الگوهای هارمونیک در تحلیل تکنیکال چیست؟ | آموزش تصویری
در تحلیل تکنیکال، الگوهای هارمونیک را جزو یکی از برترین روش‌های تحلیل بازار و کسب سود از آن در نظر می‌گیرند. این الگوها پیچیده‌تر از الگوهای دیگر بوده و امکان کسب اطلاعات بیشتری را از بازار فراهم می‌کنند.
برای همین است که بسیاری از تازه‌واردها و افراد کم‌تجربه زمانی که اسم الگوهای هارمونیک به گوششان می‌خورد، علاقه‌ای به یادگیری آن ندارند. با این حال، این الگوها سال‌هاست که در بازارهای مالی مختلف استفاده می‌شوند و عملکرد دقیق آن‌ها باعث شده روزبه‌روز به محبوبیت آن‌ها نیز افزوده شود.
در مقاله امروز حسینی فایننس قصد داریم یک بار دیگر الگوهای هارمونیک را تعریف کرده و در مورد نقش آن‌ها در تحلیل تکنیکال صحبت کنیم. برای کسانی هم که به دنبال یادگیری بیشتر و تخصصی‌تر الگوهای هارمونیک هستند، مقالات دیگری را نیز تدارک دیده‌ایم که در ادامه به آن‌ها نیز اشاره خواهد شد. لطفا تا انتها همراه ما باشید تا با این الگوهای دقیق و در عین حال پیچیده آشنا شویم.
الگوهای هارمونیک چیست؟
«الگوهای هارمونیک» (Harmonic Patterns) به مجموعه‌ای از الگوهای هندسی در تحلیل تکنیکال گفته می‌شود که براساس «نسبت‌های فیبوناچی» (Fibonacci) تشکیل می‌شوند. هر کدام از این الگوها اسم خاصی دارند و نسبت‌های فیبوناچی به کار رفته در آن‌ها نیز متفاوت از هم است. برای مثال الگویی مثل الگوی «گارتلی» (Gartley) یک الگوی هارمونیک به حساب می‌آید و برای تشکیل صحیح آن باید نسبت‌های خاص فیبوناچی در ساختارش رعایت شده باشند.
همین موضوع یکی از تفاوت‌های عمده الگوهای هارمونیک را با سایر الگوهای تحلیل تکنیکال ایجاد می‌کند. اگر مقاله قبلی بلاگ در مورد الگوی مثلث را خوانده باشید، به‌خوبی می‌دانید که برای تشکیل چنین الگوی کلاسیکی نیازی به پیچیدگی خاصی نیست و اگر شکلی شبیه مثلث روی نمودار ظاهر شود می‌توان آن را یک الگوی مثلث در نظر گرفت.
اما در مورد الگوهای هارمونیک چنین نیست و حتما باید نسبت‌های خاص فیبوناچی در ساختار الگو رعایت شده باشند. این کار باعث می‌شود تا برداشت سلیقه‌ای از نحوه ترسیم الگو حذف شده و تمام تحلیل‌گران یک الگوی واحد را روی نمودار خود رسم کنند. بدین ترتیب احتمال موفقیت الگو بسیار بیشتر می‌شود و معامله‌گران می‌توانند سودهای بیشتری کسب کنند.
کاربرد اصلی الگوهای هارمونیک شناسایی نقاط بازگشتی قیمت است؛ این یعنی با استفاده از این الگوها می‌توان سطحی را که قیمت تمایل به تغییر جهت دارد، شناسایی کرده و درست در سر پیچ با روند جدید همراه شد.
الگوهای هارمونیکتح برای اولین بار توسط آقای «گارتلی» (H.M. Gartley) و در جریان کتابی با عنوان «سودآوری در بازار سهام» (Profits in the Stock Market) مطرح شد. مفاهیم مطرح‌شده در این کتاب که در سال ۱۹۳۲ میلادی عرضه شده بود، بعدها در سال ۱۹۹۹ میلادی و توسط آقای «اسکات کارنی» (Scott M. Carney) گسترش یافت. آقای کارنی چندین الگوی دیگر را نیز به دنیای الگوهای هارمونیک اضافه کرد که در ادامه با مهمترین آن‌ها آشنا خواهیم شد.
انواع الگوهای هارمونیک در تحلیل تکنیکال
الگوهای هارمونیک جزو الگوهای شناخته‌شده تحلیل تکنیکال به حساب می‌آیند و قرار است در این بخش چند مورد از محبوب‌ترین آن‌ها را معرفی کنیم. هر کدام از الگوهای معرفی شده دارای دو نسخه صعودی و نزولی هستند و به ترتیب می‌توان از آن‌ها برای باز کردن معاملات خرید یا فروش استفاده کرد.
نقطه مهم دیگر در مورد الگوهای هارمونیک این است که این الگوها معمولا از چند نقطه و چند خط تشکیل می‌شوند که برای نام‌گذاری آن‌ها از حروفی مثل X ،A ،B ،C و D استفاده می‌شود. خطوط نشان‌دهنده الگوهای هارمونیک نیز به شکل عبارت‌هایی مثل XA ،AB و… نمایش داده می‌شوند.
الگوی هارمونیک ABCD یا AB=CD
الگوی هارمونیک «ای بی سی دی» (ABCD) که البته به شکل الگوی AB=CD نیز نمایش داده می‌شود، در کنار الگوی گارتلی جزو پرکاربردترین الگوهای هارمونیک هستند. بسیاری از تحلیل‌گران کم‌تجربه که قصد ورود به دنیای بزرگ الگوهای هارمونیک را دارند، ماجراجویی خود را با این الگو آغاز می‌کنند؛ دلیل آن نیز ساده‌تر بودن الگوی ABCD نسبت به سایر الگوهای هارمونیک است.
برای اینکه الگوی شکل‌گرفته روی نمودار، یک الگوی هارمونیک AB=CD معتبر در نظر گرفته شود، در ساختار الگو باید قوانین زیر رعایت شده باشد:
- گام AB گام آغازین الگو است؛
- گام حرکتی BC نسبت اصلاحی ۶۱.۸ درصد گام AB است؛
- گام حرکتی CD نسبت گسترشی ۱۲۷.۲ درصد گام BC است.
تصویر بالا یک الگوی ABCD صعودی را نشان می‌دهد. تمام این گام‌ها با هدف شناسایی نقطه D رسم شده‌اند که این نقطه همان نقطه ورود به معامله برای ما خواهد بود. نسخه نزولی این الگو نیز از همین رویه پیروی می‌کند؛ با این تفاوت که گام AB در خلاف جهت نسخه صعودی حرکت کرده و در نهایت نقطه D را مشخص می‌کند.
برای آشنایی بیشتر با این الگو می‌توانید مقاله «آشنایی با الگوی ABCD» را مطالعه کنید.
الگوی گارتلی در تحلیل تکنیکال
الگوی گارتلی اسم خود را از طراح اصلی الگوهای هارمونیک گرفته است، نسبت به الگوی ABCD پیچیدگی بیشتری دارد. این الگو از پنج نقطه و چهار گام حرکتی تشکیل شده و هم می‌توان صعودی باشد و شکل نزولی به خود بگیرد.
الگوی گارتلی از نظر ظاهری شبیه حرف M یا W انگلیسی است که بستگی به صعودی یا نزولی بودن آن دارد. قوانین این الگو نیز بدین ترتیب است:
- الگو با گام XA آغاز می‌شود؛
- در گام AB نقطه B باید در نسبت ۶۱.۸ درصد اصلاحی گام XA پایان یابد؛
- گام BC باید در سطح ۳۸.۲ یا ۸۸.۶ درصد فیبوناچی گام قبلی پایان یابد؛
- اگر گام BC در ۳۸.۲ درصد پایان یابد، گام CD باید تا ۱۲۷.۲ درصد گسترش داشته باشد؛ در غیر این صورت نقطه D در ۱۶۱.۸ درصد گسترشی BC قرار می‌گیرد؛
- همچنین نقطه D باید در ۷۸.۶ درصد اصلاحی گام XA قرار داشته باشد.
اگر می‌خواهید نحوه معامله با این الگو را یاد بگیرید، مقاله «آموزش الگوی گارتلی در تحلیل تکنیکال» برای شما آماده شده است.
الگوی پروانه
شکل دیگر الگوهای هارمونیک که در تحلیل تکنیکال زیاد استفاده می‌شود، الگوی پروانه یا Butterfly است. این الگو نیز پایان روند را مشخص می‌کند و می‌تواند هم شکل صعودی و هم شکل نزولی به خود بگیرد.
در الگوی هارمونیک پروانه نقطه D به عنوان نقطه تغییر روند شناخته می‌شود و برای همین معامله‌گران در این نقطه معاملات خود را باز می‌کنند. این الگو نیز مانند سایر الگوهای هارمونیک قوانین و نسبت‌های فیبوناچی خاص خود را دارد که در ادامه آن‌ها را مشاهده می‌کنید:
- گام XA اولین گام الگوی پروانه است؛
- در گام AB قیمت باید تا ۷۸.۶ درصد گام XA اصلاح کند؛
- گام BC در نسبت ۳۸.۲ درصد یا ۸۸.۶ درصد اصلاحی گام AB قرار دارد؛
- اگر BC در ۳۸.۲ درصد پایان یافته باشد، در این صورت CD باید تا ۱۶۱.۸ درصد گسترش پیدا کند؛ در صورتی هم که BC در ۸۸.۶ درصد پایان یافته باشد، نقطه D در ۲۶۱.۸ درصد قرار می‌گیرد؛
- در مورد گام XD به خاطر اصلاح بیشتری که در AB شکل می‌گیرد، نقطه D باید در ۱۲۷ درصد یا ۱۶۱.۸ درصد گسترشی گام XA قرار بگیرد.
برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد الگوی پروانه خواندن مقاله اختصاصی این الگو را پیشنهاد می‌کنیم.
الگوی هارمونیک خرچنگ
الگوی «خرچنگ» (Crab Pattern) از جمله الگوهایی است که توسط اسکات کارنی کشف شده و به کمک آن می‌توان معاملاتی با نرخ ریسک به ریوارد بالا باز کرد. این الگو نیز مانند بیشتر الگوهای هارمونیک از پنج نقطه و چهار گام حرکتی تشکیل می‌شود. قوانین الگوی هارمونیک خرچنگ نیز عبارتند از:
- اولین گام حرکتی الگوی خرچنگ XA است؛
- گام AB باید در ۳۸.۲ درصد یا ۶۱.۸ درصد اصلاحی XA قرار داشته باشد؛
- گام BC در خلاف جهت AB حرکت می‌کند و اصلاح آن نیز تا ۳۸.۲ درصد یا ۰.۸۸۶ درصد AB است؛
- اگر گام BC در ۳۸.۲ درصد باشد، گام CD باید به سطح گسترشی ۲۲۴ درصد برسد؛ در صورتی هم که BC در ۸۸.۶ درصد پایان یابد، CD باید در ۳۶۱.۸ درصد BC قرار بگیرد؛
- نقطه D که همان نقطه ورود به معامله است، حداکثر می‌تواند تا ۱۶۱.۸ درصد گسترشی گام XA قرار بگیرد.
برای آشنایی بیشتر با الگوی هارمونیک خرچنگ می‌توانید مقاله‌ای را که به‌صورت اختصاصی به این الگو اختصاص داده‌ایم، مطالعه کنید.
الگوی هارمونیک خفاش در تحلیل تکنیکال
الگوی «خفاش» (Bat Pattern) یکی از الگوهای تازه‌وارد هارمونیک است که در سال ۲۰۰۱ میلادی و توسط کارنی کشف شد. تفاوت این الگو با دیگر الگوهای هارمونیک مثل پروانه و گارتلی در این است که اصلاح‌های شدیدی را در آن شاهد نیستیم و ساختار آن فشرده‌تر است. قوانین الگوی خفاش نیز بدین ترتیب است:
- گام XA الگو را آغاز می‌کند؛
- گام AB تا سطحی بین ۳۸.۲ درصد و ۵۰ درصد XA اصلاح می‌کند؛
- گام حرکتی BC در ۳۸.۲ درصد یا ۸۸.۶ درصد AB قرار دارد؛
- اگر BC در ۳۸.۲ درصد قرار داشته باشد CD باید به سطح گسترشی ۱۶۱.۸ درصد برسد؛ در غیر این صورت اگر BC در ۸۸.۶ درصد باشد CD باید تا ۲۶۱.۸ درصد گسترش یابد؛
- در گام XD نقطه D معمولا در سطح ۸۸.۶ درصد اصلاحی XA قرار می‌گیرد.
این الگو نیز قبلا در جریان مقاله‌ای با عنوان «آشنایی با الگوی هارمونیک خفاش در تحلیل تکنیکال» به طور کامل توضیح داده شده است که برای کسب اطلاعات بیشتر می‌توانید آن را مطالعه کنید.
استفاده از الگوهای هارمونیک در تحلیل تکنیکال
هدف از تحلیل تکنیکال استفاده از ابزارها و الگوهای موجود برای شناسایی نقاط ورود به معامله و خروج از آن است که در نهایت با هدف کسب درآمد از بازارهای مالی انجام می‌شود. برای همین در مورد الگوهای هارمونیک نیز باید به این نکته توجه داشته باشیم. در واقع سوالی که مطرح می‌شود این است که چگونه می‌توان در تحلیل تکنکیال خود از الگوهای هارمونیک استفاده کرد؟
در پاسخ به این سوال باید گفت که شما به عنوان یک تحلیل‌گر و سرمایه‌گذار باید ابتدا با انواع الگوهای هارمونیک، قوانین و نسبت‌های خاص هر کدام و نحوه رسم آن‌ها آشنا شوید؛ سپس بدانید که در کجا وارد معامله شده و در چه قیمتی معامله خود را با سود ببندید.
برای رسم صحیح هر الگو باید قوانین مربوط به هرکدام و نسبت‌های فیبوناچی آن‌ها را با دقت رعایت کنید. این موضوع از آنجایی اهمیت دارد که رسم صحیح هر گام حرکتی به رسم صحیح گام قبلی بستگی دارد و اگر یکی از آن‌ها با نسبت اشتباه رسم شود الگو معتبر نخواهد بود. خوشبختانه بسیاری از پلتفرم‌های معاملاتی و نموداری ابزارهای خودکاری دارند که به لطف آن‌ها می‌توان راحت‌تر الگوهای هارمونیک را رسم کرد.
نقطه ورود بیشتر الگوهای هارمونیک معمولا در نقطه D که نقطه پایان الگو است، قرار دارد و معامله‌گران حرفه‌ای بعد از بررسی عوامل دیگر، در این سطح وارد معامله می‌شوند. نقطه خروج از معامله نیز در بیشتر مواقع در نزدیکی‌های کف یا سقف محلی الگو قرار داده می‌شود. برای مثال در مورد الگوی گارتلی صعودی اگر یک معامله خرید باز کرده باشید، می‌توانید هدف اول خود را در نزدیکی دو نقطه A یا C قرار دهید.
مزایا و معایب الگوهای هارمونیک در تحلیل تکنیکال
الگوهای هارمونیک نیز مانند همه الگوهای تحلیل تکنیکال مزایا و معایب خاص خود را دارد. شاید بزرگ‌ترین مزیت این الگوها ساختار کاملا مشخص آن‌ها باشد که باعث می‌شود عملکرد سلیقه‌ای را در مورد آن‌ها شاهد نباشیم. برای مثال در مورد خط روند ممکن است هر تحلیل‌گری که این خطوط را روی نمودار رسم می‌کند، خطی متفاوت‌تر از خط روند فرد دیگر رسم کند. در صورتی که در مورد الگوهای هارمونیک چنین نیست و تمام تحلیل‌گران باید به‌صورت دقیق تمام نسبت‌های فیبوناچی را رعایت کنند.
مزیت دیگر الگوهای هارمونیک ارائه نقاط دقیق ورود به معامله و خروج از آن است که باعث می‌شود درصد معاملات اشتباه پایین بیاید. همچنین این موضوع مدیریت ریسک و مدیریت سرمایه بهتری را نیز به دنبال دارد.
اما همین ساختار دقیق الگوهای هارمونیک را می‌توان یک نقطه منفی نیز در نظر گرفت. دلیل آن هم این است که همین موضوع باعث پیچیدگی این الگوها شده و به‌ندرت می‌توان یک الگوی هارمونیک دقیق را روی نمودار دارایی مورد نظر خود پیدا کرد. حتی گاهی مواقع پیش می‌آید که شما به‌درستی نقاط A و B را روی نمودار شناسایی کرده‌اید ولی نقطه C هیچ‌وقت به نسبت‌های فیبوناچی الگوهای هارمونیک نمی‌رسد و همه‌چیز به هم می‌ریزد.
برای همین است که معمولا معامله‌گران حرفه‌ای که سال‌هاست در بازارهای مالی فعالیت دارند، از الگوهای هارمونیک استفاده می‌کنند.
سخن پایانی
الگوهای هارمونیک به نوع خاصی از الگوهای تحلیل تکنیکال گفته می‌شود که در شکل‌گیری آن‌ها نسبت‌های خاص فیبوناچی دخیل هستند. هر کدام از این الگوها اسامی منحصربه‌فردی دارند که با یادگیری قوانین هرکدام، می‌توانید در معاملات خود از آن‌ها استفاده کنید.
از مهمترین الگوهای هارمونیک می‌توان به الگوهای خفاش، خرچنگ، گارتلی، پروانه و AB=CD اشاره کرد که در طول مقاله امروز به‌طور کلی در مورد هرکدام صحبت کردیم. فراموش نکنید که الگوهای هارمونیک نسبت به دیگر الگوهای تحلیل تکنیکال مثل الگوی مثلث یا پرچم پیچیدگی بیشتری دارند و یادگیری و کسب مهارت در آن‌ها نیازمند تمرین و تکرار فراوان است.
برای دریافت مشاوره تخصصی رایگان از کارشناسان ما، اطلاعات خواسته شده رو تکمیل فرمایید.
