شاخص ترس و طمع چیست؟ + (کاربرد نمودار Fear and Greed)
هر سرمایه‌گذار یا تریدر باتجربه‌ای که بخواهد ارز دیجیتال بخرد یا رمزارزهای خود را بفروشد ابتدا به کمک داده‌های موجود شرایط بازار را تحلیل می‌کند.
این افراد نمودارهای قیمتی را بررسی می‌کنند و تحلیل فاندامنتال انجام می‌دهند تا نبض فعلی بازار دستشان بیاید. با این حال بررسی و تحلیل همه‌ی معیارها و شاخص‌های موجود برای شناسایی کلی وضعیت فعلی بازار می‌تواند وقت‌گیر باشد.
اینجاست که شاخص دیگری به نام شاخص ترس و طمع به کمک ما می‌آید. شاخصی که ترکیبی از معیارهای فاندامنتال و احساسات بازار است که نشان می‌دهد سرمایه‌گذاران در شرایط فعلی دچار طمع شده‌اند یا ترس همه‌جا را فرا گرفته است.
البته به‌هیچ‌وجه نباید به تنهایی روی شاخص ترس و طمع تکیه کرد و باید تنها از طریق آن شرایط و احساسات فعلی بازار ارزهای دیجیتال را تشخیص داد.
با ما همراه باشید تا در این مقاله به صورت تخصصی ولی با زبانی ساده به این شاخص مهم بپردازیم.
منظور از شاخص و اندیکاتور چیست؟
برای اینکه به بحث اصلی خود برسیم ابتدا باید مفهوم شاخص و اندیکاتور را درک کنیم. از نظر فنی شاخص (Index) را می‌توان معیاری تصور کرد که چندین داده را با هم ترکیب کرده و یک داده‌ی آماری واحد را تولید می‌کند.
مثلاً شاخص داو جونز (Dow Jones) یا DJIA یکی از شاخص‌های مطرح بورس آمریکاست که قیمت ۳۰ شرکت صنعتی بزرگ این کشور را با هم ترکیب می‌کند.
یا همین شاخص کل بورس خودمان که احتمالاً بارها در اخبار شنیده‌اید هم جزوی از همین شاخص‌ها هستند. شاخص ترس و طمع بازار ارزهای دیجیتال هم چندین داده را با هم ترکیب کرده و یک اندیکاتور واحد را ایجاد کرده است.
می‌پرسید اندیکاتور یعنی چه؟ یک اندیکاتور (Indicator) ابزاری است که به سرمایه‌گذاران و تریدرها کمک می‌کند تا به راحتی بازار را تحلیل کنند. از اندیکاتورها هم در تحلیل تکنیکال، هم در تحلیل فاندامنتال و هم تحلیل سنتیمنت (Sentiment) استفاده می‌شود.
برای مثال در تحلیل تکنیکال از اندیکاتورهایی مثل میانگین متحرک یا ایچیموکو استفاده می‌شود و هدف از آن‌ها تحلیل قیمت آن دارایی، حجم معاملاتی آن و دیگر روندهای آماری است.
اما در تحلیل فاندامنتال بیشتر تلاش می‌شود تا ارزش ذاتی یک دارایی مشخص شود. به عنوان مثال می‌توان یک اندیکاتور در تحلیل فاندامنتال را ترکیب تعداد کاربران و ارزش کل بازار در نظر گرفت.
همچنین تحلیل سنتیمنت تحلیلی است که در آن سعی می‌شود تا احساسات و تمایلات فعلی سرمایه‌گذاران مورد توجه قرار بگیرد که شاخص ترس و طمع یکی از همین نوع اندیکاتورها است.
حال که با مقدمات آشنا شدیم بیایید برویم سر اصل مطلب و با شاخص ترس و طمع بهتر آشنا شویم.
شاخص ترس و طمع چیست؟
شاخص ترس و طمع (Fear and Greed Index) شاخصی است که برای اولین بار توسط CNNMoney و به منظور تحلیل احساسات و تمایلات بازار بورس و سهام ایجاد شد. با گسترده‌تر شدن بازار ارزهای دیجیتال سایت Alternative.me تصمیم گرفت تغییراتی در این شاخص ایجاد کرده و نسخه‌ی مخصوص ارزهای دیجیتال آن را توسعه دهد.
شاخص ترس و طمع رمزارزها چندین روند و اندیکاتور بازار را تحلیل کرده و با هم ترکیب می‌کند تا مشخص شود که احساسات فعلی حاکم بر بازار طمع است یا ترس. وقتی این شاخص ۰ باشد یعنی بازار به شدت ترسیده است و وقتی به ۱۰۰ برسد نشان می‌دهد که سرمایه‌گذاران دچار طمع شدید شده‌اند. به همین ترتیب عدد ۵۰ هم نشان می‌دهد که بازار در شرایط بی‌طرف قرار دارد.
بازاری که ترس بر آن غلبه کرده باشد نشان می‌دهد که ارزهای دیجیتال به احتمال زیاد پایین‌تر از ارزش واقعی خود خریدوفروش می‌شوند. اگر در بازاری میزان ترس زیاد باشد باعث می‌شود که سرمایه‌گذاران بترسند و اقدام به فروش دارایی‌های خود با قیمت‌های پایین کنند.
البته اگر این شاخص در محدوده‌ی ترس قرار داشته باشد لزوماً نشان‌دهنده‌ی شروع یک بازار نزولی نیست. در واقع این شاخص بیشتر احساسات و تمایلات کوتاه و میان‌مدت سرمایه‌گذاران را نشان می‌دهد. طمع هم دقیقاً برعکس ترس در بازار است. اگر سرمایه‌گذاران و تریدرها دچار طمع شوند به احتمال زیاد شاهد ایجاد حباب و افزایش غیرواقعی قیمت‌ها خواهیم بود.
شاخص ترس و طمع چگونه محاسبه می‌شود؟
هر روز تحلیل گران سایت Alternative.me عددی بین ۰ تا ۱۰۰ را به عنوان شاخص ترس و طمع آن روز منتشر می‌کنند. در حال حاضر برای محاسبه‌ی این شاخص تنها از داده‌های مربوط به بیت کوین استفاده می‌شود. دلیل آن هم ارتباط و هم‌بستگی شدید دیگر ارزهای دیجیتال با بیت کوین است.
البته این سایت در نظر دارد در آینده شاخص مشابهی را برای ارزهای دیجیتال بزرگ دیگر بازار مثل اتریوم و بایننس کوین هم ارائه کند.
در این شاخص اعداد بین ۰ تا ۲۴ نشان‌دهنده‌ی ترس شدید، اعداد بین ۲۵ تا ۴۹ ترس، اعداد بین ۵۰ تا ۷۴ طمع و اعداد بین ۷۵ تا ۱۰۰ نشان‌دهنده‌ی طمع شدید هستند. البته همان‌طور که گفتیم عدد ۵۰ را می‌توان به عنوان بی‌طرف هم در نظر گرفت.
این شاخص با ترکیب داده‌های زیر که هر کدام وزن و ضریب خاص خود را دارند، به دست می‌آید:
۱. نوسان بازار ۲۵ درصد این شاخص را تشکیل می‌دهد. برای تعیین نوسان بازار، قیمت فعلی بیت کوین با میانگین ۳۰ و ۹۰ روز گذشته مقایسه می‌شود. در واقع نوسان بازار به منظور تعیین شک و تردید حاکم بر بازار مورد مطالعه قرار می‌گیرد.
۲. مورد بعدی حجم و شتاب حرکت بازار است که آن هم ۲۵ درصد شاخص ترس و طمع را تشکیل می‌دهد. برای تعیین آن هم حجم معاملاتی فعلی بیت کوین با میانگین ۳۰ و ۹۰ روز گذشته مقایسه و با هم ترکیب می‌شود. هرچه حجم معاملاتی بیت کوین به صورت مداوم بالا باشد نشان می‌دهد که خرید زیاد بوده و در بازار طمع حاکم شده است.
۳. شبکه‌های اجتماعی هم ۱۵ درصد این شاخص را به خود اختصاص می‌دهند. این عامل هشتگ‌های مختلف مربوط به بیت کوین در شبکه‌ی اجتماعی توییتر و به ویژه تعاملاتی که با آن‌ها می‌شود را بررسی می‌کند. معمولاً هرچه تعداد این تعامل‌ها از طرف کاربران بیشتر باشد نشان می‌دهد که بیش از ترس، طمع بر بازار غلبه کرده است.
۴. عامل بعدی دامیننس یا تسلط بیت کوین بر بازار است که تنها ۱۰ درصد این شاخص را تشکیل می‌دهد. این عامل همان‌طور که از اسمش پیداست نشان می‌دهد که بیت کوین چه مقدار به کل بازار ارزهای دیجیتال تسلط یافته و چه مقدار از آن را به خود اختصاص داده است. هر چه دامیننس بیت کوین بالا باشد نشان می‌دهد که سرمایه‌گذاران تمایل به سرمایه‌گذاری در خود بیت کوین را دارند و سرمایه‌ها از ارزهای دیجیتال دیگر به سمت این رمزارز کشیده شده است.
۵. ترندهای گوگل هم ۱۰ درصد دیگر شاخص ترس و طمع را شامل می‌شود. با نگاهی به بخش ترندهای سایت گوگل می‌توان داده‌های مربوط به بیت کوین را استخراج کرد و فهمید که کاربران چه چیزهایی را پیرامون این رمزارز جستجو می‌کنند یا اصلاً چقدر خود این رمزارز مورد جستجوی کاربران قرار می‌گیرد. برای مثال جستجوی زیاد در مورد «کلاهبرداری بیت کوین» در این موتور جستجو می‌تواند نشان‌دهنده‌ی ترس در بازار باشد.
۶. نتایج نظرسنجی هم ۱۵ درصد در محاسبه‌ی این شاخص تاثیر داشت ولی مدتی می‌شود که متوقف شده و دیگر نتایج حاصل از نظرسنجی‌های انجام‌شده تاثیری روی این شاخص نمی‌گذارد.
چرا شاخص ترس و طمع اهمیت دارد؟
برای بررسی وضعیت فعلی بازار و دانستن اینکه احساسات و تمایلات خریداران و فروشندگان در حال حاظر به کدام سمت است، می‌توان از شاخص ترس و طمع کمک گرفت.
تغییرات ناگهانی و شدید در این شاخص می‌تواند فرصت خوبی را در اختیار ما بگذارد تا قبل از اینکه دیگر افراد از آن تبعیت کنند، خریدهای خود را انجام دهیم یا دارایی‌های خود را بفروشیم.
برای مثال ۲۶ آپریل سال ۲۰۲۱ میلادی را در نظر بگیرید که در آن شاخص ترس و طمع به یک باره از ۷۳ (طمع) به ۲۷ (ترس) تنزل پیدا کرد.
همچنین در تاریخ ۱۲ می همین سال میلادی نیز این شاخص از ۶۸ (طمع) به ۲۶ (ترس) سقوط کرد. حال بیایید تغییرات ارزش بازار ارزهای دیجیتال در این تاریخ‌ها را با هم تحلیل کنیم.
از تاریخ ۲۶ آپریل تا ۱۲ می ارزش بازار رمزارزها از ۱.۷۸ تریلیون دلار به ۲.۵۳ تریلیون دلار رسیده است. اگر این تغییر را با تغییرات شاخص ترس و طمع مقایسه کنیم می‌فهمیم که همزمان با رسیدن این شاخص از سطح طمع به ترس، ارزش بازار ارزهای دیجیتال هم کاهش داشته است.
به همین ترتیب با تغییر احساسات بازار از ترس به طمع شاهد افزایش ارزش بازار هستیم. این افزایش تا زمانی که ارزش بازار به اوج خود برسد، ادامه پیدا کرده و در نهایت دوباره شاخص ترس و طمع سقوط می‌کند.
در مثالی که ذکر کردیم می‌شد از شاخص ترس و طمع برای پیدا کردن نقاط خرید خوب و پیش‌بینی سقوط قیمت‌ها استفاده کرد.
همچنین به کمک این شاخص می‌توانید احساسات فعلی خود را با کل بازار مقایسه کنید و ببینید که آیا هماهنگ با آن است یا خیر. اما آیا این شاخص همیشه جوابگو است؟ در پاسخ باید بگوییم که نه، چنین نیست.
در واقع استفاده از این شاخص برای دوره‌های طولانی‌مدت پیشنهاد نمی‌شود. در یک بازار صعودی یا نزولی که مدت‌ها طول می‌کشد بارها شاهد تغییرات سطح شاخص ترس و طمع از ترس به طمع و برعکس هستیم.
این تغییرات برای تریدرهایی که در فواصل زمانی کوتاه خریدوفروش می‌کنند مناسب هستند ولی برای سرمایه‌گذارانی که می‌خواهند دارایی‌های خود را نگه دارند استفاده از این شاخص و پیش‌بینی تغییر جهت بازار بسیار سخت خواهد بود. این افراد باید از دیگر اندیکاتورها و تحلیل‌های موجود استفاده کنند.
در نهایت لازم به ذکر است که استفاده از یک اندیکاتور یا تحلیل خاص در بازار ارزهای دیجیتال کار چندان عاقلانه‌ای نیست. بهترین کار این است که خودتان تحلیل کنید و از تمام ابزارهای موجود کمک بگیرید. همچنین تنها سرمایه‌ای را وارد این بازار کنید که از دست دادن آن ضربه‌ای به زندگی شخصی‌تان وارد نمی‌کند.
سخن پایانی
برای کسی که می‌خواهد خیلی سریع احساسات و تمایلات حاکم بر بازار ارزهای دیجیتال را بداند استفاده از اندیکاتورها و تحلیل‌های پیچیده چندان منطقی به نظر نمی‌رسد.
این افراد می‌توانند از شاخص ترس و طمع کمک بگیرند که هر روز توسط سایت اینترنتی Alternative.me محاسبه می‌شود. این شاخص عددی بین ۰ تا ۱۰۰ است که نشان می‌دهد در زمان فعلی تریدرها دچار ترس شده‌اند یا طمع آن‌ها را فرا گرفته است.
این سایت برای محاسبه‌ی شاخص ترس و طمع عوامل مختلفی را دخالت می‌دهد که هر کدام درصد خاصی از آن را تشکیل می‌دهند. از جمله‌ی این عوامل می‌توان به نوسان بازار، حجم بازار، شبکه‌های اجتماعی، دامیننس بیت کوین و ترندهای گوگل اشاره کرد.
ما نیز سعی کردیم در این مقاله با جزئیات کامل در مورد این شاخص مهم صحبت کنیم تا در تحلیل‌های خود بتوانید از این شاخص هم استفاده کنید. با این حال فراموش نکنید که نمی‌توان به تنهایی از روی این شاخص اقدام به خریدوفروش ارزهای دیجیتال کرد و بهترین کار استفاده از آن در کنار دیگر ابزار تحلیلی است.
برای دریافت مشاوره تخصصی رایگان از کارشناسان ما، اطلاعات خواسته شده رو تکمیل فرمایید.
واقعا شاخص ترس و طمع تو ارزهای دیجیتال معنا پیدا میکنه برید داخلش میفهمید داستان از چه قراره
سلام ممنون از نظر خوبتون
بله دقیقا همینطوره. دونستن چنین شاخص‌هایی و مباحث دیگه خیلی توی ترید و سرمایه‌گذاری در این بازار کمک‌کننده هستش
موفق و پرسود باشید
شاخص ترس و طمع دو قسمت از انسانیت هستند. ترس، ما را از خطرها حفظ می‌کند، اما اغلب نگرانی‌های بی‌معنی را هم ایجاد می‌کند. طمع، به ما انگیزه می‌دهد تا به بهترین‌ها دست یابیم، اما اگر بی‌معقول شود، موجب نادانی و زیان می‌شود. مهار ترس و طمع، هوشمندی انسان را نشان می‌دهد.
سلام آیا جایی هست که در آنجا شاخص ترس و طمع هر کدام از ارزهای دیجیتال را به صورت جداگانه مشاهده کرد؟قبلا از راهنمایی تان کمال تشکر را دارم