معاملات CFD چیست؟ آشنایی با بازار CFD

قرارداد ما به التفاوت یا CFD، به نوعی قرارداد مشتقه معاملاتی گفته می‌شود که به کمک آن معامله‌گران می‌توانند در مورد قیمت یک دارایی حدس و گمان زده و از تغییرات قیمت آن‌ها کسب سود کنند. این نوع معاملات از نظر هزینه‌های اولیه و راحتی دسترسی بسیار در شرایط خوبی قرار دارند و برای همین همه‌ افراد می‌توانند به شکل آنلاین از آن‌ها استفاده کنند. با این حال موفقیت در معاملات CFD و داشتن سود مستمر از آن نیازمند آموزش و دانش کافی است که در صورت نداشتن آن، احتمال از دست رفتن سرمایه وجود دارد. اما نگران نباشید! برای آشنایی شما با این نوع معاملات و بررسی نقاط مثبت و ریسک‌های پیرامون CFD قصد داریم تا در این مقاله به طور کامل در مورد قرارداد ما به التفاوت صحبت کنیم و ببینیم که کجا می‌توان از این معاملات انجام داده و به سوددهی رسید.

معاملات CFD چیست؟

قرارداد ما به التفاوت یا «سی اف دی» (CFD) از عبارت Contract for Difference گرفته شده و به قراردادی اشاره دارد که براساس آن دو طرف با یکدیگر توافق می‌کنند تا اختلاف نرخ بین قیمت باز و بسته شدن یک قرارداد معاملاتی را به یکدیگر بپردازند. در این نوع قرارداد که معمولاً با عنوان قرارداد CFD شناخته می‌شود، معامله‌گران هیچ مالکیت واقعی روی دارایی مورد معامله ندارند و تنها از نوسان قیمت به وجود آمده در زمان خرید و فروش کسب سود می‌کنند.

برای درک بهتر معاملات CFD بهتر است ابتدا نگاهی به معاملات سنتی داشته باشیم. اگر قصد خرید طلا یا خودرو داشته باشید، می‌توانید به بازار مراجعه کرده و در یک قیمت خاص طلا یا خودروی مورد نظر خود را خریداری کرده و به صورت فیزیکی آن را تحویل بگیرید. سپس می‌توانید منتظر افزایش قیمت‌ها باشید و در نهایت طلا یا خودروی خود را در قیمت بالاتر بفروشید. معاملات CFD نیز عملکرد مشابهی دارند. شما معامله‌ای را در یک قیمت خاص باز کرده و صبر می‌کنید تا قیمت آن تغییر کند. سپس می‌توانید معامله‌ خود را در قیمت بالاتر یا پایین‌تر ببندید و سود یا ضرر احتمالی را متحمل شوید.

قرارداد CFD چگونه کار می‌کند؟

اگر اعتقاد دارید که قیمت طلا به زودی افزایش خواهد یافت، می‌توانید در پلتفرم خود روی نماد طلا یک معامله‌ خرید یا «لانگ» (Long) باز کنید. شما معامله‌ خود را زمانی که قیمت طلا ۱۵۰۰ دلار است باز می‌کنید و بعد از مدتی که قیمت طلا افزایش یافت همان معامله را در قیمت ۱۵۲۵ دلار می‌بندید. بدین ترتیب، بدون در نظر گرفتن کارمزد و کمیسیون ۲۵ دلار سود خواهید کرد. اما اگر طبق تحلیل خود احساس می‌کنید که قیمت طلا کاهش خواهد یافت، می‌توانید به جای باز کردن یک معامله‌ی خرید، یک معامله‌ی فروش یا «شورت» (Short) باز کنید. به عنوان مثال اگر معامله‌ فروش خود را در قیمت ۱۵۰۰ باز کنید و قیمت طلا به ۱۴۵۰ برسد، شما در واقع ۵۰ دلار سود خواهید کرد.

تفاوت معاملات CFD و معاملات سنتی

اما یک تفاوت عمده بین معاملات CFD و معاملات سنتی وجود دارد. برخلاف خرید طلا و خودرو، در معاملات CFD شما در واقع مالک واقعی دارایی خریداری‌شده نیستید. به عبارت دیگر هیچ چیز فیزیکی به شما تحویل داده نمی‌شود. در عوض معامله‌ی CFD باز شده دقیقا هماهنگ با دارایی پایه‌ خود تغییر می‌کند و شما از این تفاوت قیمت استفاده می‌کنید.

مقایسه CFD با ابزارهای مشتقه دیگر (آتی، اختیار معامله)

قراردادهای CFD شباهت زیادی با ابزارهای مشتقه دیگر مانند قراردادهای آتی و اختیار معامله دارند، اما چند تفاوت کلیدی باعث تمایز آن‌ها شده است. در معاملات CFD برخلاف قراردادهای آتی، هیچ تاریخ سررسیدی وجود ندارد و می‌توانید تا هر زمان دلخواه موقعیت خود را باز نگه دارید. همچنین برخلاف معاملات آپشن، در CFD نیازی به پرداخت پریمیوم اولیه نیست و ورود به معامله ساده‌تر است.

معمولا CFD نقدشونده‌تر از بسیاری از ابزارهای مشتقه سنتی است، چون در پلتفرم‌های آنلاین و در لحظه قابل معامله هستند. با این حال، برخلاف قراردادهای آتی که در بورس‌های رسمی معامله می‌شوند، معمولا CFDها خارج از بورس (OTC) و تحت نظارت بروکرها انجام می‌شوند که این موضوع ممکن است ریسک طرف مقابل را افزایش دهد. همچنین قراردادهای آپشن برای پوشش ریسک و استراتژی‌های پیچیده کاربرد دارند، در حالی‌که CFD بیشتر برای معاملات کوتاه‌مدت و نوسان‌گیری طراحی شده‌اند.

هزینه‌ها، کمیسیون‌ها و کارمزدهای پنهان در معاملات CFD

معاملات CFD در نگاه اول ممکن است هزینه‌های پایین‌تری نسبت به بازارهای سنتی داشته باشند، اما در واقع دارای انواع مختلفی از هزینه‌های پنهان هستند. بسیاری از بروکرها ادعا می‌کنند که معاملات بدون کمیسیون هستند، اما سود خود را از طریق اسپرد (اختلاف قیمت خرید و فروش) دریافت می‌کنند که بسته به نوع دارایی، ممکن است بسیار بالا باشد. هر چه اسپرد بیشتر باشد، نقطه سر به سر معامله‌گر دیرتر محقق می‌شود.

علاوه بر اسپرد، برخی بروکرها کارمزد نگهداری شبانه (Swap) یا بهره شبانه برای معاملات باز در طول شب دریافت می‌کنند که در بلندمدت می‌تواند سود معامله‌گر را کاهش دهد. همچنین کارمزدهای برداشت، واریز یا تبدیل ارز نیز ممکن است به صورت غیرشفاف در برخی پلتفرم‌ها اعمال شوند. به همین دلیل بررسی دقیق ساختار هزینه‌ای بروکر قبل از شروع معامله با CFD بسیار حیاتی است.

معاملات CFD چه مزایایی دارد؟

انجام معامله به روش CFD در مقایسه با معامله‌ سنتی، یک سری مزایای خاص و جالب‌توجه دارد که باعث شده میلیون‌ها نفر در سرتاسر جهان هر روز به انجام چنین معاملاتی بپردازند. در یک نگاه کلی مزایای قرارداد ما به التفاوت را می‌توان در توانایی استفاده از اهرم یا «لوریج» (Leverage)، امکان معامله در هر دو جهت بازار، تنوع بالای دارایی‌های قابل معامله، انعطاف ساعات معامله، امکان کسب سود در کوتاه مدت، نداشتن تاریخ انقضا و هزینه‌ پایین انجام معامله خلاصه کرد که البته در ادامه با جزئیات بیشتری در مورد هر کدام صحبت می‌کنیم.

استفاده از اهرم

یکی از مهم‌ترین و جذاب‌ترین ویژگی‌های معاملات CFD امکان استفاده از اهرم یا لوریج است. اهرم به شما اجازه می‌دهد تا با بخش کوچکی از سرمایه‌ خود حجم بیشتری را درگیر معاملات خود کرده و بدین ترتیب سود بیشتری کسب کنید. مقدار اهرم در معامله‌ی CFD به دارایی مورد معامله، قوانین محلی و بروکر شما بستگی دارد. معامله‌گران حرفه‌ای می‌توانند از اهرم ۱ به ۵۰۰ استفاده کنند، در حالی که معامله‌گران خرد توانایی استفاده از اهرم ۱ به ۳۰ را خواهند کرد.

بدین ترتیب اگر در حساب خود ۱۰۰۰ دلار داشته باشید و بخواهید در معاملات خود از اهرم ۳۰ استفاده کنید، در واقع به ازای هر ۱ دلار حساب خود، می‌توانید معاملاتی با حجم ۳۰ دلار باز کنید. اهرم به شما اجازه می‌دهد تا با کمترین سرمایه‌ اولیه همان سود و ضرری را متحمل شوید که در زمان استفاده از سرمایه‌ بالا احتمال رسیدن به آن وجود داشت. با این تفاوت که به لطف استفاده از اهرم نسبت سود به سرمایه‌ درگیر در معامله بسیار بالاتر خواهد بود و می‌توانید از بقیه‌ی سرمایه‌ خود در معاملات دیگر استفاده کنید. البته فراموش نکنید که اهرم به همان نسبت که سود شما را چندین برابر می‌کند، احتمال ضرر را نیز افزایش می‌دهد و برای همین استفاده از آن نیازمند دقت و دانش کافی است. برای کسب اطلاعات بیشتر پیشنهاد می‌کنیم حتما مقاله‌ی جامع «لوریج در فارکس چیست؟ نکات مهم اهرم در فارکس» را مطالعه کنید.

امکان معامله در هر دو جهت بازار

یکی دیگر از مزایای معاملات CFD امکان کسب سود از افزایش و کاهش قیمت است. به عبارت دیگر به لطف این نوع معاملات می‌توانید در هر دو جهت بازار معامله باز کنید و حتی اگر بازارها با ریزش قیمت مواجه شوند هم بتوانید از این راه به درآمد برسید. این موضوع برخلاف بازارهای سنتی است که در آن‌ها تنها می‌توان از افزایش قیمت کسب سود کرد. اگر احساس می‌کنید قیمت یک دارایی افزایش خواهد یافت، می‌توانید یک معامله‌ خرید یا لانگ باز کنید و از افزایش قیمت سود بگیرید. در این صورت اگر قیمت کاهش یابد ضرر خواهید کرد. اگر هم احساس می‌کنید که قیمت یک دارایی کاهش خواهد یافت، می‌توانید یک معامله فروش یا شورت باز کنید و از کاهش قیمت آن دارایی سود بگیرید. در این حالت نیز اگر قیمت برخلاف انتظار شما افزایش یابد، ضرر خواهید کرد.

تنوع بالای دارایی‌های قابل معامله

از آنجایی که معاملات CFD نوعی قرارداد مشتقه هستند، برای همین می‌توان آن‌ها را در مورد هر بازاری تعریف کرد. بدین ترتیب بروکرهای CFD می‌توانند امکان معامله‌ی هزاران بازار مالی را تنها از طریق یک پلتفرم، در اختیار کاربران خود قرار دهند. از جمله بازارهایی که به شکل CFD معامله می‌شوند می‌توان به بازار تبادل ارزهای خارجی یا فارکس، بازار سهام، بورس کالا، ETF، شاخص‌ها، ارزهای دیجیتال و اوراق قرضه اشاره کرد.

انعطاف ساعات معامله

از آنجایی که قراردادهای CFD با قیمت دارایی‌های پایه‌ی خود هماهنگ هستند، برای همین در ساعاتی که این دارایی‌ها معامله می‌شوند، می‌توان قراردادهای CFD آن‌ها را نیز معامله کرد. بدین ترتیب، در طول روزهای کاری هر هفته می‌توانید CFD مورد علاقه خود را معامله کنید. به عنوان مثال معاملات CFD بازار فارکس ۵ روز هفته و ۲۴ ساعت شبانه‌روز فعال هستند و معاملات CFD بازار سهام نیز در ساعات معامله بورس متناسب خود معامله می‌شوند.

امکان کسب سود در کوتاه مدت

یکی دیگر از مزیت‌های خوب قراردادهای CFD امکان کسب سود در کوتاه مدت است. بدین ترتیب، می‌توانید از کوچک‌ترین حرکات قیمت یک سهم، شاخص، ارز دیجیتال یا هر دارایی دیگر کسب سود کنید.

نداشتن تاریخ انقضا

بیشتر قراردادهای ما به التفاوت تاریخ انقضا ندارند و برای همین می‌توانید معامله‌ خود را تا هر زمان که دلتان خواست باز نگه دارید. این موضوع برخلاف برخی از بازارهای مشابه است که در آن‌ها هر قرارداد یک تاریخ انقضا دارد و در آن تاریخ حتماً بسته می‌شود. مزیت نداشتن تاریخ انقضا در این است که می‌توانید معاملات طولانی مدت داشته و نگران زمان هم نباشید. با این حال فراموش نکنید که برخی مواقع ممکن است معامله به صورت خودکار بسته شود، مثل زمانی که مبلغ کافی برای پشتیبانی از معاملات شما در داخل حساب‌تان وجود نداشته باشد.

هزینه پایین انجام معامله

هزینه معامله‌ قراردادهای CFD بسیار پایین‌تر از سرمایه‌گذاری‌های دیگر است. همان‌طور که در بخش مربوط به اهرم گفتیم در این قراردادها به لطف وجود مفهوم لوریج می‌توانید با هزینه‌ی اولیه‌ پایین نیز معاملات با حجم بالا بگیرید و لازم نیست که حتماً تمام مبلغ معامله را همان اول پرداخت کنید.

ریسک‌های موجود پیرامون قرارداد CFD

مانند سرمایه‌گذاری در هر بازاری، معاملات CFD نیز ریسک‌های خاص خود را به همراه دارند. قراردادهای ما به التفاوت ابزارهای معاملاتی پیچیده‌ای هستند که ریسک بالایی هم دارند. بنابراین حتما قبل از ورود به این نوع معاملات باید آموزش کافی دیده و در صورت تمایل قبل از معامله با سرمایه‌ اصلی خود با حساب دمو یا آزمایشی کار کنید. بزرگترین ریسک معاملات CFD ریسک مربوط به بازار است. این یعنی اگر بازار طبق پیش‌بینی شما پیش برود سود خواهید کرد و اگر این گونه نباشد متضرر خواهید شد. با این حال از آنجایی که معمولاً در معاملات CFD از لوریج و اهرم استفاده می‌شود، این ضررها می‌توانند به چیزی بسیار بیشتر از آن چیزی که فکر می‌کنید، تبدیل شوند. برای همین است که انتخاب اهرم مناسب اهمیت بالایی دارد.

رگولاتوری و محدودیت‌های قانونی معاملات CFD در ایران و جهان

در بسیاری از کشورهای توسعه‌یافته مانند انگلستان، استرالیا و اتحادیه اروپا، معاملات CFD تحت نظارت سازمان‌های رگولاتوری قرار دارند و بروکرها ملزم به رعایت استانداردهای مشخصی در شفافیت مالی، حفاظت از سرمایه مشتریان و گزارش‌دهی هستند. در این کشورها، همچنین محدودیت‌هایی مانند سقف اهرم برای معامله‌گران خرد، محافظت در برابر مانده حساب منفی و افشای ریسک الزامی است.

در ایران اما معاملات CFD به دلیل نبود زیرساخت قانونی و نهادهای رگولاتور داخلی برای این نوع معاملات، به صورت رسمی مجاز نیستند. با این حال، برخی معامله‌گران ایرانی از طریق بروکرهای خارجی به بازار CFD دسترسی پیدا می‌کنند. این موضوع می‌تواند ریسک‌های قانونی و امنیتی به همراه داشته باشد، چون در صورت بروز اختلاف یا تخلف، پیگیری حقوقی دشوار خواهد بود. از این رو، معامله‌گران ایرانی باید با دقت و شناخت کافی اقدام به انتخاب بروکر و مدیریت سرمایه خود کنند.

معاملات CFD حلال است یا حرام؟

مسئله شرعی بودن معاملات CFD یکی از پرچالش‌ترین سوالات در میان معامله‌گران مسلمان به‌ویژه در ایران است. در معاملات CFD، مالکیت واقعی دارایی وجود ندارد و تنها بر مبنای تفاوت قیمت خرید و فروش سود یا زیان حاصل می‌شود. برخی فقها و مراجع تقلید، نبود مالکیت واقعی و احتمال قمارگونه بودن این نوع معاملات را دلیلی برای حرام دانستن آن می‌دانند؛ چرا که از دید فقهی، معاملات باید مبتنی بر مبادله‌ی واقعی مال با مال یا خدمت باشند.

در مقابل، برخی از علمای دینی با رعایت شروطی خاص مانند شفاف بودن قرارداد، اجتناب از بهره (سوآپ)، و انجام معامله بدون ابهام یا غرر، امکان مشروع بودن برخی انواع CFD را قابل بررسی می‌دانند. گفتنی است که بسیاری از بروکرهای بین‌المللی، حساب‌های «اسلامی» بدون بهره ارائه می‌کنند که برای معامله‌گران مسلمان طراحی شده‌اند. بنابراین، پیش از ورود به معاملات CFD، توصیه می‌شود با مرجع تقلید خود مشورت کرده یا از نظر کارشناسان فقهی بهره بگیرید تا اطمینان حاصل کنید که معاملات شما با اصول شرعی هم‌خوانی دارد.

سخن پایانی

معاملات CFD یا قرارداد ما به التفاوت یکی از ابزارهای معاملاتی است که به دلیل راحت بودن ورود و معامله در آن با استقبال زیادی نیز مواجه شده است. این قرارداد نوعی قرارداد مشتقه است که در جریان آن تنها توافقی بین دو طرف برای پرداخت اختلاف قیمت دارایی مورد نظر در زمان باز و بسته شدن معامله لحاظ می‌شود و در اصل مالکیت واقعی دارایی پایه به معامله‌گر داده نمی‌شود.

معاملات CFD مزایای بی‌شماری را برای معامله‌گران فراهم کرده است که در طول این مقاله با جزئیات کاملی در مورد آن‌ها صحبت کردیم. همچنین این نوع معاملات مانند هر سرمایه‌گذاری دیگر ریسک‌های خاص خود را هم دارد که بزرگترین آن ریسک مربوط به بازار است. در هر صورت امیدواریم که خواندن این مقاله به سوالات شما مثل اینکه معامله CFD چیست و قرارداد ما به التفاوت چگونه کار می‌کند، پاسخ داده باشد.

سوالات متداول