استخراج بیت کوین چیست؟ | انواع روش‌های استخراج بیت کوین
زمانی که در سال ۲۰۰۹ میلادی «بیت کوین» (Bitcoin) به همگان معرفی شد، به همراه آن مفهوم دیگری به نام «استخراج بیت کوین» نیز بر سر زبان‌ها افتاد. استخراج بیت کوین به مفهومی اشاره دارد که در جریان آن تراکنش‌های انجام شده در شبکه تایید شده و بیت کوین‌های جدید تولید می‌شوند. این کار توسط افراد داوطلبی انجام می‌شود که به پاس تلاش‌های خود مقداری بیت کوین به عنوان پاداش دریافت می‌کنند.
از طرف دیگر ارزش بیت کوین به عنوان یک ارز دیجیتال در طولانی‌مدت معمولا رو به افزایش بوده و همین مسئله بسیاری از فعالان این حوزه را به سمت استخراج آن کشانده است. حتی خود ما نیز ممکن است در برهه‌ای از زمان، به استخراج این رمزارز باارزش فکر کرده باشیم.
اما هر چه با دقت بیشتری به استخراج بیت کوین فکر کنید و عمیق‌تر با آن آشنا شوید، خیلی زود می‌فهمید که این کار به این راحتی‌ها هم نیست. در این مقاله می‌خواهیم به همین موضوع بپردازیم و ضمن آشنایی با استخراج بیت کوین و نحوه انجام آن، ببینیم که آیا هنوز هم در شرایط و زمان فعلی، استخراج بیت کوین به‌صرفه است یا خیر؟ همراه ما باشید.
استخراج بیت کوین به چه معناست؟
منظور از «استخراج بیت کوین» یا «ماینینگ» (Mining) عملیاتی است که در جریان آن تراکنش‌های شبکه‌ی بیت کوین تایید شده و بیت کوین‌های جدید تولید می‌شود. از آنجایی که بیت کوین غیرمتمرکز است، برخلاف ارزهای رسمی کشورها که توسط دولت‌هایشان کنترل می‌شوند، هیچ نهاد و سازمان واحدی مدیریت تراکنش‌ها و تولید بیت کوین‌های جدید را برعهده ندارد. در اصل این کار برعهده کسانی است که به استخراج بیت کوین می‌پردازند. این افراد که به آن‌ها استخراج‌کننده یا «ماینر» (Miner) می‌گویند، می‌توانند هر شخصی باشند.
بیت کوین برای ثبت تراکنش‌های خود از یک دفترکل توزیع‌شده به نام «بلاک چین» (Blockchain) استفاده می‌کند. تمام تراکنش‌های انجام شده در شبکه بیت کوین از ابتدا تا به امروز در این دفترکل ثبت و نگهداری می‌شود. ماینرها هر بلاک را بررسی کرده و بعد از اطمینان حاصل کردن از صحت و درستی آن، بلاک مربوطه را به بلاک چین اضافه می‌کنند. بدین ترتیب، زنجیره‌ای از بلاک‌ها تشکیل می‌شود.
از آنجایی که ماینرها با اضافه کردن هر بلاک برای تامین امنیت کل شبکه تلاش می‌کنند، مقداری بیت کوین به‌عنوان پاداش به آن‌ها تعلق می‌گیرد. این پاداش از محل پرداخت کارمزد تراکنش‌ها و همچنین بیت کوین‌های تازه تولید شده پرداخت می‌شود. البته چون موجودی کل بیت کوین محدود است و فراتر از ۲۱ میلیون واحد نخواهد رفت، زمانی که تعداد کل بیت کوین‌های موجود به این رقم برسد، دیگر خبری از تولید بیت کوین‌های جدید نخواهد بود و تمام پاداش ماینرها از محل پرداخت کارمزد تراکنش‌ها پرداخت می‌شود.
استخراج بیت کوین چگونه انجام می‌شود؟
عملیات استخراج بیت کوین همیشه با یک بلاک که حاوی گروهی از تراکنش‌هاست، آغاز می‌شود. این تراکنش‌ها از یک مرحله امنیتی ابتدایی رد شده‌اند و شبکه تایید کرده که پرداخت‌کننده آن‌ها به اندازه کافی بیت کوین در اختیار داشته است. همچنین این مسئله که فرد پرداخت‌کننده مالک حقیقی بیت کوین‌های خرج شده است یا خیر نیز چک می‌شود.
در ادامه مراحل زیر برای استخراج بیت کوین انجام می‌شود که با هم می‌خوانیم:
- شبکه برای بلاک حاوی تراکنش‌ها یک «هش» (Hash) که رشته‌ای از چند کاراکتر است، تولید می‌کند. بیت کوین از الگوریتمی به نام SHA-256 برای این کار استفاده می‌کند که هش‌های تولیدی آن همیشه از ۶۴ کاراکتر تشکیل شده‌اند.
- ماینرهای بیت کوین با استفاده از نرم‌افزارهای استخراج به تولید هش‌های مختلف و تصادفی می‌پردازند. در اینجا هدف تولید هشی است که از هش بلاک کوچک‌تر یا مساوی باشد.
- اولین ماینری که به چنین هشی دست پیدا کند، اجازه دارد این بلاک را به نسخه‌ای از بلاک چین بیت کوین که در اختیارش است، اضافه کند.
- ماینرهای دیگر و «گره‌های» (Node) امنیتی بیت کوین درستی بلاک مورد نظر را بررسی می‌کنند و اگر صحت آن تایید شود، بلاک با موفقیت به بلاک چین اصلی بیت کوین افزوده می‌شود.
- سپس ماینری که بلاک را استخراج کرده، پاداش مشخص شده را دریافت می‌کند. مقدار پاداش به ازای استخراج هر بلاک عدد ثابتی است که البته برای کنترل عرضه آن بعد از استخراج هر ۲۱۰ هزار بلاک نصف می‌شود. این اتفاق تقریبا هر چهار سال یک بار اتفاق می‌افتد و به آن «هاوینگ بیت کوین» (Halving) می‌گوییم.
به این نوع سیستم که بیت کوین از آن استفاده می‌کند «اثبات کار» (Proof of Work) می‌گویند. دلیل آن هم این است که ماینرها مجبور هستند با انجام محاسبات سنگین ثابت کنند که در جریان عملیات استخراج واقعا کار کرده‌اند و مستحق دریافت پاداش هستند. این اثبات نیز با ارائه کردن هش به دست آمده توسط ماینر انجام می‌شود.
نکته مهمی که باید به آن توجه داشت این است که شبکه بیت کوین درجه سختی استخراج را مدام تغییر می‌دهد تا به‌طور متوسط هر ۱۰ دقیقه یک بلاک استخراج شود. وقتی که ماینرهای زیادی به استخراج می‌پردازند یا از دستگاه‌هایی استفاده می‌کنند که قدرت آن‌ها بسیار بیشتر است، درجه سختی افزایش می‌یابد تا نتوانند زودتر از ۱۰ دقیقه یک بلاک استخراج کنند.
انواع استخراج بیت کوین
استخراج بیت کوین را می‌توان براساس روش استخراج به چند نوع طبقه‌بندی کرد. این روش‌ها شامل «استخراج با دستگاه مخصوص اسیک یا ای‌سیک» (ASIC Mining)، «استخراج با کارت گرافیک» (GPU Mining)، «استخراج با پردازنده مرکزی یا سی‌پی‌یو» (CPU Mining)، «استخراج ابری» (Cloud Mining) و «شرکت در استخرهای استخراج» (Mining Pools) می‌شوند که در ادامه می‌خواهیم با جزئیات بیشتری در مورد هر کدام صحبت کنیم.
استخراج با دستگاه مخصوص اسیک یا ای‌سیک (ASIC Mining)
یک دستگاه ای‌سیک به سخت‌افزار مخصوصی گفته می‌شود که به‌طور اختصاصی برای یک منظور ساخته می‌شود. بنابراین منظور از دستگاه‌های استخراج ASIC دستگاه‌هایی هستند که تنها برای استخراج یک رمزارز خاص طراحی و ساخته شده‌اند.
این روش به عنوان قدرتمندترین روش استخراج بیت کوین شناخته می‌شود که البته هر دستگاه جدید می‌تواند قیمتی فراتر از چند هزار دلار داشته باشد. اما وقتی این نکته را در نظر بگیریم که در حال حاضر استفاده از دستگاه‌های ای‌سیک تنها روش سودآور استخراج بیت کوین است، می‌توان این هزینه اولیه را توجیه کرد.
استخراج بیت کوین با کارت گرافیک (GPU Mining)
در این روش از یک یا چند کارت گرافیک قدرتمند برای استخراج بیت کوین استفاده می‌شود. در این روش که به آن استفاده از «ریگ ماینینگ» (Mining Rig) نیز گفته می‌شود، در واقع با رایانه‌ای مواجه هستیم که از اتصال یک یا چند کارت گرافیک به‌روز و قوی تشکیل شده است. استخراج بیت کوین با کارت گرافیک نیز هزینه زیادی دارد؛ زیرا مجبور هستید پول زیادی برای خرید این کارت گرافیک‌ها بپردازید.
نکته مهم این است که در حال حاضر استخراج بیت کوین با کارت گرافیک به دلیل قدرت کمتر نسبت به دستگاه‌های مخصوص استخراج، چندان به صرفه نیست و شاید بهتر باشد با استفاده از آن ارزهای دیجیتال دیگر را استخراج کنید.
استخراج با پردازنده مرکزی یا سی‌پی‌یو (CPU Mining)
در این روش نیز از پردازنده مرکزی یک کامپیوتر یا همان سی‌پی‌یو برای استخراج بیت کوین استفاده می‌شود. این روش برخلاف دو روش قبلی چندان هزینه‌بر نیست، زیرا می‌توانید از پردازنده مرکزی کامپیوتر خود استفاده کنید. با این حال استخراج با CPU تنها در روزهای اولیه ظهور بیت کوین ممکن بود و این روزها به دلیل قدرت بسیار کمتر آن‌ها نسبت به دستگاه‌های ماینر، استخراج سودآور با سی‌پی‌یو عملا ممکن نیست.
استخراج ابری (Cloud Mining)
در روش استخراج ابری در واقع شما به یک شرکت خاص پول می‌دهید تا از طرف شما عملیات استخراج را انجام دهد. به عبارت دیگر در این روش لازم نیست خودتان دردسرهای خرید و راه‌اندازی سخت‌افزارهای مورد نیاز برای استخراج را بکشید، حتی لازم نیست نگران هزینه‌های برق و نگهداری تجهیزات استخراج هم باشید. در استخراج ابری همه کارها توسط شرکت ارائه‌دهنده انجام می‌شود و شما به نوعی تجهیزات آن‌ها را اجاره می‌کنید.
در انتها نیز هزینه‌های نگهداری و مصرف برق از پاداش به دست آمده کسر شده و مابقی به حساب شما ریخته می‌شود. البته توجه داشته باشید که در روش استخراج ابری شما از همان ابتدا یک قرارداد با شرکت ارائه‌دهنده می‌بندید و مبلغ آن را پرداخت می‌کنید. بنابراین حتی اگر قیمت بیت کوین افت شدیدی را تجربه کند به گونه‌ای که دیگر استخراج آن بهینه نباشد، باز هم مجبور هستید به قرارداد خود پایبند بمانید و ممکن است در انتها نیز پاداشی که می‌گیرید از هزینه‌های اولیه‌تان کمتر باشد.
شرکت در استخرهای استخراج (Mining Pools)
در روش استخر استخراج یا «ماینینگ پول» (Mining Pool) گروهی از ماینرهای بیت کوین منابع سخت‌افزاری خود را با یکدیگر به اشتراک می‌گذارند و در انتها نیز پاداش به دست آمده را بین یکدیگر تقسیم می‌کنند. بدین ترتیب، احتمال موفقیت در استخراج بیشتر می‌شود.
این روزها دیگر استخراج انفرادی بیت کوین چندان به صرفه نیست و برای همین بسیاری از فعالان این حوزه ترجیح می‌دهند از استخرهای استخراج استفاده کنند. نکته مهم در مورد این روش این است که حتما باید ابتدا یک دستگاه مخصوص استخراج یا ریگ متشکل از کارت گرافیک‌های قدرتمند داشته باشید تا بتوانید از این استخرهای استخراج استفاده کنید.
آیا استخراج بیت کوین هنوز هم سودآوری دارد؟
شرایط بیت کوین به گونه‌ای است که در زمان فعلی استخراج انفرادی چندان به‌صرفه نیست و تنها با استفاده از دستگاه‌های ASIC و ملحق شدن به استخرهای استخراج می‌توان امید به کسب سود داشت.
اگر بخواهیم یک پاسخ کوتاه به این سوال بدهیم، باید بگوییم که به خاطر هزینه‌های موجود و شدیدتر شدن رقابت، این روزها دیگر استخراج بیت کوین به شکل انفرادی و توسط سرمایه‌گذاران خرد چندان به صرفه نیست.
برای اینکه بخواهیم سودآور بودن یا نبودن استخراج بیت کوین را بسنجیم باید به موارد زیر توجه کنیم:
- هزینه‌ی اولیه خرید دستگاه استخراج: دستگاه‌های ای‌سیک قیمتی بین هزار تا ۱۵ هزار دلار دارند که تهیه کردن آن‌ها برای بسیاری از کاربرانی که سرمایه‌های محدودی دارند، عملا غیرممکن است.
- نرخ هش یا «هش ریت» (Hash Rate): به تعداد هش‌هایی که دستگاه استخراج می‌تواند در هر ثانیه تولید کند، نرخ هش می‌گوییم. هر چه این نرخ بیشتر باشد دستگاه شما می‌تواند در هر ثانیه حدس‌های بیشتری زده و پاداش بیشتری را نصیب‌تان کند. واحد اندازه‌گیری نرخ هش معمولا با تراهش بر ثانیه یا TH/s نمایش داده می‌شود که نشان می‌دهد دستگاه شما در هر ثانیه چند تریلیون هش تولید می‌کند.
- کارایی: میزان مصرف انرژی دستگاه استخراج هم از اهمیت بالایی برخوردار است. برای نشان دادن میزان کارایی یک دستگاه از واحد وات بر تراهش (W/TH) استفاده می‌شود که نشان می‌دهد، دستگاه مورد نظر برای تولید هر تریلیون هش چند وات انرژی نیاز دارد.
- هزینه برق: هزینه‌ای که کاربر برای مصرف برق دستگاه استخراج صرف می‌کند. تنها راه کسب سود از استخراج بیت کوین این است که هزینه مصرف برق در منطقه‌‌ای که در آن استخراج انجام می‌شود، ارزان باشد.
- قیمت بیت کوین: بیت کوین رمزارزی بسیار پرنوسان است و چون پاداشی که ماینرها می‌گیرند به بیت کوین است، افزایش یا کاهش قیمت آن تاثیر بسیار زیادی در سودآوری عملیات استخراج می‌گذارد.
خوشبختانه برای اینکه بدانید استخراج بیت کوین در شرایط فعلی و با توجه به داشته‌های شما سودآور است یا خیر، لازم نیست خودتان بشینید و ضرب و تقسیم کنید. برای این کار سایت‌های مخصوصی طراحی و ساخته شده‌اند که به آن‌ها «ماشین‌حساب استخراج بیت کوین» (Mining Calculator) می‌گویند.
با مراجعه به چنین سایت‌هایی می‌توان به راحتی میزان هزینه‌های اولیه، هزینه مصرف برق، قدرت سخت‌افزاری دستگاه استخراج و موارد دیگر را وارد کرد و بلافاصله مشاهده کرد که آیا استخراج بیت کوین برای کاربر سودآوری خواهد داشت یا باعث ضرر او خواهد شد.
در واقع ماشین‌حساب استخراج به شما نشان می‌دهد که با فرض ثابت ماندن قیمت بیت کوین، به صورت روزانه، هفتگی و ماهانه چقدر درآمد خواهید داشت. بدین ترتیب، می‌توانید هزینه‌های اولیه خود را بر درآمد خود تقسیم کرده و ببینید که بعد از چند روز تا چه میزان به سود خالص خواهید رسید.
این زمان معمولا بیش از یک سال است و حتی ممکن است به دو سال هم برسد. این نکته را هم فراموش نکنید که ممکن است با افزایش درجه سختی استخراج این زمان بیشتر از این هم طول بکشد.
همچنین لازم است بدانید که بسیاری از این سخت‌افزارها که از آن‌ها برای استخراج استفاده می‌شود، عمر محدودی دارند و به طور میانگین با مراقبت و نگهداری اصولی بین ۳ تا ۵ سال عمر می‌کنند.
با توجه به این مسائل به جرات می‌توان گفت این روزها دیگر استخراج بیت کوین توسط سرمایه‌گذاران خرد سودآوری چندانی ندارد و نیازمند سرمایه‌گذاری پرریسک و زیادی است. در عوض می‌توان با یادگیری اصول معامله‌گری در خود بیت کوین و سایر ارزهای دیجیتال سرمایه‌گذاری کرد یا به استخراج رمزارزهای دیگر پرداخت.
برای استخراج بیت کوین از کجا شروع کنیم؟
کسانی که به هر دلیلی تمایل به استخراج بیت کوین دارند، برای شروع کار باید این مراحل را به‌ترتیب پشت سر بگذارند:
۱. خرید دستگاه مخصوص استخراج یا دستگاه ماینر اسیک (ASIC) که در فروشگاه‌های معتبر قابل خرید هستند.
۲. مشخص کردن یک مکان مناسب برای راه‌اندازی دستگاه استخراج. دستگاه‌های ای‌سیک سروصدای زیادی دارند و گرمای زیادی هم تولید می‌کنند. بنابراین، باید مکانی را انتخاب کنید که تهویه مناسب داشته باشد.
۳. یک کیف پول دیجیتال انتخاب کرده و برای خود حساب باز کنید. پاداش شما قرار است به این آدرس ارسال شود.
۴. به یک استخر استخراج معتبر ملحق شوید. به دلیل رقابت شدید در این عرصه، استخراج انفرادی توصیه نمی‌شود و بهتر است با ملحق شدن به یک استخر استخراج سخت‌افزار خود را با دیگران به اشتراک بگذارید و شانس سودآوری خود را بالا ببرید.
همان‌طور که گفتیم برای استخراج بیت کوین راه‌های مختلفی وجود دارد که خرید یک دستگاه ماینر اسیک و استفاده از استخرهای استخراج بهترین روش برای این کار است.
ریسک‌ها و خطرات استخراج بیت کوین
بزرگترین ریسک استخراج بیت کوین در این است که احتمال شکست در این سرمایه‌گذاری وجود دارد و ممکن است شرایط به‌گونه‌ای پیش برود که نتوانید حتی سرمایه اولیه خود را برگردانید. تنها راه منطقی استخراج بیت کوین، خرید دستگاه‌های مخصوص اسیک است که این دستگاه‌ها قیمت بالایی دارند و ارزان‌ترین دستگاه به‌دردبخور حداقل هزار دلار قیمت دارد.
از طرف دیگر، حتی اگر بعد از ماه‌ها بتوانید سرمایه اولیه خود را دربیاورید، باز هم هیچ تضمین و ثباتی در درآمدهای بعدی حاصل از این کار وجود ندارد. اگر قیمت بیت کوین کاهش یابد، درآمد شما نیز کمتر خواهد شد. از طرف دیگر اگر درجه سختی استخراج افزایش یابد، باز هم روی درآمد شما تاثیر منفی خواهد گذاشت.
نکته دیگری که وجود دارد این است که استخراج بیت کوین انرژی بسیار زیادی مصرف می‌کند و این می‌تواند روی محیط زیست تاثیر منفی بگذارد. از طرف دیگر مصرف بالای دستگاه‌های استخراج ممکن است باعث آسیب به سیم‌کشی محل زندگی شما شده و حتی به دلیل مصرف بیش از اندازه منجر به قطع شدن برق‌تان شود.
سخن پایانی
استخراج بیت کوین موضوعی است که همه ما به انجام آن فکر کرده‌ایم. هرچه باشد ایده اینکه یک بار هزینه کنید و با خرید تجهیزات مورد نیاز به درآمد ثابت روزانه برسید، ایده هیجان‌انگیزی است که توانسته بسیاری از فعالان این حوزه را به سمت خود بکشاند.
اما وقتی بیشتر در مورد استخراج بیت کوین می‌خوانیم و عمیق‌تر به قضیه نگاه می‌کنیم، می‌بینیم که همه‌چیز هم به این آسانی‌ها نیست. استخراج بیت کوین نیازمند هزینه اولیه بالا و توجه به یک سری نکات خاص است که در طول این مقاله سعی کردیم شما را با آن‌ها آشنا کنیم.
امیدواریم با خواندن این مقاله شما هم بتوانید تصمیم درستی بگیرید و قبل از شروع استخراج بیت کوین با ریسک‌های آن آشنا شده و با استفاده از ماشین حساب‌های استخراج میزان سودآوری خود را بسنجید و سپس اقدام کنید.
همچنین حتی اگر خودتان هم تمایلی به استخراج بیت کوین ندارید با خواندن این مقاله به خوبی با مفهوم آن آشنا شدید.
برای دریافت مشاوره تخصصی رایگان از کارشناسان ما، اطلاعات خواسته شده رو تکمیل فرمایید.
