ارز دیجیتال متیک (Matic) چیست؟ | معرفی کامل پروژه پالیگان
ارز دیجیتال پالیگان یا همان متیک سابق، یک پروژه ارزنده با هدف حل مشکل دیرینه بلاک چین اتریوم، یعنی مقیاس‌پذیری است. اگر از کاربرهای تازه‌وارد دنیای بلاک چین هستید، توصیه می‌شود حتما قبل از خواندن این مقاله، کمی در مورد اتریوم و وسعت خدمات این شبکه محبوب مطالعه کنید. اما اگر مفاهیم پایه این حوزه و عملکرد شبکه اتریوم را می‌شناسید، همچنان با ما همراه باشید.
بزرگی و قدرت شبکه اتریوم به اندازه‌ای است که بسیاری از پروژه‌ها برای بهبود یا به نوعی تقویت برخی توانایی‌های آن به وجود آمده‌اند. مثلا پروژه «گراف» (Graph) برای ایندکس (یا فهرست کردن) اطلاعات بلاک‌های اتریوم به وجود آمده یا شبکه پالیگان که با تمرکز بر راه‌حل‌های لایه دوم، تصمیم دارد سرعت این شبکه را افزایش و مشکلات مقیاس‌پذیری آن را برطرف کند.
توضیح نحوه فعالیت چنین شبکه‌هایی کمی فنی و سخت به نظر می‌رسد، اما اطمینان داشته باشید پس از مطالعه این مقاله حسینی فایننس، به درک صحیحی از پروژه ارز دیجیتال پالیگان خواهید رسید.
ارز دیجیتال پالیگان چیست؟
ارز دیجیتال «پالیگان» (Polygon) یا همان «شبکه متیک» (MATIC Network) سابق، یک پروتکل روی شبکه اتریوم است که می‌خواهد ضمن حل «مشکل مقیاس‌پذیری» (Scalability) امکان ارتباط شبکههای مختلف روی این بلاک چین را برقرار کند. همان‌طور که می‌دانید، اتریوم میزبان چندین هزار پروژه ارز دیجیتال با خدمات متنوع است که حوزه‌های مختلفی مثل «دیفای» (DeFi) یا «NFTها» و غیره را تشکیل می‌دهند.
پیاده‌سازی این حجم از شبکههای مختلف به مرور باعث ازدحام و شلوغی بیش از اندازه در بلاک چین اتریوم شده است. نتیجه چنین اتفاقی، افزایش میانگین کارمزدهای شبکه و طولانی‌تر شدن زمان لازم برای تایید تراکنش‌هاست.
در دنیای بلاک چین‌ها، تراکنش‌ها در قالب بلاک‌هایی با ظرفیت محدود قرار می‌گیرند و قبل از تایید هر بلاک، نیاز است که اکثریت اعضای شبکه یا همان «نودها» (Nods) صحت اطلاعات را تایید کنند. تمام این اتفاقات در لایه اول یا همان لایه اصلی می‌افتد که به طور مستقیم با زنجیره بلوکی در ارتباط است.
وقتی از راه‌حل‌های لایه دوم حرف می‌زنیم، منظور تکنیک‌هایی است که بخشی از پردازش‌ها را به خارج از زنجیره بلوکی اصلی انتقال می‌دهند تا به این طریق، فشار و بار کمتری به شبکه وارد شود. به عنوان مثال، پروتکل‌های «Matic Plasma» ،«zk Rollups» و «Optimistic Rollups» نمونه‌هایی از این راه‌حل‌های لایه دوم هستند که هر کدام سازوکار پیچیده‌ی خود را دارند.
تا اینجا متوجه شدیم که شبکه اتریوم با مشکلات عذاب‌آوری دست و پنجه نرم می‌کند و اهمیت این موضوع در کنار جایگاه حساس باعث شده که پروژه‌های بزرگی مثل پالیگان به عنوان راه‌حلی برای این مشکلات، طراحی و ساخته شوند. پالیگان تصمیم دارد به عنوان بستری برای ارتباط بلاک چین‌های اتریومی عمل کند تا توسعه‌دهنده‌ها بتوانند در کوتاه‌ترین زمان، شبکههای مستقل خود را ساخته و نگران ارتباط آن با سایر شبکه‌ها نباشند.
پروژه پالیگان قبلا با نام شبکه متیک فعالیت می‌کرد؛ اما بعد از گسترش و تحقق اهداف اولیه، به Polygon تغییر نام داد. شبکه متیک فقط به عنوان یک راه‌حل لایه دوم برای حل مشکل مقیاس‌پذیری اتریوم طراحی شده بود، ولی پالیگان در حقیقت زیرساختی پرقدرت برای پیاده‌سازی انواع شبکههای مستقل و مقیاس‌پذیر، با قابلیت ارتباط بین بلاک چین‌هاست.
بد نیست بدانیم کلمه‌ی Polygon در انگلیسی به معنای چند ضلعی مسطح یا چندگوشه است. این کلمه در علم هندسه کاربرد دارد و لوگوی پالیگان هم یک چندگوشه با الهام از علامت بی‌نهایت طراحی‌شده و به قابلیت آن در ارتباط بی‌شمار بلاک چین با هم اشاره دارد.
نگاهی عمیق تر به مشکلات شبکه اتریوم
شبکه‌ی اتریوم با معرفی قابلیت «قراردادهای هوشمند» (Smart Contracts) تحول بزرگی در دنیای کریپتو ایجاد کرد. این قراردادها در واقع کدهای برنامه‌نویسی‌شده روی بلاک چین اتریوم هستند و در ازای برقراری شرایط تعریف‌شده، مجموعه تراکنش‌های مشخصی را به طور خودکار انجام می‌دهند.
پروژه‌های غول‌پیکری مثل «چین‌لینک» (Chainlink)، «یونی سواپ» (Uniswap) و «آوه» (Aave)، هر کدام با میلیاردها دلار ارزش بازار و هزاران تراکنش در روز، به همراه چند هزار پروژه‌ی دیگر همگی در حال تعامل با بلاک چین اتریوم هستند و از قابلیت قراردادهای هوشمند آن برای ارائه انواع خدمات غیرمتمرکز استفاده می‌کنند. از طرفی اتریوم از الگوریتم اجماع PoW استفاده می‌کند و همان‌طور که می‌دانیم، این الگوریتم مصرف انرژی بالا و سرعت پایینی دارد.
زمانی که تراکنش‌های زیادی در صف انتظار برای تأیید‌شدن باشند، ماینرها ابتدا تراکنش‌هایی را تأیید می‌کنند که حاضرند کارمزد بیشتری پرداخت کنند. یعنی کاربرها یا باید پول بیشتری بپردازند و یا زمان بیشتری صبر کند که در هر دو حالت یک مشکل و نقطه ضعف برای شبکه به حساب می‌آید.
اتریوم در حال حاضر با این سه مشکل مواجه است:
- توان پردازشی پایین: سایز بلاک‌ها به اندازه‌ای است که در هر ثانیه فقط ۱۵ تراکنش می‌تواند پردازش شود. در اصطلاح TPS (تعداد پردازش تراکنش در ثانیه ) اتریوم پایین است.
- UX ضعیف: هزینه بالای تراکنش‌ها و تأخیری که به خاطر سیستم PoW یا همان «گواه اثبات کار» در شبکه اتریوم وجود دارد باعث خلق یک تجربه کاربری نامناسب برای کاربرها می‌شود.
- عدم استقلال: شبکه‌ها مجبور به تطابق با قوانین اتریوم هستند و توسعه‌دهنده‌ها آزادی لازم برای شخصی‌سازی پروژه‌ها را ندارد.
تیم توسعه‌دهنده اتریوم سال‌هاست که برای حل این مشکلات و بهبود کارایی شبکه برنامه‌ریزی می‌کند و قرار است با ارتقا شبکه به اتریوم ۲، به کمک مفهوم «شاردینگ» (Sharding) یا زنجیره‌های موازی، تا حد زیادی مشکل مقیاس‌پذیری را حل کند. اما هنوز این اتفاق رخ نداده و شاید چند سال دیگر هم به طول بی‌انجامد. از طرفی راه‌حل‌های دیگری هم وجود دارد که می‌تواند به این قضیه کمک کند. مثل انتقال برخی تراکنش‌ها به خارج از بلاک‌های اصلی برای کمک به کاهش تعداد تراکنش‌ها، ارتباط دادن چندین تراکنش به هم و تبدیل آن‌ها به یک تراکنش، یا افزایش سایز بلاک‌ها و… . به مجموعه این راه‌حل‌ها در اصطلاح «Scaling Solutions» گفته می‌شود.
شبکه پالی گان چطور کار می‌کند؟
پالی گان با ارائه‌ی طیف گستره‌ای از ماژول‌ها و ابزارهای برنامه‌نویسی به توسعه‌دهنده‌ها این امکان را می‌دهد که به راحتی بلاک چین‌های شخصی‌سازی‌شده را ایجاد کنند. این ابزارها حتی مدل‌های اجماع و قوانین حاکمیتی، پیاده‌سازی ماشین مجازی و… را نیز شامل می‌شود.
بلاک چین‌هایی که با استفاده از زیرساخت شبکه Polygon ساخته می‌شوند، به لطف مکانیزم «گواه اثبات سهام» (PoS) در زنجیره‌های جانبی (Sidechains) آن، از سرعت بالای پردازش تراکنش‌ها و کاهش کارمزدها بهره‌مند خواهد شد و در نهایت این اطمینان وجود خواهد داشت که تمام تراکنش‌های نهایی روی بلاک چین اتریوم ثبت خواهد شد.
فرایندهای پردازشی شبکه‌ی پالی گان در دو نوع زنجیره‌ی متفاوت به نام‌های «Stand-alone Chains» و «Secured Chains» انجام می‌شود. زنجیره‌های Stand-alone در نقش بلاک چین‌های مستقل و کاملاً سازگار با بلاک چین اتریوم هستند. این زنجیره‌های مستقل، خودشان مسئول امنیت خود هستند و حتی استخرهای ولیدیتور (یا مجموعه‌های تأیید‌کننده تراکنش‌ها) مختص خودشان را دارند. زنجیره‌های Stand-alone بالاترین درجه‌ی استقلال و انعطاف‌پذیری را دارند.
در مورد Secured Chainها می‌توان اینطور گفت که آن‌ها به جای اینکه ولیدیتورهای خودشان را داشته باشند، خدمات ولیدیتورهای شبکه را به عنوان سرویس دریافت می‌کنند. این خدمات هم می‌تواند به طور مستقیم از شبکه‌ی اتریوم دریافت شود که به «Fraud proofs» یا «Validity proofs» معروفند و هم می‌تواند از استخرهای ولیدیتورهای حرفه‌ای دریافت شود (درست مثل کاری که در شبکه‌ی پولکادات تحت عنوان «Shared Security» انجام می‌شود).
البته در حال حاضر، در شبکه‌ی پالی گان فقط یک نوع زنجیره‌ی Secured عملیاتی وجود دارد و آن هم زنجیره «Matic Plasma» است. قرار است در آپدیت‌های بعدی، سه زنجیره‌ی zk Rollups، Optimistic Rollups و Validum Chains به مجموعه‌ی Secure Chainها اضافه شود.
این مسأله در مورد زنجیره‌های Stand-alone هم وجود دارد، یعنی در حال حاضر فقط زنجیره‌ی «Matic PoS» در حال اجرا هست و در آینده زنجیره‌های «Sidechains» و «Enterprise Chains» نیز به این بخش اضافه خواهد شد.
ساختار شبکه پالی گان
شبکه پالیگان بر اساس یک مدل لایه‌ای در چهار لایه مختلف ساخته شده است. هر لایه وظایف مشخصی دارد که در ادامه به بررسی آن‌ها می‌پردازیم.
- لایه اتریوم (Ethereum Layer): زنجیره‌های پالیگان می‌توانند در این لایه، از بلاک چین اتریوم به عنوان میزبانی برای اجرای بخش‌های کلیدی و کدهای مهم استفاده کنند. این لایه در قالب مجموعه‌ای از قراردادهای هوشمند پیاده‌سازی شده و می‌تواند فعالیت‌های «Finality/checkpointing» ،«Staking» ،«Dispute resolving» و «Message relaying» را مدیریت کند.
- لایه امنیتی (Security Layer): این لایه مثل یک بلاک چین جانبی و ناظر عمل می‌کند و می‌تواند به طور موازی در کنار بلاک چین اتریوم پیاده‌سازی شود که در ازای دریافت کارمزد، می‌تواند دو مسئولیت «مدیریت ولیدیتورها» (مثل نظارت بر ثبت‌نام‌ها، ترک‌کردن شبکه، پاداش‌ها، انتخاب رندم و…) و «تعیین اعتبار زنجیره‌های پالیگان» را انجام دهد. لایه امنیتی بسیار منعطف است و حتی می‌تواند به طور مستقیم روی اتریوم پیاده‌سازی شود که در این صورت ماینرها نقش ولیدیتورها را ایفا خواهد کرد.
- لایه‌ی شبکههای پالیگان (Polygon Networks Layer): لایه شبکههای پالیگان مجموعه‌ای از بلاک چین‌های مستقل هستند و هر کدام سرویس‌های مورد نیاز شبکه مربوط به خود را ارئه می‌کنند. این سرویس‌ها شامل تطبیق تراکنش‌ها، اجماع محلی و تولید بلاک‌هاست. علاوه بر این، هر کدام از این شبکه‌ها قادرند با یکدیگر ارتباط داشته و اطلاعات را ردوبدل کنند.
- لایه‌ی اجرایی (Execution Layer): این لایه وظیفه تفسیر و اجرای تراکنش‌های تأییدشده در تمام شبکههای پالیگان را برعهده دارد و خودش شامل دو زیرمجموعه «محیط اجرایی» (Execution Environment) و «منطق اجرایی» (Execution Logic) است. محیط اجرایی از ماشین‌های مجازی تشکیل شده که قابلیت اتصال به شبکه را دارند و منطق اجرایی در حقیقت قراردادهای هوشمندی هستند که می‌توانند تغییر حالت‌های هر شبکه پالیگان را انجام دهند.
تیم سازنده پالیگان
شبکه‌ی Polygon همچنان در حال ساخت و توسعه قرار دارد و توسط یک تیم ۴ نفره به نام‌های Jaynti Kanani ،Sandeep Nailwal ،Anurag Arjun و Mihailo Bjelic پایه‌گذاری شده است. آقای Kanani در حال حاضر مدیرعامل پروژه پالیگان شناخته می‌شود و یکی از توسعه‌دهنده‌های باتجربه در زمینه‌ی مکانیزم‌های Scaling است.
این پروژه در سال ۲۰۱۷ با نام شبکه ماتیک (Matic Network) آغاز به کار کرد و در فوریه سال ۲۰۲۱به شبکه پالیگان تغییر نام داد. اعضای این تیم از سال‌ها قبل روی شبکه اتریوم مطالعه کرده و با مباحثی مثل پیاده‌سازی Plasma MVP، پروتکل WalletConnect و سیستم آلارم Dagger event اتریوم به خوبی آشنا بودند.
آقای Nailwal یک برنامه‌نویس و کارآفرین بلاک چین است. عضو دیگر تیم، آقای Sandeep نیز قبل از پیوستن به تیم پالیگان، مدیرعامل بزرگترین بازار مجازی کشور هند به نام Scopeweaver و همچنین مهندس ارشد اجرایی در Welspun Group (از بزرگترین کمپانی‌های هند) بوده است.
آقای Arjun نیز به عنوان مدیر محصول در شرکت‌های بزرگی مثل SNL Financial ،Dexter Consultancy ،IRIS Business و Cognizant Technologies حضور داشته است.
توکن MATIC و کاربرد آن
توکن «ماتیک» با نماد MATIC ارز دیجیتال بومی شبکه پالیگان و یک توکن اتریومی یا ERC-20 محسوب می‌شود. از MATIC برای خدمات پرداخت و راهی برای ارتباط کاربران با قسمت‌های مختلف شبکه استفاده می‌شود. تمامی کارمزدهای Sidechainهای پالیگان توسط این توکن پرداخت می‌شوند. همچنین این توکن در امور حاکمیتی، رأی‌گیری‌ها و استیکینگ نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد.
در زمان نگارش این مطلب، هر توکن MATIC حدود ۱.۷ دلار ارزش دارد و با ۶.۳ میلیارد توکنی در حال گردش است، حجم بازار شبکه پالیگان به چیزی در حدود ۱۰.۶ میلیارد دلار می‌رسد. طبق اطلاعات وب‌سایت کوین‌مارکت کپ، این پروژه در حال حاضر رتبه ۱۵ ارزهای دیجیتال را به خود اختصاص داده که نشان می‌دهد توجه بسیاری از سرمایه‌گذاران به آن جلب شود. در مجموع ۱۰ میلیارد توکن MATIC تولید خواهد شد و تاکنون بیش از ۶۰ درصد آن تولید و در گردش قرار گرفته است. بیشترین قیمت تاریخی ماتیک ۲.۶۸ دلار بوده که در ۱۸ می ۲۰۲۱ به ثبت رسیده است.
سخن پایانی
در این مقاله با پروژه پالیگان که در حقیقت مدل توسعه‌یافته و پیشرفته شبکه ماتیک است آشنا شدیم. پالیگان تلاش می‌کند عملکرد شبکه اتریوم را بهبود ببخشد و این کار را با افزایش مقیاس‌پذیری، افزایش سرعت پردازش تراکنش‌ها و کاهش کارمزدها انجام می‌دهد. پالیگان با استفاده از مدل PoS ویژه خود و ساختار لایه‌ای و همچنین استفاده از زنجیره‌های جانبی می‌تواند به سرعت و تعامل پروژه‌های مختلف روی اتریوم مثل برنامه‌های مختلف دیفای کمک بزرگی کند.
شبکه پالی گان از دو زنجیره Stand-alone Chains به عنوان بلاک چین‌های مستقل با استخرهای ولیدیتور اختصاصی و Secured Chains به عنوان زنجیره‌های امن جانبی استفاده می‌کند. هرکدام ازین زنجیره‌ها با راه‌حل‌های مخصوصی می‌توانند مقیاس‌پذیری شبکه اتریوم را تا حد زیادی بهبود بخشند. البته این شبکه همچنان در حال توسعه بوده و در آپدیت‌های بعدی، راه‌حل‌های لایه دوم معروفی مثل zk Rollups ،Optimistic Rollups و Validum Chains به آن اضافه خواهد شد.
برای دریافت مشاوره تخصصی رایگان از کارشناسان ما، اطلاعات خواسته شده رو تکمیل فرمایید.
