معرفی شرکت های بازارگردانی + لیست شرکت‌ها
از آنجا که بازارهای مالی متنوع و گسترده هستند، شاید این پرسش برای شما پیش بیاید که چطور با این همه شلوغی، در تعادل هستند و دچار فروپاشی نمی‌شوند.
بازارهای مالی مدرن خلاف بازارهای سنتی از حالت متمرکز فاصله گرفته‌اند و تحت کنترل یک نهاد و سازمان خاص عمل نمی‌کنند؛ به همین جهت، کمی موجب نگرانی می‌شوند. با این وجود، برخی شرکت‌ها یا افراد حقیقی هستند که با مکانیسم‌های مختلفی اقدام به کنترل بازار می‌کنند. این شرکت‌ها را در اصطلاح «بازارگردانان بازار» (Market Makers) می‌نامند.
بازارگردان کیست و بازارگردانی چیست؟
بازارگردانها موجب حفظ تعادل میان عرضه و تقاضا در بازار می‌شوند و از اسپرد (اختلاف قیمت) بین پیشنهادات خریدوفروش کسب سود می‌کنند. «پیشنهاد فروش» (Ask) و «پیشنهاد خرید» (Bid) نامیده می‌شود.
همچنین، راه دیگری که بازارگردانان را به سود می‌رساند، خرید هنگام عدم تعادل در بازار است؛ زمانی که به‌دنبال اخبار منفی سرمایه‌گذاران زیادی اقدام به فروش می‌کنند، بازارگردانها این دارایی‌ها را می‌خرند و زمانی که بازار آرام گرفت، با قیمت مطلوبی می‌فروشند.
اکثر شرکت‌های بورسی و فرابورسی نیاز به بازارگردانی دارند. هدف یک بازارگردان در یک بازار مالی حفظ عملکرد بازار با تزریق نقدینگی است. به عنوان مثال، شرایطی را در نظر بگیرید که بازارگردان یک نوع سهم (X) قصد دارد ۱۰۰ سهم را با قیمت ۵ دلار خریداری کند. در حالیکه همزمان پیشنهاد فروش ۲۰۰ سهم از همان سهام را با قیمت ۵.۵۰ دلار تنظیم می‌کند.
سایر شرکت‌کنندگان بازار، می‌توانند سهام را با قیمت پیشنهاد خرید و فروشی که بازارگردان قرار داده بخرند یا بفروشند. ممکن است تفاوت قیمت میان پیشنهاد برای خرید و فروش تنها ۰.۵۰ سنت باشد؛ اما همین رقم میتواند در حجم زیاد معاملات، سود خوبی بسازد.
سود کلی که از معامله در مثال بالا حاصل می‌شود برابر است با ۵۰ دلار که عبارتست از:
بازارگردان میتواند یکی از اعضای بازار یا یک کارگزاری باشد. اغلب این کارگزاری‌ها هستند که نقش بازارساز را دارند و راه‌حل‌هایی برای خریدوفروش به سرمایه‌گذاران ارائه میدهند.
چه فرد یا نهادی نقش بازارگردان را دارد؟
بازارگردان یک شخص یا یک شرکت کارگزاری بورس است؛ در صورتی‌که بازارگردان با انجام معامله با حساب شخصی خود اقدام به متعادل‌سازی بازار کند، به‌عنوان یک معامله اصلی شناخته می‌شود.
هنگامی که یک معامله اصلی صورت می‌گیرد، با قیمت‌هایی که در سیستم معاملاتی بورس نمایش داده می‌شود، نهایی خواهد شد. اسپرد پیشنهاد قیمت برای خریدوفروش کل سودی است که توسط فرد معامله‌گر ساخته می‌شود. اسپرد یک معامله تفاوت بین مقادیر قیمت پیشنهادی برای خریدوفروش است.
معمولا یک بازارساز پیش از فروش یک سهم به خریدار و پس از خریداری شدن آن از فروشنده، متوجه افت قیمت می‌شود؛ به‌این‌ترتیب، ریسکی که حین نگهداری اوراق بهادار متوجه بازارسازان می‌شود، جبران خواهد شد.
برای آشنایی با بازارگردانها لیست آن‌ها را در سایت کالای بورس ایران مشاهده کنید.
اهداف شرکت‌های بازارگردانی
اگر بازارسازان نباشند، سرمایه‌گذاری که قصد فروش اوراق بهادار خود را دارد، نمی‌تواند سفارش فروش بگذارد؛ زیرا خریداری برای آن وجود نخواهد داشت.
در صورتی‌که صاحب اوراق بخواهد اوراق بهادار را بفروشد، بازارساز آن را خریداری می‌کند. به طور مشابه، اگر سرمایه‌گذاری بخواهد سهام معینی را خریداری کند، بازارسازان اطمینان حاصل می‌کنند که سهام آن شرکت برای فروش در دسترس باشد. بنابراین، به‌عنوان عمده‌فروش در بازارهای مالی عمل می‌کنند.
قیمتی که بازارگردانها تعیین می‌کنند بر روند عرضه و تقاضا تاثیر می‌گذارد. کارگزاران بورسی نیز می‌توانند نقش یک بازارگردان را بازی کنند. البته این کار شاید خیلی به نفع فعالان بازار نباشد؛ زیرا کارگزاران می‌توانند شرایط بازار را به‌نفع اوراق بهاداری که خودشان عرضه می‌کنند، تغییر دهند.
شرکت‌های بازارگردانی علاوه بر اینکه به دنبال سود خود هستند، اهداف دیگری نیز دارند که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌کنیم.
عوامل تاثیرگذار بر بازارگردانی
عواملی که بر بازارگردانی بازار تاثیرگذار هستند عبارتند از عمق بازار، عرض بازار و تفاوت سرمایه‌گذاران به لحاظ نقدینه‌محور یا اطلاعات محور بودنشان که هر یک را به اختصار توضیح خواهیم داد.
- عمق بازار: عمق بازار را مدت زمانی مشخص می‌کند که برای اجرای سفارش خرید یا فروش در بازار باید به انتظار نشست. این فاکتور با قدرت پذیرش سفارش‌ها در بازار ارتباط مستقیم دارد. در حقیقت، می‌شود عمق بازار را به میزان نقدینگی بازار برای یک سهم یا دارایی ربط داد. وقتی خریدوفروش در بازار شکل بگیرد و نقدینگی در بازار زیاد باشد، بازار عمیق است. در این بازارها سرمایه‌گذاران می‌توانند هر چند کم، ولی سود کسب کنند.
- عرض بازار: عرض بازار با تعداد خریداران و فروشندگان یک دارایی با ارزش ذاتی آن، مشخص می‌شود. به عبارتی می‌شود گفت که جریان معاملات در بازار، عرض آن را نشان می‌دهد. زمانی که معاملات با سرعت خوبی در بازار در جریان باشند، قدرت نقدشوندگی در بازار بالاست و بازارگردانها علاقه بیشتری به فعالیت در این بازار دارند.
- نسبت سرمایه‌گذاران نقدینه‌محور به اطلاعات محور: فعالان بازار به دو دسته تقسیم می‌شوند:
۱. آن‌هایی که با سرمایه‌اشان وارد بازار شده و از آن کسب سود می کنند؛
۲. افرادی که با تکیه بر اطلاعاتشان در بازار فعالیت می‌کنند.
گاهی پیش می‌آید آن‌دسته از فعالان بازار که با تکیه بر اطلاعات خود وارد بازار شده‌اند، اطلاعات نادرستی در اختیار داشته‌اند؛ در این صورت سفارشات نامتعادل در بازار افزایش می‌یابد و عدم تعادل در بازار، موقعیتی برای کسب سود بازارگردانان فراهم می‌کند.
مزایای بازارگردانی
عملکرد بازارگردانان به سود همه فعالان بازار به‌ویژه سرمایه‌گذاران خرد و حقیقی است. همچنین، بازارگردانی مزایای زیادی برای بازار سرمایه و شرکت‌های بورسی به همراه دارد که در ادامه به برخی از آن‌ها اشاره می‌کنیم:
- جلوگیری از نوسانات قیمت سهم در بازار به علت دستکاری در قیمت یا اتفاقات غیرمنتظره؛
- کاهش احتمال سفته‌بازی در بورس؛
- کنترل میزان ریسک سرمایه‌گذاران از طریق کنترل قیمت دارایی؛
- جلوگیری از قفل‌شدن دارایی در صف خرید و فروش (با عرضه سهم و خرید آن) و افزایش پویایی بازار؛
- حفظ نقدشوندگی سهم برای سرمایه‌گذاران در بازار سرمایه؛
- حفظ ارزش ذاتی دارایی؛
- متعادل نگه‌داشتن عرضه و تقاضا؛
- افزایش عمق بازار سرمایه.
سخن پایانی
بازارگردانی فرایندی‌ست که طی آن بین عرضه و تقاضا در بازار تعادل برقرار شده و نقدینگی برای معاملات بازار فراهم می‌شود. بازارگردان میتواند کارگزاری بورس یا یک فرد حقیقی باشد. بازارگردانان از اسپرد پیشنهادات خریدوفروش در بازار و همچنین خریدن به هنگام عدم تعادل میان عرضه و تقاضا در بازار، کسب درآمد می‌کنند.
نقش بازارگردانها برای حفظ تعادل در بازار ضروری است؛ از این رو، اکثر بازارهای بورسی و فرابورسی نیاز به بازارگردانی دارند.
برای دریافت مشاوره تخصصی رایگان از کارشناسان ما، اطلاعات خواسته شده رو تکمیل فرمایید.
