آشنایی با قراردادهای آتی دارایی‌های فیزیکی
بازار آتی (Futures)، از انواع بازارهای مالی است که در آن قراردادهای آتی و کالاها برای تاریخی مشخص در آینده مورد خرید و فروش قرار می‌گیرند. حال اینکه فیوچرز از قراردادهای مشتقات قابل معامله هستند که در تاریخی مشخص درآینده با قیمتی که در زمان معامله توافق می‌شود، در این بازارها مورد خریدوفروش قرار می‌گیرند.
بازار فیوچرز نیز مانند سایر بازارهای مالی قرن بیستم یک بازار الکترونیک و جهانی است. این بازار در بورس کالای ایران به عنوان یکی از زیرمجموعه‌های بازار مشتقه فعالیت می‌کند. توجه داشته باشید که فعالیت در بازار آتی نیازمند دریافت کد معاملات آتی است که پیش از این در مقالات حسینی فایننس به آن اشاره کرده‌ایم. امروز در این مقاله بیشتر در مورد معاملات آتی توضیح خواهیم داد.
قرارداد آتی دارایی‌های فیزیکی چیست؟
یک قرارداد آتی توافقی بین دو طرف برای خرید یا فروش یک دارایی فیزیکی در زمانی مشخص در آینده و با قیمتی از پیش تعیین شده است. در این نوع قرارداد، خریدار متعهد به خرید دارایی پایه در تاریخ سررسید با قیمتی مشخص و فروشنده متعهد به تحویل آن در همان تاریخ است.
زمانی که قرارداد آتی منقضی می‌شود یا تاریخ سررسید آن فرا می‌رسد، خریدار موظف به خرید ودریافت دارایی است. همچنین در تاریخ سررسید، فروشنده نیز باید دارایی را آماده تحویل کند و به آدرس شخص خریدار انتقال دهد.
گفتنی است که در این قرارداد طرفین متعهد به تحویل کالا و پرداخت وجه آن در تاریخ مشخصی در آینده هستند و برای تضمین انجام تعهد، در همان ابتدای کار، باید خریدار و فروشنده هرکدام مبلغی را نزد بورس کالا قرار دهند.
در این نوع قراردادها، سرمایه‌گذاران ممکن است حق خرید یا فروش دارایی را در آینده خریداری کنند. با خرید حق خرید، فرد سرمایه‌گذار انتظار دارد که از افزایش قیمت دارایی سود کند؛ در صورتی که با خرید حق فروش، فرد تریدر انتظار کسب سود از کاهش قیمت دارایی پایه را دارد.
قراردادهای آتی معمولا در بورس کالا معامله می‌شوند و بر روی دارایی‌های مختلفی مانند کالاهای کشاورزی (زعفران، پسته، زیره سبز)، فلزات گران‌بها (طلا، نقره)، انرژی (نفت خام) و… قابل اجرا هستند.
به عنوان مثال، فرض کنید که یک کشاورز انتظار دارد که قیمت زعفران در ماه‌های آینده افزایش داشته باشد. برای پوشش ریسک کاهش قیمت، کشاورز می‌تواند یک قرارداد آتی زعفران برای ماه آینده با قیمت ۱۰۰۰ تومان برای هر گرم خریداری کند.
اگر در ماه آینده قیمت زعفران به ۱۲۰۰ تومان برسد، کشاورز می‌تواند قرارداد خود را با سود ۲۰۰ تومان در هر گرم بفروشد. اما در صورتی که قیمت زعفران به ۸۰۰ تومان کاهش یابد، کشاورز ۲۰۰ تومان در هر گرم ضرر خواهد کرد.
انواع قراردادهای آتی
- قراردادهای تحویلی: در این نوع قرارداد، در تاریخ سررسید، دارایی پایه به صورت فیزیکی به خریدار تحویل داده می‌شود.
- قراردادهای تسویه نقدی: در این نوع قرارداد، در تاریخ سررسید، به جای تحویل فیزیکی دارایی پایه، تفاوت قیمت خرید و فروش قرارداد به طرفین معامله پرداخت می‌شود.
مشخصات قرارداد آتی
هر قرارداد آتی مشخصه‌هایی دار که در زمان انجام معامله در مورد آن‌ها بحث می‌شود:
- دارایی پایه: در هر قرارداد آتی یک دارایی به عنوان دارایی پایه وجود دارد. ممکن است تمام دارایی مورد معامله قرار نگیرد و تنها مقدار مشخصی از آن خریدوفروش شود.
- قیمت تسویه: قیمتی که در تاریخ سررسید برای خرید یا فروش دارایی پایه ملاک قرار می‌گیرد.
- تاریخ سررسید: زمانی که در آن باید تعهدات طرفین قرارداد انجام شود.
- وجه تضمین: مبلغی که هر دو طرف معامله باید در ابتدای قرارداد به عنوان وثیقه به حساب بورس واریز کنند.
- حد نوسانات قیمت: محدوده‌ای که قیمت معاملات آتی در آن مجاز به نوسان است.
نحوه انجام معاملات در بازار آتی
معاملات با اهرم به سرمایه‌گذاران قدرت خرید بیشتری می‌دهد، اما ریسک معامله را نیز افزایش خواهد داد. مقدار این اهرم با توجه به دو مورد “وجه تضمین” و “ارزش معاملات” محاسبه می‌شود.
در این نوع از معاملات معامله گران می توانند از انواع مختلف سفارشات مانند سفارشات بازار، سفارشات حد سود و حد ضرر برای خرید یا فروش قراردادهای آتی استفاده کنند. لازم به ذکر است که در معاملات آتی، کارمزدهایی به ازای هر معامله، به بورس و کارگزاران پرداخت می‌شود.
مواردی که باید قبل از ورود به بازار آتی در نظر بگیرید:
- تحمل ریسک: معاملات آتی ریسک بالایی دارند و ممکن است منجر به ضرر و زیان برای معامله‌گران شوند.
- آشنایی با بازار: قبل از ورود به بازار آتی، باید به طور کامل با نحوه عملکرد آن، اصطلاحات رایج و ریسک‌هایی که شامل می‌شود، آشنا باشید.
- مدیریت سرمایه: باید برای معاملات آتی از سرمایه مازاد خود استفاده کنید و از سرمایه‌گذاری پولی که به آن نیاز دارید خودداری کنید.
- استفاده از تحلیل‌های مختلف: برای افزایش شانس موفقیت خود در معاملات آتی، می‌توانید از تحلیل تکنیکال و بنیادی استفاده کنید.
سخن پایانی
قراردادهای آتی ابزارهای مفیدی برای مدیریت ریسک و کسب سود در بازارهای کالایی به شمار می‌آیند. با این حال، به دلیل ریسک بالا و پیچیدگی‌های خاص بازارهای آتی، این نوع معاملات برای همه افراد مناسب نیست. توصیه می‌شود که پیش از ورود به بازار آتی، به طور کامل با نحوه انجام این نوع معاملات و ریسک‌های بازار آتی آشنا شوید.
قراردادهای آتی دارایی‌های فیزیکی در بورس کالای ایران معامله می‌شوند و از جمله معاملاتی هستند که امکان انجام آن‌ها با اهرم وجود دارد. توجه داشته باشید که برای ورود به این بازار حتما به کد معاملات آتی نیاز دارید.
اگر شما هم تجربه معامله قرردادهای آتی را دارید، نظر خود را درباره این نوع معاملات در قسمت کامنت با ما و همراهان حسینی فایننس به اشتراک گذارید.
برای دریافت مشاوره تخصصی رایگان از کارشناسان ما، اطلاعات خواسته شده رو تکمیل فرمایید.
