اوراق قرضه چیست؟ آشنایی با انواع آن
شاید بار‌ها برای‌تان پیش آمده باشد که برای خرید ملک، ماشین یا موارد دیگر پول کافی نداشته باشید و مجبور شوید از بانک درخواست وام کنید. حال بیایید این موضوع را با دیدی وسیع‌تر بررسی کنیم. شرکت‌ها و سازمان‌های بزرگ برای انجام پروژه‌های بلندپروازانه‌ای که در سر دارند، به سرمایه‌ی زیادی نیاز دارند.
در اقدامی هوشمندانه، برخی از شرکت‌ها و ارگان‌های بزرگ به‌جای گرفتن وام از بانک، اوراق قرضه‌شان را می‌فروشند. برای اینکه بدانید اوراق قرضه چیست و چرا شرکت‌ها به‌جای گرفتن وام اقدام به فروش اوراق قرضه می‌کنند، ادامه‌ی مقاله را حتماً مطالعه بفرمایید.
اوراق قرضه چیست؟
اوراق قرضه، که در زبان انگلیسی (Bonds) نامیده می‌شود، نوعی قرارداد است که برطبق آن سرمایه‌گذار پولی را به شرکت یا ارگانی خاص قرض می‌دهد.
در این قرارداد، شرکت یا ارگانِ سرمایه‌پذیر تعهد می‌دهد که سودِ پولِ سرمایه‌گذاری‌شده را به‌صورت دوره‌ای به سرمایه‌گذاران پرداخت کند. میزان سود و تاریخ‌های پرداخت همگی از قبل مشخص می‌شوند.
چرا اوراق قرضه مفید است؟
حال ممکن است این سؤال برای‌تان پیش بیاید که فواید اوراق قرضه چیست؟ پاسخ این سؤال بسیار مهم است؛ چراکه امور مالی مهمترین بخش هر معامله‌ای برای سرمایه‌گذاران و سرمایه‌‌پذیران است. پس هیچ‌کس بی‌دلیل به سراغ اوراق قرضه نمی‌رود. در ادامه، به دلایل محبوبیت اوراق قرضه می‌پردازیم.
سررسید (Maturity)
در معامله‌ی اوراق قرضه، همه‌چیز از پیش در قرارداد مشخص می‌شود. به بیان ساده‌تر، اوراق‌های قرضه در یک بازه‌ی زمانی مشخص به دوره‌ی سوددهی‌شان نزدیک می‌شوند.
برطبق قوانین مصوب سازمان بورس و اوراق بهادار، این بازه‌ی زمانی بسته‌به نوع و برنامه‌های آینده‌ی سازمان ارائه‌دهنده‌ی اوراق، از ۱ ماه تا ۵۰ سال متغیر است.
فراخوانی (Callability)
یکی از مواردی که در قرارداد‌های مربوط به اوراق قرضه لحاظ می‌شود، فراخوانی یا Callability است. برطبق این ویژگی، صادرکنندهی اوراق قرضه اجازه دارد که قبل‌از رسیدن تاریخ سررسیدِ تعیین‌شده، اوراق قرضه‌ی ارائه‌شده را بازخرید کند.
این ویژگی نه‌تنها برای شرکت یا ارگان صادرکنندهی اوراق قرضه سودآور است، بلکه برای سرمایه‌گذاران نیز مفید است. درواقع، نرخِ بهره‌ی بالاتر در زمان فروش، سود آن‌ها را نیز بیشتر می‌کند.
فروش اوراق قرضه (Put Provisions)
صادرکنندهی اوراق قرضه می‌تواند اوراق فروخته‌شده را پیش‌از تاریخ سررسید فراخوانی و بازخرید کند. خریداران اوراق قرضه نیز می‌توانند با درنظر گرفتن یک زمان مشخص برای فروش اوراقشان، قبل‌از رسیدن به تاریخ سررسید و در زمانی که نرخ بهره به‌اندازه‌ی ایده‌آلشان رسید، اوراقشان را بفروشند. معمولاً آن دسته از افرادی که قصد سرمایه‌گذاری مجدد را دارند از این ویژگی استفاده می‌کنند.
اوراق قرضه قابل تبدیل (Convertible Bonds)
برخی از اوراق قرضه، ویژگی‌های خاصی دارند. در برخی موارد، اوراق قرضه می‌تواند به سهام رسمی شرکت تبدیل شود. البته از این ویژگی فقط زمانی استفاده می‌شود که قیمت تبدیل اوراق قرضه به سهام رسمی شرکت از قبل و به‌طور دقیق تعیین شده باشد. لازم به‌ذکر است که این نوع اوراق قرضه نرخ بهره‌ی کمتری دارد؛ دلیل آن نیز ویژگی تبدیل‌شوندگی اوراق به سهام رسمی است.
اوراق قرضه تضمین شده (Secured Bonds)
یکی از مهمترین مشکلات سرمایه‌گذاران در بازارهای مالی وجود ریسک است. شرکت‌های بزرگ و نام‌های معتبر تجاری در دنیا برای جلب اعتماد سرمایه‌گذارانشان اقدام به عرضه‌ی اوراق قرضه‌ی تضمین‌شده یا Secured Bonds می‌کنند. این دسته از اوراق قرضه پشتوانه‌ی مالی دارند که آن را سازمان بورس و اوراق بهادار تأیید می‌کند.
به بیان ساده‌تر، صادرکنندگان این دسته از اوراق قرضه یک پشتوانه‌ی مالی را در نظر می‌گیرند که در صورت ورشکستگی شرکت به فروش می‌رسد و پولِ حاصل‌شده بین سرمایه‌گذاران تقسیم می‌شود.
اوراق قرضه تضمین نشده (Unsecured Bonds)
در تضادی کامل با اوراق قرضه‌ی تضمین‌شده، نوعی دیگر از اوراق وجود دارد که اوراق قرضه‌ی تضمین‌نشده یا Unsecured Bonds نام دارد.
نکته‌ی قابل‌توجه این‌جاست که هیچ‌گونه متعلقات مالی برای تضمین آن وجود ندارد و تنها ارگان‌هایی این اوراق را صادر می‌کنند که مانند دولت اعتبار کافی داشته باشند.
انواع اوراق قرضه
اوراق قرضه نیز همانند اوراق بهادار به چند دسته مختلف تقسیم می‌شود که از انواع اوراق قرضه می‌توان به اوراق قرضه دولتی، اوراق قرضه شهرداری و اوراق قرضه شرکتی اشاره کرد. در ادامه به معرفی هر یک خواهیم پرداخت. اوراق قرضه نیز همانند اوراق بهادار به چند دسته‌ی مختلف تقسیم می‌شود که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌کنیم.
۱. اوراق قرضه دولتی
این اوراق‌ها، برای تأمین مالی دولت صادر می‌شوند و نقدینگی حاصل‌شده از فروش اوراق برای پرداخت حقوق کارمندان دولت و پیش‌برد برنامه‌های دولت استفاده می‌شود. در کشورمان ایران، سرمایه‌گذاری روی این نوع از اوراق قرضه نمی‌تواند خالی از ریسک باشد.
درواقع، با خرید این نوع اوراق روی برنامه‌هایی که به‌طور عمده با شکست مواجه می‌شوند سرمایه‌گذاری می‌کنید. شاخص ترس در خریدوفروش این نوع اوراق در ایران بسیار زیاد است. برای همین، بهتر است در کشور‌های درحال توسعه روی این نوع از اوراق قرضه سرمایه‌گذاری نکنید.
۲. اوراق قرضه شهرداری
همان‌طور که اوراق قرضه‌ی دولتی برای تأمین مالی دولت عرضه می‌شوند، اوراق قرضه‌ی شهرداری نیز برای تأمین مالی فعالیت‌های مربوط به شهرداری ارائه می‌شوند.
نقدینگی حاصل‌شده از فروش اوراق قرضه‌ی شهرداری در فعالیت‌هایی مانندِ ساخت اماکن درمانی، آموزشی، نیروگاه‌های انرژی، کشیدن خیابان و اتوبان، ساخت پل هوایی و فعالیت‌هایی از این دست استفاده می‌شود. درست است که شهرداری از شهروندان مالیات می‌گیرد، اما اگر این مالیات نقدینگی موردنظرشان را فراهم نکند، شهرداری اوراق قرضه را به فروش می‌گذارد.
۳. اوراق قرضه شرکتی
شرکت‌های خصوصی نیز مانند ارگان‌های دولتی و شهرداری‌ها برای تأمین نقدینگی شرکت و جبران برخی از هزینه‌هاشان، اقدام به ارائه‌ی اوراق قرضه می‌کنند. به‌طور معمول، سود حاصل‌شده از اوراق قرضه‌ی شرکتی برای سرمایه‌گذاران بیشتر است. نکته‌ی مهمی که باید درنظر داشته باشید این است که سرمایه‌گذاری روی اوراق قرضه‌ی شرکتی، به‌مراتب ریسک بیشتری دارد.
سخن پایانی
در این مقاله به سوال «اوراق قرضه چیست؟» پاسخ دادیم و با انواع آن آشنا شدیم. اوراق قرضه به زبان ساده، اسنادی است که توسط دولت و شرکت‌های مختلف جهت تامین مالی، منتشر می‌شود. درحقیقت، شرکت انتشاردهنده به موجب این قرارداد متعهد می‌شود که مبالغ مشخصی (بهره سالانه) را در زمان‌های خاص به دارنده اوراق پرداخت کند.
اگر با دیدی باز به هر موضوعی نگاه کنیم، بیشتر از قبل متوجه نکات پنهانی‌اش می‌شویم. این موضوع در سرمایه‌گذاری نیز صادق است. شما قبل‌از سرمایه‌گذاری روی اوراق قرضه، باید عوامل مختلفی را زیر نظر داشته باشید.
مهمترین عاملی که می‌تواند در تأیید سوددِه بودن یا نبودن اوراق قرضه‌ی موردنظرتان به شما کمک کند، وضعیت سیاسی و اقتصادی کشور است. به بیان ساده‌تر، سرمایه‌گذاری روی اوراق قرضه‌ی دولتی در کشور‌هایی که درگیر مشکلات روابط بین‌الملل‌اند و اقتصاد ورشکسته‌ای دارند، کار عاقلانه‌ای نیست.
برای دریافت مشاوره تخصصی رایگان از کارشناسان ما، اطلاعات خواسته شده رو تکمیل فرمایید.
من خودم کلی دنبال توضیح اوراق قرضه اونقدر پیچیده ، سخت و دور از ذهن مثال میزنن که آدم متوجه نمیشه اصلا چی میگن هر چی که دوست دارن و خودشون متوجه میشن رو به قلم میارن در کل از شما ممنونم بابت نگراش خوبتون
وقت شما بخیر
خوشحال هستیم که مقاله براتون مفید بوده و تونستیم این مبحث رو آموزش بدیم
موفق و پرسود باشید
خیلی خلاصه بخوام بگم اوراق قرضه یا همون اوراق بدهی یعنی یه جور سرمایه‌گذاری که می‌تونیم با خریدنش به یه شرکت، دولت یا سازمان دیگه، به‌طور کلی بدهی بدیم و در عوض سودی که براش تعیین کردن رو بگیریم. مثلاً اگه یه شرکت اوراق قرضه بدهی به فروش بذاره، ما با خریدن اون اوراق قرضه، بعنوان یه سرمایه‌گذار، پولی رو به اون شرکت قرض می‌دیم و در نهایت سودی که اون شرکت بهمون وعده داده رو ازشون می‌گیریم. مهمترین نکته اینه که اوراق قرضه یه جور سند یا مدرک مالیه که نشون می‌ده که ما از شرکتی پولی قرض دادیم و اون شرکت ملتمسی داره که به ما سود اون قرض رو بده. اوراق قرضه می‌تونن تو بازار مالی خرید و فروش بشن و سودها و مزایاشون به طور کلی به توافقات و قوانین هر کشور و محله مالی بستگی دارن همین!
اشتباه میگی اوراق قرضه، اون چیزایی هستن که بعضی از ادما دستشون میاد و بقیه ازشون کرایه می‌گیرن. اینا مثل پول به نظر میان، ولی توی زبون ساده‌تر بگم، اوراق قرضه به معنی امانت دادن پول به دیگرانن و از اینجور کارها میشه درآمد کسب کرد.