آموزش اندیکاتور حجم تعادلی (OBV) در تحلیل تکنیکال
ابزارها و اندیکاتورهای مختلفی در تحلیل تکنیکال وجود دارند که هر یک می‌توانند داده‌های مهم و تاثیرگذار را بر بازارهای مالی، مورد بررسی قرار دهند. اندیکاتور حجم تعادلی از جمله ابزارهای مهم در بازار سرمایه است که با استفاده از حجم معاملات، روند صعودی یا نزولی قیمت سهم را در بازار پیش‌بینی می‌نماید.
این اندیکاتور یک ابزار مفید برای ارزیابی فشار خرید و فروش و تشخیص روند جدید است که به تنهایی کاربرد چندانی ندارد و بهتر است در کنار سایر ابزارها و اندیکاتورها مورد استفاده قرار بگیرد. برای آشنایی بیشتر با اندیکاتور حجم تعادلی و نحوه معامله با آن تا پایان مقاله همراه ما باشید.
معرفی اندیکاتور حجم تعادلی
اندیکاتور حجم تعادلی که به اختصار با OBV نیز نشان داده می‌شود، یک شاخص تکنیکال از نوع مومنتوم است که از جریان تغییرات حجم معاملات برای پیش‌بینی حرکات قیمت در آینده استفاده می‌کند. این اندیکاتور در سال ۱۹۶۳ میلادی توسط «جوزف گرانویل» (Joseph Granville) در کتاب «راهکار جدید گرانویل برای کسب سود بیشتر از بازار سهام» (Granville’s New Key to Stock Market Profits) معرفی شد.
اندیکاتور OBV یک گزینه عالی برای تایید روند است؛ یعنی با بالا رفتن خط حجم تعادلی، قیمت روندی صعودی خواهد داشت. عکس این مورد نیز صادق است و در صورتی که حرکت خط حجم کل به سمت پایین باشد، یعنی قیمت روندی نزولی دارد.
فرمول محاسبه اندیکاتور حجم تعادلی
پیش از پرداختن به نحوه محاسبه اندیکاتور حجم تعادلی، ابتدا به بررسی مفهوم حجم می‌پردازیم. در واقع حجم به مجموع تعداد قراردادها یا سهام‌های معامله شده در یک نماد معاملاتی طی یک بازه زمانی مشخص اشاره دارد.
اندیکاتور حجم تعادلی معیاری مبتنی بر حجم روزانه در تحلیل تکنیکال است که معامله‌گران می‌توانند با استفاده از قیمت پایانی سهم و مقایسه آن با قیمت پایانی در روز گذشته یکی از سه روش موجود را برای محاسبه اندیکاتور حجم تعادلی، انتخاب نمایند. به عبارت دیگر می‌توان گفت «مقدار آخرین حجم معامله» (Volume) و سطح OBV قبلی در فرمول محاسبه دخیل هستند.
- اگر قیمت بسته شدن امروز از قیمت بسته شدن در روز گذشته بالاتر باشد، در این حالت مقدار OBV فعلی از جمع مقدار OBV قبلی با حجم روزانه بدست می‌آید.
- اگر قیمت بسته شدن امروز از قیمت بسته شدن در روز گذشته کمتر باشد، در این حالت مقدار OBV فعلی از تفریق مقدار OBV قبلی با حجم روزانه بدست می‌آید.
- اگر قیمت بسته شدن امروز با قیمت بسته شدن روز قبل یکی باشد، در این حالت حجم تعادلی فعلی برابر با حجم تعادلی روز قبل خواهد بود.
کاربرد اندیکاتور حجم تعادلی
اکثر معامله‌گران و تحلیل‌گران از رابطه بین حجم معاملات و قیمت سهام آگاهی دارند و از اندیکاتور OBV، به‌عنوان ابزاری برای بررسی این رابطه استفاده می‌نمایند. در واقع افزایش حجم معاملات یک دارایی نشان‌دهنده شروع یک روند صعودی و افزایش قیمت است. در صورتی که اگر روند حجم معاملات به سمت پایین حرکت کند، احتمال زیادی وجود دارد که ارزش دارایی شما وارد یک روند نزولی شود.
به‌طورکلی می‌توان گفت، این اندیکاتور یکی از اولین شاخص‌ها برای ارزیابی فشار خرید و فروش است. یعنی اگر یک دارایی ارزش ثابتی داشته باشد، اما حجم معاملات آن شروع به افزایش یا کاهش نماید، در این حالت فشار خرید یا فروش نیز بیشتر خواهد شد. همچنین احتمال زیادی وجود دارد که قیمت آن دارایی وارد روند نزولی یا صعودی شود.
از دیگر کاربردهای این اندیکاتور می‌توان به استفاده از آن در تشخیص روند جدید اشاره کرد. یعنی در صورتی که اندیکاتور OBV سقف‌های بالاتر را نشان دهد، در این حالت قیمت یک روند صعودی خواهد داشت. برعکس این مورد نیز رخ خواهد داد یعنی اگر OBV کف‌های جدید ایجاد کند، احتمال شکل‌گیری روند نزولی افزایش می‌یابد.
همچنین این ابزار روشی مناسب برای شناسایی اخطار واگرایی در روند است. یعنی اگر OBV به سمت بالا حرکت کند، اما قیمت روندی نزولی داشته باشد، نشان‌دهنده ضعف در روند نزولی بوده و ممکن است، روند قیمت عوض شده و به‌صورت صعودی ادامه پیدا کند. همچنین اگر OBV پایین بیاید، اما قیمت به سمت بالا حرکت کند، بیانگر این است که روند صعودی ضعیف شده و به شکل یک روند نزولی به حرکت خود ادامه خواهد داد.
تفاوت بین اندیکاتور OBV با خط تراکم/توزیع
اندیکاتور حجم تعادلی و خط تراکم/توزیع از جمله اندیکاتورهای مومنتوم هستند که از شاخص حجم برای پیش‌بینی حرکت یک دارایی استفاده می‌کنند. تفاوت این دو اندیکاتور در نحوه محاسبه آن‌ها است.
مقدار OBV از جمع حجم در یک روز صعودی و تفریق آن در یک روز نزولی محاسبه می‌شود. اما در فرمول خط تراکم/توزیع از موقعیت قیمت فعلی نسبت به محدوده معاملاتی اخیر خود استفاده می‌کنند و آن را در حجم آن دوره ضرب می‌کنند.
محدودیت‌‌های اندیکاتور OBV
اندیکاتور OBV یک شاخص پیشرو بوده، به همین دلیل ممکن است گاهی اوقات سیگنال‌های نادرستی را صادر کند. بنابراین معمولا بسیاری از سرمایه‌گذاران از ابزار در کنار سایر اندیکاتورها مانند میانگین متحرک برای تشخیص شکست خط حجم تعادلی و تایید همزمان شکست قیمت استفاده می‌کنند.
یکی دیگر از نکاتی که باید در استفاده از اندیکاتور حجم تعادلی در نظر داشته باشید، این است که در صورت افزایش یا کاهش شدید حجم معاملات در یک روز، احتمال دارد تا اندیکاتور برای یک مدت ناکارآمد شود.
زیرا ممکن است، افزایش ناگهانی حجم معاملات ناشی از اطلاعیه‌های درآمدی ناگهانی، اضافه یا حذف شدن از یک شاخص و همچنین معاملات بالای سهام یک سازمان باشد که در واقع این اتفاقات تاثیری در روند بعدی سهم ندارد.
سخن پایانی
اندیکاتور OBV یک ابزار بسیار ساده و کاربردی است که از تغییرات حجم سهام برای شناسایی و سنجش رفتار آینده قیمت و تعیین فشار خرید و فروش استفاده می‌کند. فشار خرید ناشی از بیشتر بودن حجم مثبت نسبت به حجم منفی است که در این حالت شاخص OBV نیز روندی صعودی خواهد داشت. در حالی که فشار فروش ناشی از بیشتر شدن حجم منفی از حجم مثبت است و خط OBV نزولی دارد.
به‌طور کلی، می‌توان گفت تحلیل‌گران و سرمایه‌گذاران می‌توانند از اندیکاتور حجم تعادلی برای تایید روند فعلی یا پیش‌بینی حرکات آینده دارایی‌های مورد نظر خود استفاده کنند. همچنین نکته مهمی که باید در نظر داشته باشید این است که با ترکیب اندیکاتور OBV با سایر ابزارها و الگوهای تحلیل تکنیکال، می‌توانید به نتایج مطمئن‌تری دست یابید.
برای دریافت مشاوره تخصصی رایگان از کارشناسان ما، اطلاعات خواسته شده رو تکمیل فرمایید.
