوتاه مدت قدرت روند را تشخیص دهید و معاملات بهتری داشته باشید.
البته زمانی که صحبت از معامله در زمان انتشار اخباری مثل شاخص قیمت مصرف کننده (CPI) می‌شود باید توجه کنید که زمان‌بندی درست همه‌چیز است. برای مثال بهتر است درست قبل از اعلام خبر معامله باز نکنید زیرا «اسپرد» (Spread) جفت ارزهای فارکس گسترده‌تر می‌شوند و ممکن است نتایج معاملات شما طبق انتظارتان نباشد. اگر نمی‌دانید اسپرد چیست پیشنهاد می‌کنیم حتما مقاله «اسپرد در فارکس چیست؟» را مطالعه کنید.
برای درک بهتر موضوع در بخش بعدی مثالی از شاخص قیمت مصرف کننده و تاثیر آن در فارکس را ارائه می‌کنیم.
مثالی از شاخص قیمت مصرف کننده در فارکس
در نمودار زیر آمار مربوط به تورم ایالات متحده آمریکا را مشاهده می‌کنید که به‌شکل درصدی از تغییر سال به سال نمایش داده شده است. طبق این نمودار، میله آخر که مربوط به ماه مارس ۲۰۲۱ میلادی است، عدد ۲.۶ درصد را نشان می‌دهد. این یعنی قیمت مصرف کننده در این تاریخ نسبت به همان تاریخ در سال گذشته ۲.۶ درصد افزایش داشته است.
یکی دیگر از شاخص‌های مهم بازار فارکس «شاخص دلار» (Dollar Index) است که معمولا با علامت USDX نمایش داده می‌شود. این شاخص عملکرد دلار آمریکا را در مقایسه با گروهی از ارزهای مطرح بازار نمایش می‌دهد و با استفاده از آن می‌توان تاثیر شاخص قیمت مصرف کننده را روی دلار ارزیابی کرد. زمانی که داده‌های مربوط به CPI متفاوت‌تر از اعدادی باشد که تحلیل‌گران از قبل آن را پیش‌بینی کرده بودند، شاخص دلار دچار نوسان می‌شود و ارزش آن کاهش یا افزایش می‌یابد.
برای مثال در ماه مارس ۲۰۲۱ میلادی و بعد از انتشار داده‌های مربوط به شاخص قیمت مصرف کننده، از آنجایی که عدد CPI نسبت به پیش‌بینی‌ها کمی بیشتر بود، شاخص دلار با افزایش مواجه شد. با این حال بعد از اینکه مشخص شد افزایش نرخ بهره برای سال ۲۰۲۱ میلادی خارج از دستور کار است، شاخص دلار ریزش کرد. این موضوع در تصویر زیر نیز قابل مشاهده است:
همان‌طور که در مقاله «آشنایی با شاخص دلار آمریکا» نیز اشاره کرده بودیم، کاهش شاخص دلار نشان‌دهنده این است که سایر ارزهای قابل‌معامله در فارکس نسبت به دلار با افزایش قیمت مواجه شده‌اند. برای همین انتشار داده‌های مربوط به CPI فرصت‌های معامله‌گری قابل‌توجهی را برای معامله‌گران فارکس ایجاد کرده است.
تفاوت CPI با Core CPI در چیست؟
همان‌طور که قبلا هم اشاره کردیم، شاخص قیمت مصرف کننده به دو نوع تقسیم می‌شود که یکی همان شاخص قیمت مصرف کننده یا CPI است و دیگری شاخص خالص قیمت مصرف کننده که به آن Core CPI می‌گوییم.
مفهوم و محاسبه هر دو شاخص یکسان است و تنها یک تفاوت در بین آن‌ها وجود دارد. در حقیقت برای محاسبه شاخص خالص قیمت مصرف کننده (Core CPI) کالاها و محصولات مربوط به انرژی و مواد غذایی حذف می‌شود و تغییرات قیمت آن‌ها در محاسبه شاخص تاثیر نمی‌گذارد.
اما دلیل اینکه برخلاف CPI، در محاسبه Core CPI خبری از انرژی و مواد غذایی نیست در چیست؟ در پاسخ به این سوال باید گفت که قیمت محصولات انرژی و مواد غذایی به داشتن نوسان زیاد شهرت دارند که گاهی اوقات باعث گمراه‌کننده شدن شاخص قیمت مصرف کننده می‌شود. برای همین دو شاخص داریم که در یکی از آن‌ها قیمت این محصولات دخالت داده می‌شود و در دیگری خبری از این کالاها نیست.
البته برخی از متخصصان و منتقدان بازارهای مالی معتقدند استفاده از دو شاخص کار چندان معقولی نیست و نباید هیچ سبد کالا و محصولی را بدون مواد غذایی و انرژی کامل در نظر گرفت. با این حال بانک مرکزی آمریکا داده‌های مربوط به شاخص خالص قیمت مصرف کننده یا Core CPI را ترجیح می‌دهد و متناسب با آن اقدام به تصمیم‌گیری می‌کند.
سخن پایانی
شاخص قیمت مصرف کننده یا CPI یکی از شاخص‌های مهم اقتصادی است که از آن برای ارزیابی نرخ تورم استفاده می‌شود. این شاخص که به دو نوع شاخص عادی (CPI) و شاخص خالص (Core CPI) تقسیم می‌شود، میانگین تغییرات قیمت سبدی از کالاها و محصولات را در یک بازه زمانی خاص نشان می‌دهد.
انتشار شاخص بهای مصرف کننده معمولا باعث ایجاد نوسان در جفت ارزهای فارکس می‌شود و برای همین معامله‌گران فارکس می‌توانند با یادگیری نحوه معامله با استراتژی CPI از این نوسانات به نفع خود استفاده کنند.
برای اینکه شما را با جزئیات بیشتری در مورد شاخص قیمت مصرف کننده آشنا کنیم، در مقاله امروز ابتدا مفهوم CPI را ارائه کردیم و سپس به سراغ تاثیرات شاخص بهای مصرف‌کننده در بازار فارکس رفتیم. همچنین در مورد تفاوت‌های CPI و Core CPI نیز مطالبی را ارائه کردیم که امیدواریم از خواندن آن‌ها استفاده لازم را برده باشید.
برای دریافت مشاوره تخصصی رایگان از کارشناسان ما، اطلاعات خواسته شده رو تکمیل فرمایید.
