همه چیز درمورد پیام‌رسان‌های مبتنی بر بلاک چین
این روزها دیگر بر کسی پوشیده نیست که پیام‌رسان‌های اینترنتی تبدیل به جزو جدایی‌ناپذیر زندگی روزمره‌ی ما شده‌اند. از پیام‌رسان‌های خارجی مثل «واتساپ» (WhatsApp) و «تلگرام» (Telegram) گرفته تا پیام‌رسان‌های داخلی، همه‌ی ما هر روز از آن‌ها استفاده می‌کنیم. فرقی هم نمی‌کند که کار اداری داشته باشیم، از فروشگاه‌های اینترنتی خرید کنیم یا با دوست خود صحبت کنیم. در هر صورت گذرمان به این اپلیکیشن‌ها می‌افتد و به آن‌ها نیاز مبرم پیدا می‌کنیم.
اما با تمام خوبی‌هایی که این پیام‌رسان‌ها دارند، خالی از مشکل هم نیستند. برای مثال از آنجایی که شرکت‌های بزرگ فناوری، این برنامه‌ها را به رایگان در اختیار ما قرار می‌دهند احتمال اینکه برای کسب درآمد داده‌های ما را به شرکت‌های تبلیغاتی بفروشند وجود دارد. حتی ممکن است به روش‌های مختلف دیگر نیز حریم خصوصی ما را نقض کنند.
خوشبختانه برای حل این مشکل مفهوم جدیدی به نام پیام‌رسان‌های غیرمتمرکز مطرح شده که از فناوری «بلاک چین» (Blockchain) استفاده می‌کند. به این نوع پیام‌رسان‌ها، پیام‌رسانی‌های بلاک چینی یا مبتنی بر بلاک چین می‌گویند و می‌خواهیم در مقاله‌ی امروز به طور کامل در مورد آن‌ها صحبت کنیم.
در ادامه ابتدا در مورد پیام‌رسان‌های فعلی و دو مشکل عمده‌ی آن‌ها بحث کرده و سپس با نحوه‌ی فعالیت پیام‌رسان‌های بلاکچینی آشنا می‌شویم. علاوه بر این، چند نمونه از بهترین پیام‌رسان‌های غیرمتمرکز فعلی را نیز معرفی می‌کنیم تا شما هم جزو اولین کاربران آن‌ها باشید.
پیام‌رسان‌های متمرکز و مشکلات آن‌ها
پیام‌رسان‌هایی مثل واتساپ (واتساپ)، تلگرام، «وایبر» (Viber)، «لاین» (Line)، «اسنپ‌چت» (Snapchat) و غیره همگی جزو پیام‌رسان‌های متمرکزی هستند که همه‌روزه صدها میلیون نفر برای ارتباط با مخاطب خود از آن‌ها کمک می‌گیرند. تمام این پیام‌رسان‌ها یک وجه مشترک دارند و آن ساختار مشابه‌شان است. در واقع مدیریت همه‌ی این پیام‌رسان‌ها برعهده‌ی شرکت‌های خصوصی مثل «فیس بوک» (Facebook) یا «متا» (Meta) است و این کارکنان چنین شرکت‌هایی هستند که روند کار اپلیکیشن‌های خود را تعیین کرده و تصمیم می‌گیرند که پیام‌ها و داده‌های کاربران به چه نحوی مدیریت شوند.
با اینکه برخی از این پیام‌رسان‌ها به‌گونه‌ای طراحی شده‌اند که هیچ‌کدام از پیام‌های کاربران را در سرورها و رایانه‌های مرکزی خود ذخیره نمی‌کنند، ولی برخی دیگر به‌صورت آشکارا اعلام کرده‌اند که پیام‌های کاربران به شکل رمزنگاری‌شده در سرورهایشان ذخیره می‌شود.
به همین دلیل احتمال نقض حریم خصوصی کاربر به وجود می‌آید. اگر اتفاقی برای چنین پیام‌رسان‌هایی بیفتد و خرابکارهای اینترنتی بتوانند به سرورهای این شرکت‌ها نفوذ کرده و دسترسی پیدا کنند، به احتمال زیاد تمام اطلاعات حساس و خصوصی کاربران به بیرون درز پیدا خواهد کرد.
از طرف دیگر مشکلات فنی نیز پیام‌رسان‌های متمرکز را تهدید می‌کند. برای مثال پیام‌رسان واتساپ که محبوب‌ترین و پراستفاده‌ترین پیام‌رسان حال حاضر جهان است، طبق آخرین آمار بیش از ۲ میلیارد کاربر دارد. این حجم بالای تقاضا باعث می‌شود علی‌رغم استفاده از بهترین سرورها و رایانه‌های مرکزی، برخی اوقات سرورهای واتساپ با مشکل مواجه شده و برای چند ساعت از کار بیفتند. بدین ترتیب زندگی میلیون‌ها نفر در سرتاسر جهان مختل می‌شود.
دلیل این اتفاق هم کاملاً واضح است؛ زمانی که تعداد زیادی از کاربران به صورت هم‌زمان به سمت سرور درخواست ارسال کنند، سرور هرچقدر هم که قدرتمند باشد در هر صورت ظرفیت محدودی دارد و با مشکل مواجه خواهد شد.
بنابراین به نظر می‌رسد پیام‌رسان‌های فعلی به زیرساخت‌هایی نیاز دارند که خبری از این مشکلات در آن‌ها نباشد. این یعنی پیام‌رسانی می‌خواهیم که در آن‌ها داده‌های کاربران غیرقابل‌نفوذ بوده و مهم‌تر از آن دچار قطعی و شکست نشود.
اینجاست که پای پیام‌رسان‌های مبتنی بر بلاک چین به میدان باز می‌شود، زیرا بلاک چین همان فناوری است که توانایی حل مشکلات گفته‌شده را دارد و امتحان خود را نیز پس داده است.
پیام‌رسان‌های مبتنی بر بلاک چین
پیام‌رسان‌های مبتنی بر بلاک چین همان‌طور که از اسمشان پیداست به پیام‌رسان‌هایی گفته می‌شود که ساختار شبکه‌ی آن‌ها براساس بلاک چین طراحی شده و این بلاک چین است که وظیفه‌ی ارتباط کاربران با یکدیگر را برعهده دارد.
همه‌ی ما کاربرد بلاک چین را در ارز دیجیتال «بیت کوین» (Bitcoin) دیده‌ایم و می‌دانیم که بلاک چین سیستمی غیرمتمرکز است. بنابراین در پیام‌رسان‌های بلاک چینی به جای اینکه یک سیستم متمرکز و مرکزی وظیفه‌ی پردازش داده‌ها را برعهده داشته باشد، گروهی از رایانه‌ها و دستگاه‌های مخصوص (که به آن‌ها گره‌های شبکه یا Node می‌گوییم) به شکل داوطلب این کار را انجام می‌دهند.
استفاده از چنین ساختار غیرمتمرکزی باعث می‌شود تا پیام‌رسان‌های غیرمتمرکز پایداری بیشتری داشته باشند. از آنجایی که در چنین پیام‌رسان‌هایی گره‌های مختلف داده‌های کاربران را پردازش می‌کنند، شبکه دچار ازدحام نمی‌شود. علاوه بر این چون پیام‌رسان‌های غیرمتمرکز از سرورهای مرکزی استفاده نمی‌کنند، امنیت بالاتری هم دارند. در این نوع پیام‌رسان‌ها به دلیل ماهیت بلاک چین، حتی اگر چند گره از شبکه هم دچار نفوذ و اختلال شود مشکلی برای کل شبکه پیش نخواهد آمد.
مزیت دیگر پیام‌رسان‌های مبتنی بر بلاک چین تمرکز بیشتر آن‌ها روی حریم خصوصی کاربر است. دلیل آن هم این است که هیچ‌کدام از داده‌ها و اطلاعات کاربران روی کامپیوترهای مرکزی شرکت‌های خصوصی ذخیره نمی‌شود و عملاً امکان سوءاستفاده از آن‌ها نیز به صفر می‌رسد.
بنابراین پیام‌رسان‌هایی که از فناوری بلاک چین استفاده می‌کنند، از نظر امنیت و حفظ حریم خصوصی کاربر، جایگزین‌های بسیار خوبی برای پیام‌رسان‌های فعلی هستند. با این حال از نظر مقبولیت عمومی و استقبال کاربران باید بگوییم که این پیام‌رسان‌ها در حال حاضر فرسنگ‌ها با پیام‌رسان‌هایی مثل واتساپ و تلگرام فاصله دارند و تعداد کاربران آن‌ها بسیار کمتر از پیام‌رسان‌های متمرکز است.
البته چندان نمی‌توان به این موضوع خرده گرفت زیرا پیام‌رسان‌های بلاک چینی نیز همانند ارزهای دیجیتال و خود بلاک چین، فناوری‌های نوظهوری هستند که هنوز طیف زیادی از مردم جهان با آن‌ها و مزایایی که به همراه دارند، آشنا نیستند.
بهترین پیام‌رسان‌های بلاک چینی
در حال حاضر چندین پیام‌رسان بلاک چینی وجود دارند که هر کدام براساس بلاک چین خاصی فعالیت می‌کنند. به احتمال زیاد اسم هیچ‌کدام از پیام‌رسان‌های مبتنی بر بلاک چین که در این بخش معرفی خواهیم کرد به گوشتان نخورده است، ولی احتمال اینکه در آینده بیشتر از آن‌ها بشنویم بسیار زیاد است.
در ادامه شش مورد از باسابقه‌ترین و بهترین پیام‌رسان‌های مبتنی بر بلاک چین را برایتان معرفی می‌کنیم تا شما هم جزوی از اولین کاربران نسل جدید پیام‌رسان‌ها باشید.
پیام‌رسان سکرتم (Secretum)
پیام‌رسان Secretum که می‌توان آن را به شکل «سکریتم» یا «سکریتوم» نیز تلفظ کرد، پیام‌رسانی است که از بلاک چین «سولانا» (Solana) استفاده می‌کند. در این پیام‌رسان خبری از سرورهای مرکزی برای ذخیره‌ی پیام‌ها و داده‌های کاربران نیست و هر کاربر برای ارتباط با دیگران تنها به یک آدرس کیف پول دیجیتال نیاز دارد.
در حقیقت در پیام‌رسان بلاک چینی سکرتم به جای استفاده از شماره موبایل که در پیام‌رسان‌های مرکزی مرسوم است، کاربران با استفاده از آدرس کیف پول خود وارد حساب‌شان می‌شوند.
این پیام‌رسان یک توکن بومی به نام ارز دیجیتال Secretum دارد که با نماد معاملاتی SER شناخته می‌شود. این توکن برای حیات این پیام‌رسان ضروری است و از آن برای فعالیت‌های مختلفی استفاده می‌شود. برای مثال کاربران می‌توانند با سپرده‌گذاری این رمزارز سود روزانه کسب کنند.
علاوه بر این، همانند سایر پیام‌رسان‌های مرکزی، در پیام‌رسان Secretum نیز امکان برقراری ارتباط متنی وجود دارد و حتی می‌توان تماس تصویری نیز برقرار کرد. همچنین امکان انتقال فایل بین یکدیگر و انجام تراکنش‌های رمزارزی مختلف نیز وجود دارد.
در پیام‌رسان Secretum به لطف استفاده از فناوری بلاک چین، داده‌های کاربران به شکلی رمزنگاری شده در رایانه‌های غیرمتمرکز ذخیره می‌شوند و خبری از نگه‌داری داده‌ها در سرورهای شرکت سازنده‌ی آن نیست.
پیام‌رسان استاتوس (Status)
استاتوس اسم یکی دیگر از پیام‌رسان‌های بلاک چینی است که برخلاف سکرتم برپایه‌ی بلاک چین «اتریوم» (Ethereum) بنا شده است. در این پیام‌رسان که می‌توان آن را به شکل «استیتوس» یا «استیتس» نیز خطاب کرد، کاربران می‌توان به مکالمه با یکدیگر پرداخته یا از ویژگی گفتگو یا چت گروهی آن استفاده کنند.
در پیام‌رسان Status نیز تمام پیام‌ها به شکل همتابههمتا رمزنگاری شده‌اند و هیچ راهی برای جاسوسی افراد خرابکار وجود ندارد. همچنین تنها فرستنده و گیرنده‌ی پیام قادر به دیدن محتوای داده‌ی ارسالی هستند.
پیام‌رسان استاتوس از پروتکلی موسوم به «واکو» (Waku) برای ارسال و دریافت پیام‌های خود استفاده می‌کند که در آن، پیام‌ها برای پردازش و رمزنگاری به کل شبکه ارسال می‌شوند ولی تنها گیرنده‌ی پیام است که می‌تواند از محتوای آن باخبر شود.
نکته‌ی جالب پیام‌رسان Status این است که علاوه بر خدمات پیام‌رسانی، نقش یک کیف پول دیجیتال را نیز می‌تواند بازی کند. بدین ترتیب کاربران می‌توانند علاوه بر استفاده از استاتوس برای ارسال و دریافت پیام، از این پیام‌رسان برای ارسال و دریافت ارزهای دیجیتال مبتنی بر بلاک چین اتریوم نیز استفاده کنند. همچنین امکان اتصال به برنامه‌های غیرمتمرکز اتریومی نیز از داخل این پیام‌رسان وجود دارد.
پیام‌رسان استاتوس به حریم خصوصی کاربران نیز احترام خاصی قائل است و هیچ اطلاعات شخصی و حساس در زمان ثبت‌نام از آن‌ها دریافت نمی‌شود.
پیام‌رسان داست (Dust)
پیام‌رسان Dust یکی از قدیمی‌ترین و اولین پیام‌رسان‌های مبتنی بر بلاک چین است که در سال ۲۰۱۴ میلادی منتشر شد. این پیام‌رسان نیز از فناوری بلاک چین برای ارتباط کاربران خود با یکدیگر استفاده می‌کند. با این حال رویکردی که این پیام‌رسان در پیش گرفته کمی به پیام‌رسان‌های مرسوم شباهت دارد و کاربران با استفاده از شماره تلفن‌های خود به یکدیگر متصل می‌شوند. علاوه بر این، در پیام‌رسان داست نیز پیام‌ها رمزنگاری می‌شوند و به جز ارسال‌کننده و گیرنده‌ی پیام هیچ کس از محتوای آن باخبر نمی‌شود.
جالب است بدانید که اسم این پیام‌رسان در زبان فارسی به معنای «گردوخاک» است. دلیل انتخاب این اسم نیز به یکی از ویژگی‌های بنیادی این پیام‌رسان مربوط می‌شود. در حقیقت پیام‌رسان داست دارای قابلیتی موسوم به گردوخاک‌گیری یا «داستینگ» (Dusting) است که در جریان آن به صورت خودکار تمام پیام‌ها بعد از ۲۴ ساعت پاک می‌شوند. خود کاربران نیز می‌توانند بعد از خواندن هر کدام از پیام‌ها آن‌ها را پاک کنند. علاوه بر این، پیام‌ها و اطلاعات ردوبدل شده‌ی کاربران در هیچ جایی ذخیره نمی‌شود و پیامی که پاک شده برای همیشه از بین رفته است.
این اپلیکیشن بخشی نیز برای گشت‌وگذار مخفیانه در اینترنت دارد که کاربران می‌توانند از آن استفاده کنند. در این بخش که به «جستجوی مخفیانه» شهرت دارد، هیچ ردی از ورود به سایت‌های مختلف باقی نمی‌ماند و اجازه‌ی دانلود و ذخیره‌ی هیچ داده‌ای نیز به سایت باز شده داده نمی‌شود.
پیام‌رسان کریپ‌وایزر (Crypviser)
پیام‌رسان بلاک چینی Crypviser یکی دیگر از پیام‌رسان‌های غیرمتمرکز است که تمرکز خاصی روی امنیت کاربرانش دارد. در این اپلیکیشن پیام‌ها به شکل همتابههمتا رمزنگاری می‌شوند و مناسب کاربران عادی و شرکت‌های تجاری است.
درحقیقت یکی از مزایای منحصربه‌فرد پیام‌رسان کریپ‌وایزر (یا کریپ وایسر) تمرکز آن روی بهبود امنیت راه‌های ارتباطی کارکنان شرکت‌های تجاری و سازمان‌های مختلف است. این اپلیکیشن خدمتی را برای چنین شرکت‌ها و سازمان‌هایی آماده کرده که با استفاده از آن می‌توان شبکه‌ی ارتباطی خصوصی را در درون شرکت یا سازمان ایجاد کرد که تنها افراد مجاز قادر به استفاده از آن هستند. با این حال از آنجایی که شبکه‌ی استفاده‌شده از نوع غیرمتمرکز است هیچ راه نفوذی ندارد و با آسیب به برخی از گره‌ها نیز مشکلی برای کل شبکه پیش نمی‌آید. برای همین است که پیام‌رسان Crypviser می‌تواند به یکی از انتخاب‌های اصلی شرکت‌ها و سازمان‌های خصوصی و تجاری تبدیل شود.
علاوه بر این، پیام‌رسان بلاک چینی کریپ‌وایزر از نوعی پروتکل خاص به نام DPKI برای رمزنگاری پیام‌ها و ذخیره‌ی آن‌ها در بلاک چین استفاده می‌کند. این اپلیکیشن را می‌توانید هم برای گوشی‌های موبایل و هم رایانه‌های شخصی دانلود و نصب کنید. شرکت‌ها و سازمان‌های تجاری نیز می‌توانند از خدمات ابری این اپلیکیشن برای ایجاد شبکه‌های ارتباطی خصوصی استفاده کنند.
پیام‌رسان ویسپر (Wispr)
پیام‌رسان Wispr نیز از فناوری بلاک چین برای حفظ حریم خصوصی و ناشناس ماندن کاربران استفاده می‌کند. کاربران می‌توانند به کمک این پیام‌رسان، مانند پیام‌رسان‌های محبوب خود به ارسال و دریافت پیام‌های متنی پرداخته یا به شکل صوتی و تصویری با یکدیگر ارتباط بگیرند. همچنین امکان ارسال و دریافت فایل و داده نیز در این اپلیکیشن بلاک چینی فراهم شده است.
امکانات پیام‌رسان ویسپر به لطف استفاده از فناوری رمزنگاری همتابههمتا و پروتکلی به نام VOBP امکان‌پذیر شده و باعث می‌شود هیچ عامل متخاصمی نتواند داده‌های کاربران را به سرقت ببرد. پروتکل VOBP که مخفف عبارت Voice Over Blockchain Protocol و به معنای «صدا از طریق پروتکل بلاک چین» یا «صدا روی پروتکل بلاک چین» است زمانی به درد می‌خورد که بخواهید در گوشی همراه خود به پیام‌رسان ویسپر اجازه‌ی دسترسی به میکروفون یا دوربین موبایل خود را بدهید. در این شرایط به دلیل استفاده از این پروتکل امکان سرقت صدا یا تصاویر ضبط‌شده وجود نخواهد داشت.
پیام‌رسان Wispr نیز همانند پیام‌رسان داست از شماره موبایل افراد برای ارتباط آن‌ها با یکدیگر استفاده می‌کند ولی داده‌های ردوبدل شده از طریق فناوری بلاک چین ارسال می‌شوند. همچنین کاربران می‌توانند پیام‌های خود را با فعال کردن زمان‌سنج بعد از مدت مشخصی به صورت خودکار حذف کنند. در این صورت پیام به صورت کامل حذف شده و به هیچ‌وجه امکان برگشت نخواهد داشت.
پیام‌رسان آدامانت (Adamant)
«آدامانت» (Adamant) یکی دیگر از اپلیکیشن‌های پیام‌رسانی مبتنی بر بلاکچین است که تمرکز خاصی روی حریم خصوص کاربر دارد. در این اپلیکیشن کاربران نیازی به ثبت‌نام ندارند و هیچ آدرس ایمیل یا شماره موبایلی از آن‌ها گرفته نمی‌شود. همچنین آدامانت به لیست مخاطبان کاربر و داده‌هایی مثل محل سکونت او کاری ندارد و از این نظر این پیام‌رسان را می‌توان جزو یکی از امن‌ترین پیام‌رسان‌های بلاک چینی دانست.
در پیام‌رسان Adamant تمام داده‌های ردوبدل شده رمزنگاری می‌شوند و حتی آدرس IP کاربر نیز از دید بقیه پنهان می‌ماند. یکی دیگر از مزایای این پیام‌رسان الگوریتم‌های رمزنگاری پیشرفته‌ی به کاررفته در آن است که تضمین می‌کند هیچ عامل ناشناسی توانایی خواندن پیام‌های کاربران را ندارد.
علاوه بر این، پیام‌رسان آدامانت امکانات ساده‌ای برای ارسال، دریافت و نگه‌داری رمزارزها را نیز دارد و از این نظر می‌توان آن را یک کیف پول دیجیتال نیز در نظر گرفت. کلیدهای خصوصی و اطلاعات حساس حساب کاربر نیز در اختیار خودش قرار دارد و آدامانت هیچ‌کدام از این اطلاعات را کنترل نمی‌کند.
سخن پایانی
پیام‌رسان‌های مبتنی بر بلاک چین از ساختاری غیرمتمرکز برای شبکه‌های خود استفاده می‌کنند که باعث می‌شود هم کاربران نگران حریم خصوصی خود نباشند و هم امنیت مثال‌زدنی در ارسال و دریافت داده برقرار شود. این پیام‌رسان‌ها برخلاف پیام‌رسان‌هایی مثل واتساپ و تلگرام به رایانه‌ها و سرورهای مرکزی شرکت‌های خصوصی وابسته نیستند و برای همین با ایجاد مشکل برای یکی از مولفه‌های آن‌ها مشکلی برای کل سیستم پیش نمی‌آید.
با این حال پیام‌رسان‌های بلاکچینی در ابتدای راه خود قرار دارند و از نظر استقبال و استفاده‌ی عمومی فاصله‌ی بسیار زیادی با پیام‌رسان‌های محبوب فعلی دارند. اما در هر صورت با پذیرش فناوری بلاک چین در بین شرکت و دولت‌ها انتظار می‌رود پیام‌رسان‌های بلاک چینی نیز در آینده‌ای نه‌چندان دور حرف‌های زیادی برای گفتن داشته باشند.
از همین رو تلاش کردیم در این مقاله شش مورد از بهترین پیام‌رسان‌های بلاک چینی را برایتان معرفی کنیم تا شما نیز جزو اولین کاربران پیام‌رسان‌های نسل جدید باشید.
برای دریافت مشاوره تخصصی رایگان از کارشناسان ما، اطلاعات خواسته شده رو تکمیل فرمایید.
من نرم افزار داست رو به عنوان بهترین اپلیکیشن پیام رسان بلاک چین سرچ کردم و پیداش کردم وقتی که نصب شد کلا برنامه با باگ و خرابی روبرو شد اصلا پیشنهاد نمیکنم واقعا چیز مسخره ای بود
سلام سپیده عزیز
ممنون که تجربه خودتون رو با خواننده‌ها در میون گذاشتید
موفق و پرسود باشید