تفاوت توکن تعویض ناپذیر (NFT) و تعویض پذیر (FT) چیست؟
NFT یا توکن تعویض‌ناپذیر، ازجمله جدیدترین نوآوری‌ها در عرصه ارزهای دیجیتال هستند که طول عمر نسبتا کوتاهی داشته و بلاک چین اختصاصی برای خود ندارند. بسیاری از افراد به‌صورت کلی با این حوزه آشنایی دارند، ولی نکته مهم این است که NFTها یا توکن‌های تعویض ناپذیر، چه تفاوتی با توکن های تعویض پذیر دارند؟ در این مطلب قصد داریم تا به‌طور کامل به این موضوع بپردازیم.
انواع توکن‌ها ازنظر تعویض‌پذیری
توکن‌ها در انواعی مختلف تولید می‌شوند که هرکدام از آن‌ها دسته‌بندی مخصوص به خود را داشته و کاربردهای متفاوتی دارند و در ۲ دسته «توکن‌های تعویض پذیر» یا Fungible Tokens (FT) و «توکن‌های تعویض ناپذیر» یا Nonfungible Tokens (NFT) قرار می‌گیرند.
توکن‌های تعویض پذیر یا FT
توکن‌های تعویض پذیر، دارایی‌هایی هستند که قابل‌مبادله باشند؛ بدون آنکه از ارزش آن‌ها کاسته شود. مثل یک اسکناس ۱۰۰ دلاری که با اسکناس ۱۰۰ دلاری دیگری برابر است و از این رو می‌توان آن‌ها را با یکدیگر تعویض و جابه‌جا کرد. از طرفی این دارایی‌ها، بدون آنکه از ارزششان کاسته شود، قابل‌تقسیم شدن نیز هستند.
توجه داشته باشید، این توکن‌ها از استاندارد ERC-20 پیروی می‌کنند. این استاندارد، در حقیقت مجموعه خاصی از قوانین است که توکن‌های ایجادشده بر بستر شبکه بلاک چین اتریوم از آن استفاده می‌کنند. نکته مهمی که باید به آن دقت داشته باشید این است که توکن‌های تعویض پذیر اساسا دارای خصوصیات زیر هستند:
- توکن‌های تعویض پذیری که از یک نوع باشند، می‌توانند جایگزین یکدیگر شوند.
- قوانین کلی مشابهی بر این توکن‌ها حاکم است.
- این توکن‌ها به‌راحتی قابل تقسیم شدن هستند.
توکن‌های تعویض ناپذیر یا NFT
توکن‌های تعویض ناپذیر (NFT)، توکن‌هایی هستند که از تکنولوژی بلاک چین جهت ارتباط با یک دارایی دیجیتال منحصربه‌فرد دیگر استفاده می‌کنند و قابل تعویض نیستند. در حقیقت توکن‌های تعویض ناپذیر دارایی‌های دیجیتالی هستند که منحصربه‌فرد بوده و نمی‌توان آن‌ها را تقسیم کرد. همچنین این توکن‌ها ارزش برابری با یکدیگر ندارند. مثلا ۲ نقاشی متفاوت، هیچ‌گاه ارزش‌های یکسانی ندارند و نمی‌توان آن‌ها را به آثار هنری کوچک‌تری تقسیم کرد.
از طرفی توکن‌های تعویض ناپذیر با فرمت‌هایی همچون GIF و JPEG و … تولید می‌شوند. به‌عنوان مثال بازی CryptoKitties که بر بستر شبکه بلاک چین اجرا شده است، مثالی از توکن‌های تعویض ناپذیر است. در این بازی هر CryptoKitty یک توکن منحصربه‌فرد است و این مفهوم که در این بازی هیچ ۲ گربه دیجیتالی، یکسان نیستند، باعث شده تا هر گربه در این بازی از ارزش بالایی برخوردار باشد.
این بازی در اصل یک بازی در سبک کلکسیونی و پرورشی است که به کاربران خود این امکان را می‌دهد تا بر بستر بلاک چین، گربه‌هایی کارتونی را جمع‌آوری کرده و آن‌ها را در پلتفرم مخصوصی که در بازی تعبیه شده است، خریدوفروش کنند. این بازی به حدی در جامعه کاربران بلاک چین محبوب شد که تنها چند روز پس از انتشار آن، تبادلات مالی انجام‌شده در آن به بیش از ۱ میلیون دلار رسید و شبکه اتریوم را با کندی سرعت مواجه کرد.
از طرفی هدف اصلی از ساخت این بازی، اثبات تاثیر و کاربرد بالقوه شبکه بلاک چین در ارتقای سطح امنیتی و همچنین تجارت ساده‌تر دارایی‌های دیجیتالی در قالب یک بازی است. در اصل می‌توانیم این‌طور عنوان کنیم که کریپتوکیتیز تمرکز ویژه‌ای روی پرداخت‌ها داشته و سازندگان آن امیدوار هستند تا با گسترش دید کاربران خود، بتوانند آن‌ها را به درک صحیح‌تری از کاربردهای بلاک چین برسانند.
از جمله دیگر کاربردهای این توکن‌ها می‌توان به کلکسیون‌ها، بازی‌ها، هنرهای دیجیتال، سرمایه‌گذاری و دارایی‌های مجازی یا فیزیکی و … اشاره کرد.
تفاوت توکن‌های تعویض پذیر و تعویض ناپذیر
همان‌طور که گفته شد، توکن‌ها بر اساس استانداردی مشخص تولید می‌شوند و دراین‌بین، استاندارد تولید توکن‌های تعویض ناپذیر، استاندارد ERC-721 است که همان استاندارد توکن‌های ایجادشده بر بستر شبکه بلاک چین اتریوم است. درست مثل استاندارد توکن‌های ERC-20 که به ایجاد توکن‌های FT کمک می‌کند، ERC-721 نیز متمرکز بر طراحی دارایی‌های تعویض ناپذیر است. حال در ادامه ببینیم که این دو نوع توکن چه تفاوتی با یکدیگر دارند.
نادر یا کمیاب بودن
ارزش بالای توکن‌های تعویض ناپذیر بخاطر کمبود آنهاست، اگرچه توسعه‌دهندگان این توکن‌ها می‌توانند هر میزان از این توکن‌ها را تولید کنند، ولی محدویت این توکن‌هاست که باعث افزایش ارزش آن‌ها می‌شود. به همین دلیل زیاد تولید کردن توکن‌های تعویض ناپذیر به ضرر صاحبان اثر خواهد بود.
تقسیم پذیری
از دیگر تفاوت‌های میان توکن های تعویض پذیر و تعویض ناپذیر می‌توانیم به مفهوم تقسیم‌پذیری در آن‌ها اشاره کنیم. در حقیقت توکن‌های تعویض ناپذیر، به واحدهای کوچک‌تر قابل‌تقسیم نیستند و این خصوصیت دقیقا برعکس توک های تقسیم پذیر است. مثلا شما تنها می‌توانید تمامی یک قطعه هنری دیجیتال را خریداری کنید و این امکان وجود ندارد که یک‌چهارم یک اثر هنری دیجیتال را بخرید.
منحصر به فرد بودن
شاید بتوان این موضوع را مهم‌ترین تفاوت بین توکن‌های NFT و FT در نظر گرفت. هرکدام از توکن‌های تعویض ناپذیر دارای ویژگی‌های منحصربه‌فردی هستند مه باعث شده قادر به ادغام آن‌ها نباشیم. این در حالی است که در توکن‌های FT این موضوع وجود ندارد و به‌نوعی تمامی این توکن‌ها دارای خصوصیات یکسانی هستند و همین موضوع باعث می‌شود تا بتوان آن‌ها را با یکدیگر ادغام کرد.
قابلیت انتقال
توکن‌ها قابلیت انتقال‌پذیری دارند. این یعنی می‌توان مقداری اتریوم را از یک ولت دیجیتال به ولتی دیگر انتقال داد. ولی توکن‌های تعویض ناپذیر اساسا در بازارهای مخصوصی خریدوفروش خواهند شد و به‌طور کلی دارای این خصوصیت نیستند. در نتیجه، توکن‌های تعویض ناپذیر و تعویض پذیر از نظر قابلیت انتقال و معامله نیز با یکدیگر تفاوت‌های اساسی دارند.
کاربردها
تفاوت بعدی توکن‌های NFT و FT را می‌توان در کاربردهای آن‌ها دریافت. اساسا توکن‌های تعویض ناپذیر در «اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز» (DApps) مثل بازی‌های کریپتویی، مورداستفاده قرار می‌گیرد که در بالا به نمونه‌ای از این بازی‌ها اشاره داشتیم.
علاوه بر این از توکن‌های غیر قابل تعویض می‌توان جهت رمز عبور، وصیت‌نامه، حق‌رأی، بلیط و هر نوع حق دسترسی، داده‌های پزشکی، مجوزهای مربوط به نرم‌افزارها و مواردی این‌چنین نیز استفاده کرد.
همچنین، چون توکن‌های تعویض ناپذیر انواع دارایی‌های دیجیتال و حقیقی را افزایش می‌دهند، ازاین‌رو کاربرد بسیار خوبی در مفهوم سرمایه‌گذاری نیز دارند و می‌توان هر شی فیزیکی و غیر دیجیتالی مثل آثار هنری، املاک و مستغلات یا دارایی‌هایی مثل اوراق بهادار را نیز در غالب این توکن‌ها قرار داد.
این در حالی است که توکن‌های تعویض پذیر، به این دلیل که دارای ماهیتی تقسیم‌پذیر هستند، نمی‌توانند در این عرصه‌ها مورداستفاده قرار بگیرند، چرا که در این عرصه‌ها که در بالا به آن‌ها اشاره داشتیم، دارایی مدنظر بایستی منحصربه‌فرد و به‌نوعی یکتا (Unique) باشد و نتوان آن را با دارایی مشابه دیگر مبادله کرد.
مثلا اگر شما یک ETH قرض بگیرد، احتمالا آن یک ETH را خرج می‌کنید و یک ETH دیگری را که دارای همان ارزش است، به فرد نخست بازمی‌گردانید. از طرفی می‌توانید دو بار و در هر بار نیمی از یک ETH را به‌عنوان قرض خود پرداخت کنید.
سخن پایانی
توکن‌های تعویض ناپذیر، دارای خصوصیات منحصربه‌فردی هستند و به‌نوعی کمیاب و نادر به حساب می‌آیند. از طرفی، در حال حاضر این توکن‌ها مزایا و معایب مخصوص به خود را دارند و با توجه به این مزایا و معایب، کاربردهای آن‌ها در بازار محدوده است و کاربران هنوز نتوانسته‌اند به‌صورت کامل، به آن‌ها اعتماد کنند.
دقت داشته باشید، ۲ مفهوم توکن‌های تعویض پذیر و تعویض ناپذیر، کاربردها و خصوصیاتی دارند که از یکدیگر کاملا مجزا هستند و به‌نوعی نمی‌توان هرکدام را برتر از دیگری در نظر گرفت. بلکه بایستی هرکدام از این مفاهیم را در چارچوب مخصوص به خود مورد ارزیابی و بررسی قرار داد.
برای دریافت مشاوره تخصصی رایگان از کارشناسان ما، اطلاعات خواسته شده رو تکمیل فرمایید.
